TARIM VE ORMAN ŞURASI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME
Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, III. Tarım ve Orman Şurasıyla ilgili olarak kamuoyuna yaptığı açıklamada, on beş yıldır toplanamayan Tarım Şurasından çıkacak sonuçlarla gelecek beş yılın programının hazırlanacağını duyurdu. Tarım Şurasının bugüne kadar toplanamamasının nedeni bizce bilinmediği gibi, önceki iki Şuradan ne gibi sonuçlar alındığını ve uygulamaya yansıtıldığını da kimse bilmiyor. Ayrıca bir ayrıntı olarak, Bakan Pakdemirli’nin Tarım Şurasının on beş yıldır toplanmadığı ifadesi doğru olmakla birlikte, Bakanlığın birleşmesi nedeniyle şuranın adının “Tarım ve Orman Şurası” olduğu, bu adla yapılan ilk şura olması nedeniyle birinci denmesinin daha doğru olacağı, çünkü 2017 yılında “II. Orman ve Su Şurası” yapıldığını hatırlatmakta yarar görüyoruz.
III. Tarım ve Orman Şurasının açılış toplantısının, TBMM’de On Birinci Kalkınma Planının görüşülmesi ile aynı zamana denk gelmesi oldukça ilginç bir görüntü oluşturuyor. Kalkınma Planlarının hazırlanması öncesi tüm sektörlerle ilgili değişik konularda ihtisas komisyonları ve çalışma grupları oluşturuluyor. On Birinci Kalkınma Planı kapsamında tarım sektörüyle doğrudan ilgili olarak Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim ile Tarımda Toprak ve Suyun Sürdürülebilir Kullanımı konularında ihtisas komisyonları kuruldu. Tarım ve Gıdada Rekabetçi Üretim ihtisas komisyonu içinde Bitkisel Üretim, Hayvansal Üretim, Su Ürünleri ve Gıda konularında alt komisyonlar görev yaparak alanları ile ilgili raporlarını hazırladı. Ayrıca Bakanlıkla ilgili Ormancılık ve Orman Ürünleri ile Çevre ve Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi konularında da çalışma grupları görev yaparak raporlarını hazırladı.
Tüm sektörlere ilişkin kurulmuş olan ihtisas komisyonları ve çalışma gruplarının raporları değerlendirilerek Türkiye’nin 2019-2023 yıllarını kapsayan Beş Yıllık Kalkınma Planı oluşturuldu. Daha bu çalışmaların mürekkebi dahi kurumamışken, Tarım Şurası hangi yeni bilgi ve hedefleri ortaya koyacaktır? Karar vericiler, politika yapıcılar tarım ve ormancılık konularında Kalkınma Planı yerine Tarım ve Orman Şurasını mı dikkate alacaktır?
Tarım ve Orman Şurasıyla ilgili bir diğer ilginç nokta da Bakanlığın yaptığı önceki çalışmaları unutmasıdır. Unutulan bu çalışmalardan ilk akla gelenlerden biri, Faruk Çelik’in Bakanlığı döneminde hazırlanmış, dönemin Başbakanı Binali Yıldırım ile Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından açıklanmış olan Milli Tarım Projesidir. Bu proje bugün neredeyse kimse tarafından hatırlanmamaktadır.
Ahmet Eşref FAKIBABA’nın Bakanlığı sırasında, halen Bakan Yardımcısı olan Hadi Tunç’un Müsteşar olarak görev yaptığı dönemde hazırlanmış “2018-2022 Stratejik Plan” bulunmaktadır. Tarım Bakanlığı ile birleşen Orman Su İşleri Bakanlığınca, Veysel Eroğlu’nun Bakanlığı sırasında, halen Bakan Yardımcısı olan Akif Özkaldı’nın Müsteşar olarak görev yaptığı dönemde hazırlanmış “2017-2021 Stratejik Plan” bulunmaktadır.
Bakan Pakdemirli’nin adı geçen planları o dönem görevde olmadığı için bilemeyeceğini farz etsek dahi, en azından sunuşunu yazdığı Orman Genel Müdürlüğünün “2019-2023 Stratejik Plan”ını ya da Bakanlığı döneminde Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğünce değişik alanlarla ilgili hazırlanan 2018-2022 Sektör Politika Belgelerini hatırlaması gerekir. Bu belgelerden Kanatlı Hayvancılık, Süt, Tohumculuk, Gübre ve Tarımsal Mekanizasyon ile ilgili olan sektör politika belgeleri yayınlanmış olup; Su Ürünleri, Yem, Kırmızı Et, Dijital Tarım gibi konularla ilgili Sektör Politika Belgelerinin de hazırlanma/tamamlanma aşamalarında olduğu biliniyor. Kuşkusuz ilk akla gelen bu çalışmalar dışında, Bakanlığın değişik birimlerince de hazırlanmış strateji, plan, program vardır.
Bu bilgiler göz önüne alındığında akla gelen soru, Bakanlığın strateji, plan, program içinde yüzerken, niye bu kadar aceleye getirerek on beş yıl aradan sonra Tarım Şurası yaptığıdır. Sanırız bunun cevabı geçtiğimiz Mayıs ayında kamuoyuna çok genel hatları ile sızdırılan, ayrıntısını Cumhurbaşkanının açıklayacağı duyurulan, kamuoyundan ve hatta Cumhurbaşkanlığından da geldiği söylenen tepkiler üzerine geri çekilen Tarımda Milli Birlik Projesidir. Bakanlık projeden vazgeçtim diyememiş, konuyu sonbaharda Tarım Şurası yaparak orada tartışmaya açacağım diyerek topu taca atmıştır. Tarım Şurasının konuları ve sektörün çok değişik kesimlerinden katılımcı yapısı göz önüne alındığında, Bakanlık personelinin bile infialle karşıladığı Tarımda Milli Birlik Projesinin, Şurada kabul edilmesi değil, görüşülmesi bile söz konusu olamayacaktır.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası