NUR KARAOÐLU

TÜRKÝYE TARIMININ 2000’DE BAÞLAYAN IMF ÝLE SERÜVENÝ BEÞ YILINI DOLDURDU VE MAYIS 2005’TE YENÝ BÝR STAND-BY ANLAÞMASI ÝLE TEKRAR YENÝLENDÝ. TÜRKÝYE TARIMI ÜZERÝNDEN ADETA SÝLÝNDÝR GÝBÝ GEÇEN IMF POLÝTÝKALARININ TARIMDAKÝ TEK ETKÝSÝ TAHRÝBAT OLDU.

BURSA ZÝRAAT MÜHENDÝSLERÝ ODASI TARAFINDAN HAZIRLANAN RAPORDA, 5 YIL ÝÇÝNDE TÜRKÝYE’DE TARIM ALANLARININ AZALDIÐI, ÜRETÝMÝN DÜÞTÜÐÜ, ÝHRACATIN GERÝLEDÝÐÝ, ÝTHALATIN ARTTIÐI VE ÜRETÝCÝNÝN GÝDEREK YOKSULLAÞTIÐI ÇARPICI BÝR ÞEKÝLDE ORTAYA KONDU. RAPORA GÖRE, 1977-2002 DÖNEMÝNDE TARIM SEKTÖRÜ YÜZDE 31 ORANINDA BÜYÜRKEN, ÜRETÝCÝNÝN ELÝNE GEÇEN PARA YÜZDE 40 GERÝLEDÝ. ÜRETÝM ARTTI, ANCAK ÜRETÝCÝNÝN ZARARI ARTIÞLA TELAFÝ EDÝLEMEDÝ. TARIMDAKÝ TAHRÝBAT, TARIMIN YILLARDIR EKONOMÝYE YAPTIÐI KATKIYI DA ETKÝLEDÝ. 1980-99 ARASINDA ORTALAMA YÜZDE 18 DOLAYINDA TARIM SEKTÖRÜ GAYRÝ SAFÝ MÝLLÝ HASILA’YA KATKI SAÐLARKEN, IMF POLÝTÝKALARI BU RAKAMI 2000-2004 DÖNEMÝNDE YÜZDE 13’E ÝNDÝRDÝ.

TARIMIN EN ÖNEMLÝ LOKOMOTÝFLERÝ OLAN KÝT’LERE EL ATILDI. ZÝRAAT BANKASI TARIMDAN KOPARTILDI. TARÝÞBANK’A EL KONULUP BAÞKA BÝR BANKAYA DEVREDÝLDÝ. TARIMSAL KREDÝ FAÝZ ORANLARINDA UYGULANAN SÜBVANSÝYON MART 2000, KÝMYASAL GÜBRE DESTEÐÝ EKÝM 2001, TOHUM VE TARIMSAL ÝLAÇ DESTEKLERÝ ÝSE ARALIK 2001 SONUNDAN ÝTÝBAREN KALDIRILDI. 1998-2004 DÖNEMÝNDE BUÐDAY FÝYATLARI 7 KAT ARTARKEN GÝRDÝ FÝYATLARI 8.4 KAT ARTTI.

SON 10 YILLIK (1994-2003) ORTALAMALARA GÖRE KAMUYA AÝT GÜBRE FABRÝKALARININ GÜBRE ÜRETÝMÝNDEKÝ PAYI YÜZDE 42 ÝDÝ. 2004-05 DÖNEMÝNDE BU TESÝSLERÝN TÜMÜ ÖZELLEÞTÝRÝLEREK KAMU GÜBRE ÜRETÝM VE DAÐITIMINDAN ÇEKÝLDÝ. GÜBRE FÝYATLARI 2004 YILINDA YÜZDE 40 ARTTI. 1999 YILINDA 5.6 MÝLYON TON OLAN KÝMYASAL GÜBRE TÜKETÝMÝ, 2004 YILINDA YÜZDE 7 DOLAYINDA BÝR GERÝLEME ÝLE 5.2 MÝLYON TONA DÜÞTÜ. TARIMSAL GÝRDÝLERDE BÜYÜK ÖLÇÜDE DIÞA BAÐIMLI OLAN TÜRKÝYE’NÝN BU BAÐIMLILIÐI ARTTI. 1990-99 DÖNEMÝNDE GÜBRE TÜKETÝMÝNÝN ORTALAMA YÜZDE 24.8’Ý ÝTHALAT YOLUYLA KARÞILANIRKEN, IMF POLÝTÝKALARININ UYGULANDIÐI 2000-04 DÖNEMÝNDE BU RAKAM YÜZDE 43.9’ A ÇIKTI.

KÝT’LER ÖZELE

ÖZELLEÞTÝRME TARIMDAKÝ BU TAHRÝBATIN ÖNEMLÝ BÝR PARÇASI HALÝNE GETÝRÝLDÝ. 2000-05 YILLARI TARIMDA ÖZELLEÞTÝRMENÝN ÝVME KAZANDIÐI BÝR DÖNEM OLDU. TARIMSAL KÝT’LER YA KAPATILDI, YA ÝÞLEVSÝZ HALE GETÝRÝLDÝ, YA DA ÖZELLEÞTÝRÝLDÝ. EBK, ORÜS, TZDK VE TÜGSAÞ’A AÝT ÝÞLETMELERÝN ÖZELLEÞTÝRÝLMESÝNE DEVAM EDÝLDÝ. TÝGEM ÝÞLETMELERÝNÝN ORTAKLIK YÖNTEMÝYLE ÖZEL SEKTÖRE KÝRALANMASINA BAÞLANDI. SÝGARA, ÞEKER FABRÝKALARI ÖZELLEÞTÝRME KAPSAMINA ALINDI. BÖYLELÝKLE YERLÝ YA DA YABANCI TEKELLERE YENÝ VURGUN OLANAKLARI SAÐLANDI.

DGD ALDATMACASI

TARIMDAKÝ TÜM GÝRDÝ, KREDÝ FÝYAT VE DESTEKLERÝN KALDIRILARAK DÜNYANIN HÝÇBÝR ÜLKESÝNDE TEK BAÞINA UYGULANMAYAN DOÐRUDAN GELÝR DESTEÐÝNE (DGD) GEÇÝLMESÝ; GEREK ÜRETÝCÝLER GEREKSE BÖLGELER ARASINDAKÝ GELÝR EÞÝTSÝZLÝKLERÝNÝN DAHA DA ARTMASINA YOL AÇTI. TOPLAM ÇÝFTÇÝNÝN YÜZDE 5’Ý DGD ÖDEMELERÝNÝN YÜZDE 25’ÝNÝ ALIRKEN, ÇÝFTÇÝLERÝN YÜZDE 65’Ý BU ÖDEMELERÝN YÝNE YÜZDE 25’ÝNÝ ALABÝLDÝ. ÝLLER ARASINDAKÝ DENGESÝZLÝKSÝZLÝK DE DÝKKAT ÇEKÝCÝ. BÜYÜK TOPRAK SAHÝPLÝÐÝNÝN YAYGIN OLDUÐU GÜNEYDOÐU ANADOLU BÖLGESÝ ÝLLERÝNDEN ÞANLIURFA’DA ÇÝFTÇÝNÝN ALDIÐI ORTALAMA DGD 2.1 MÝLYAR TL ÝKEN, KÜÇÜK ÖLÇEKLÝ ÝÞLETMELERÝN YAYGIN OLDUÐU DOÐU KARADENÝZ BÖLGESÝ ÝLLERÝNDEN ORDU’DA 433, GÝRESUN’DA 373, TRABZON’DA 241, RÝZE’DE ÝSE 209 MÝLYON TL.

TÜM BU POLÝTÝKALAR SONUCU ÜRETÝCÝNÝN ELÝNE GEÇEN PARA ÝLE ÜRETÝCÝNÝN ÖDEDÝÐÝ FÝYATLAR ARASINDAKÝ FARK GÝDEREK BÜYÜDÜ. 2002 YILINDA TARIMSAL FÝYATLARLA SANAYÝ FÝYATLARI ARASINDAKÝ FARK YÜZDE 36 ORANINDA TARIM ALEYHÝNE AÇILDI. 2000’DE MÝLLÝ GELÝRDEN YÜZDE 16 ORANINDA PAY ALAN ÜRETÝCÝLERÝN PAYI, KRÝZ YILI OLAN 2001’DE MÝLLÝ GELÝRÝN YÜZDE 13’ÜNE GERÝLEDÝ. BU DÜÞÜÞ 2002’DE DE SÜRDÜ VE MÝLLÝ GELÝRÝN YÜZDE 12’SÝNE ÝNDÝ. ÜRETÝCÝNÝN MÝLLÝ GELÝRDEN ALDIÐI PAY DOLAR BAZINDA 2000 YILINDA 22 MÝLYAR DOLAR ÝKEN, 2001 YILINDA 13 MÝLYAR DOLAR, 2002’DE ÝSE ANCAK 16.3 MÝLYAR DOLAR OLDU. 1977-2002 DÖNEMÝNDE TARIM SEKTÖRÜ YÜZDE 31 ORANINDA BÜYÜRKEN, ÇÝFTÇÝNÝN CEBÝNE GÝREN PARA YÜZDE 40 GERÝLEDÝ.

ÞEKER VE TÜTÜNE ÖZEL ÝLGÝ

2000 YILINDA 18.8 MÝLYON TON OLAN ÞEKERPANCARI ÜRETÝMÝ, IMF’YE VERÝLEN EKÝM ALANLARININ DARALTILMASI TAAHHÜDÜ VE ÞEKER YASASI’NIN ARDINDAN 2004 YILINDA 13.5 MÝLYON TONA GERÝLEDÝ. ÞEKER FABRÝKALARI’NIN ÖZELLEÞTÝRÝLMESÝ ÖNGÖRÜLÜRKEN, ÞEKER ÜRETÝMÝ KISITLANARAK SUNÝ TATLANDIRICILARA GENÝÞ KOTA TANINMASI GÜNDEME GELDÝ. ÖTE YANDAN ÞEKERPANCARI EKÝM ALANLARININ DARALTILMASI, 450 BÝN ÜRETÝCÝ AÝLE VE ÞEKERPANCARI TARIMINDA ÇALIÞAN 100 BÝNÝ AÞKIN ÝÞÇÝNÝN GELÝR KAYNAKLARINI KISITLADI.

2002’DE ÇIKARTILAN TÜTÜN YASASI ÝLE DESTEKLEME ALIMLARI KALDIRILARAK SÖZLEÞMELÝ ÜRETÝM SÝSTEMÝNE GEÇÝLDÝ. TÜTÜN ÜRETÝCÝSÝNÝN ÖRGÜTSÜZ OLMASI NEDENÝYLE BU SÝSTEMDE FÝYATLAR ALICI FÝRMALAR BELÝRLENMEYE BAÞLANDI. ÜRETÝCÝ SEKTÖRDEN KOPMAK ZORUNDA KALDI. 1999 YILINDA 251 BÝN TON OLAN TÜTÜN ÜRETÝMÝ 2004 YILINDA 129 BÝN TONA; 578 BÝN OLAN EKÝCÝ SAYISI ÝSE 274 BÝN KÝÞÝYE DÜÞTÜ. AYNI ÞEKÝLDE TEKEL’ÝN DESTEKLEME ALIMLARININ TOPLAM ÜRETÝMDEKÝ PAYI 1999’DA YÜZDE 72 ÝKEN, 2004’TE SÖZLEÞMELÝ ALIMDAKÝ PAYI YÜZDE 28’E ÝNDÝ. 1999 YILINDA SÝGARA PÝYASASININ YÜZDE 70’ÝNÝ ELÝNDE TUTAN TEKEL, 2001 YILINDA ÖZELLEÞTÝRME ÝDARESÝ BAÞKANLIÐI’NA (ÖÝB) DEVREDÝLDÝ. ÖÝB’YE GEÇTÝKTEN SONRA YATIRIMLARI TÜMÜYLE DURDURULAN TEKEL, HIZLI BÝR ERÝME SÜRECÝNE GÝRDÝ, SÝGARA PÝYASASINDAKÝ PAYI 2004’TE YÜZDE 47’YE DÜÞTÜ.

NÜFUS ARTTI TARIM GERÝLEDÝ

1990’LI YILLARIN BAÞINDA 56 MÝLYON OLAN TÜRKÝYE NÜFUSU, 2004 YILINDA 71 MÝLYON OLDU, YANÝ 13 YILDA YÜZDE 25 DOLAYINDA ARTTI. ANCAK DIÞ GÜDÜMLÜ POLÝTÝKALAR YÜZÜNDEN TARIM VE HAYVANCILIK YA YERÝNDE SAYDI YA DA GERÝLEDÝ. 1980-2003 ARASINDA NÜFUS YILDA ORTALAMA YÜZDE 2 DOLAYINDA ARTARKEN, TARIMDAKÝ ÜRETÝM ARTIÞI YÜZDE 1’DE KALDI. 1990 YILINDA YAKLAÞIK 27.3 MÝLYON HEKTAR OLAN TARIM ALANI, GÜNÜMÜZDE 26 MÝLYON HEKTARA DÜÞTÜ. 1994’TE 9.8 MÝLYON HEKTAR OLAN BUÐDAY EKÝM ALANI 2003 YILINDA 9.3 MÝLYON HEKTARA GERÝLEDÝ.

HAYVANCILIK DA ERÝDÝ

HAYVAN VARLIÐINDAKÝ ERÝME DE DEVAM ETTÝ. 1999-2003 YILLARI ARASINDA KOYUN SAYISI 30.3 MÝLYON BAÞTAN 25.4 MÝLYON BAÞA, SIÐIR SAYISI 11 MÝLYON BAÞTAN 9.8 MÝLYON BAÞA GERÝLEDÝ. KIRMIZI ET ÜRETÝMÝ ÝSE YÜZDE 28’LÝK BÝR GERÝLEMEYLE 511 BÝN TONDAN 367 BÝN TONA DÜÞTÜ.

ÜRETÝM AZALMASI TÜRKÝYE’NÝN ÝHTÝYACINI KARÞILAYAMAZ DURUMA GELMESÝ, ÝTHALAT VE ÝHRACATI DA ETKÝLEDÝ. 1990-99 DÖNEMÝNDE TARIM ÜRÜNLERÝ ÝHRACATININ TOPLAM ÝHRACAT ÝÇERÝSÝNDEKÝ PAYI YÜZDE 12.8 ÝKEN, 2000-2004 DÖNEMÝNDE YÜZDE 6’YA GERÝLEDÝ.