ELÝF GÖRGÜ

TÜRK MÜHENDÝS VE MÝMAR ODALARI BÝRLÝÐÝ (TMMOB) ÝLE MAKÝNE MÜHENDÝSLERÝ ODASI’NIN (MMO) DEDEMAN OTEL’DE DÜZENLEDÝÐÝ 4. GAP VE SANAYÝ KONGRESÝ’NDE BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI TARTIÞILDI.

TARTIÞMALARDA BU AJANSLARIN BÖLGESEL REKABETÝ KÖRÜKLEYEREK BÖLGESEL EÞÝTSÝZLÝÐÝ ORTADAN KALDIRMANIN AKSÝNE ÇATIÞMALARI ARTIRACAÐI VURGUSU YAPILDI. BÖLGESEL KALKINMA AMAÇLI GAP PROJESÝNÝN DE BU AJANSLAR ELÝYLE TALAN VE RANT PROJESÝNE DÖNÜÞECEÐÝ UYARISI YAPILDI.

GAP PÝYASAYA TERK EDÝLECEK

KONGRENÝN ÝLK GÜNÜNDE ‘SANAYÝLEÞME’, ‘BÖLGESEL KALKINMA VE GAP’, ‘GAP SONRASI SANAYÝLEÞMENÝN BÖLGEYE ETKÝLERÝ’ VE ‘GAP VE TARIM’ BAÞLIKLI OTURUMLAR GERÇEKLEÞTÝRÝLDÝ. MMO DÝYARBAKIR ÞUBE BAÞKANI SEMÝH OKTAY’IN AÇILIÞ KONUÞMASININ ARDINDAN SÖZ ALAN MMO GENEL BAÞKANI EMÝN KORAMAZ GAP KONUSUNDA SÝYASÝ ÝKTÝDARLARIN SORUNLARA KULAKLARINI TIKADIKLARINI SÖYLEDÝ.

GÜNEYDOÐU ANADOLU BÖLGESÝ’NÝN GENEL BAZI SORUNLARI ÝLE GAP’IN GELECEÐÝ KONUSUNUN ÝÇÝNDE YAÞADIÐIMIZ GENEL SÜREÇLERLE BAÐLANTILI OLDUÐUNU VURGULAYAN KORAMAZ ÞUNLARI SÖYLEDÝ: “SAVAÞ VE ÝÞGALLERÝN EÞLÝK ETTÝÐÝ KÜRESELLEÞME SÜRECÝNDE ÖZELLÝKLE GELÝÞMEKTE OLAN ÜLKELERÝN EKONOMÝSÝ OLUMSUZ ETKÝLENMEKTE VE SANAYÝLERÝ BÝTÝRÝLMEKTEDÝR. ÖZELLEÞTÝRME UYGULAMALARI ÝLE GERÝ KALMIÞ VE GELÝÞMEKTE OLAN ÜLKELERÝN SANAYÝSÝ, TARIMI, ORMANLARI, MADENLERÝ, KAMUSAL VARLIKLARI VE KÜLTÜREL DEÐERLERÝ TALAN EDÝLMEKTEDÝR. AYNI ZAMANDA ULUSAL DEVLETÝN YENÝDEN YAPILANDIRILMASINI GETÝRMEKTEDÝR.”

‘KÜRESELLEÞME-YERELLEÞME’ ÞEKLÝNDE ÝFADE ETTÝÐÝ BU SÜRECÝN BÖLGESEL KALKINMA DAHÝL, KALKINMA VE PLANLAMA YAKLAÞIMLARINI DIÞLAYICI YENÝ UYUM YASALARI EÞLÝÐÝNDE ÜLKEMÝZE DAYATILDIÐINI ÝFADE EDEN KORAMAZ, “BUNUN DOÐRUDAN BÝR SONUCU ÜLKEMÝZÝN HER KÖÞESÝNÝN VE ÖZELLÝKLE BÜYÜK BÝR PROJE OLARAK GAP’IN UN UFAK EDÝLEREK TAMAMEN PÝYASA GÜÇLERÝNE TERK EDÝLMESÝ OLACAKTIR” DÝYE KONUÞTU.

RANT HAKÝMÝYETÝ

BÖLGEDE YATIRIM YAPMAK ÝÇÝN ÖZEL SEKTÖRE YÜKLENÝP DEVLETÝN YATIRIM YÜKÜMLÜLÜKLERÝNÝ ASKIYA ALMASININ PROJENÝN KURULUÞ AMAÇLARINA TERS OLDUÐUNU VURGULAYAN KORAMAZ, ÞÖYLE KONUÞTU; “AB’YE YÖNELÝK UYUM YASALARI UYARINCA GAP ÝDARESÝ ORTADAN KALDIRILMIÞTIR. GAP BÖLGE KALKINMA ÝDARESÝ’NÝN GÖREV SÜRESÝ 2007 YILINDA BÝTECEK. UYUM YASALARI GEREÐÝNCE 3 ADET BÖLGESEL KALKINMA AJANSI KURULACAKTIR. BU DURUM GAP’IN PROJE BÝRÝKÝMÝNÝN PARÇALANMASI VE ULUSLARARASI EKONOMÝK ETKEN VE ÇIKARLARA AÇILMASI ANLAMINA GELECEKTÝR. ÖTE YANDAN DEVREYE GÝRECEK KALKINMA AJANSLARININ ALTYAPIYI GELÝÞTÝRMEK GÝBÝ BÝR GÖREVLERÝNÝN BULUNMAMASI, PROJENÝN GELECEÐÝ AÇISINDAN AYRICA UYARICI OLMALIDIR. KALKINMA AJANSLARI ÝLE ÝLGÝLÝ DÜZENLEMELERÝN KAMU YÖNETÝMÝNÝ DIÞLAMASI VE KAMU ÝHALE YASASINI DEVRE DIÞI BIRAKMASIYLA, GAP BÖLGESÝ VE PROJESÝ TAMAMEN SERBEST PÝYASA FAKTÖRLERÝNÝN ETKÝSÝ ALTINDA, TAM BÝR TALAN VE RANT ALANINA DÖNÜÞECEKTÝR.”

BÖLGEDE YABANCILARA YAPILAN ARAZÝ SATIÞLARI ÝLE ÝSRAÝL’ÝN PROJEYE YÖNELÝK ÝLGÝSÝNÝN AYRICA DEÐERLENDÝRÝLMESÝ GEREKTÝÐÝNÝ BELÝRTEN KORAMAZ KONUÞMASINI ÞÖYLE SÜRDÜRDÜ: “ÜLKEMÝZ VE BÖLGEMÝZÝN KALKINMASI, SANAYÝNÝN GELÝÞMESÝ, TOPLUMSAL REFAH VE HUZURUN SAÐLANMASI VE SOSYAL YAÞAMIN YENÝDEN DÜZENLENMESÝ ANCAK BARIÞÇIL VE DEMOKRATÝK ORTAMLARDA MÜMKÜNDÜR. SON GÜNLERDE ÜLKEMÝZDE ÞÝDDET VE LÝNÇ KÜLTÜRÜNÜN EGEMEN OLDUÐU BÝR TOPLUMSAL PSÝKOLOJÝ GELÝÞTÝRÝLMEYE ÇALIÞILMAKTADIR. TOPLUMU ÞOVEN YAKLAÞIMLARLA, ETNÝK KÖKEN ÜZERÝNDEN BÝRÝLERÝNE DÜÞMAN ETMEYE, ÞÝDDET UYGULAMALARINI MEÞRULAÞTIRMAYA YÖNELÝK GELÝÞMELER KARÞISINDA BARIÞI, DEMOKRASÝYÝ VE HALKALARIN KARDEÞLÝÐÝNÝ HER ZAMANKÝNDEN DAHA ÇOK SAHÝPLENMELÝYÝZ.”

BÖLGESEL EÞÝTSÝZLÝK KRONÝKLEÞTÝ

TMMOB GENEL BAÞKANI MEHMET SOÐANCI’NIN BARIÞ MESAJI VERDÝÐÝ KONUÞMASININ ARDINDAN SÖZ ALAN DÝYARBAKIR BÜYÜKÞEHÝR BELEDÝYESÝ BAÞKANI OSMAN BAYDEMÝR DE, 70 YILLIK ÝHMAL VE 20 YILLIK ÇATIÞMA ORTAMININ YARATMIÞ OLDUÐU TAHRÝBATIN BÖLGESEL EÞÝTSÝZLÝÐÝ KRONÝK HALE GETÝRDÝÐÝNE DÝKKAT ÇEKTÝ. “SON DÖNEMLERDE BÖLGESEL YEREL KALKINMA ANLAYIÞINDAN GÝDEREK YEREL VE BÖLGESEL DÝNAMÝKLERÝN ÖNE ÇIKARILDIÐI VE ESAS ALINMASI GEREKTÝÐÝ BÝR PLANLAMA FELSEFESÝNE DÖNÜLÜYOR. ÝÞTE BU AÇIDAN DA YEREL DÝNAMÝKLERÝN ÖNE ÇIKARILACAÐI BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI OLUÞTURULUYOR OLMASI FEVKALADE ÖNEMLÝDÝR” DÝYE KONUÞAN BAYDEMÝR, BU AJANSLARA TEORÝDE VERÝLEN DESTEKLERÝN UYGULAMADA HAYATA GEÇÝRÝLMEME RÝSKÝ OLDUÐUNA DA DEÐÝNDÝ.

AJANSLARININ BAÞINA YERELÝN SEÇÝLMÝÞLERÝNÝN GETÝRÝLMESÝ GEREKTÝÐÝNÝ SAVUNAN BAYDEMÝR ÞUNLARI KAYDETTÝ; “BÖLGESEL KALKINMAYI KURGULARKEN POZÝTÝF BÝR AYRIMCILIK HEM YAÞAMIÞ OLDUÐUMUZ 70 YILLIK ÝHMAL HEM DE SON 20 YILLIK ÇATIÞMA ORTAMININ VERMÝÞ OLDUÐU TAHRÝBATIN ORTADAN KALDIRILMASI ÝÇÝN OLMAZSA OLMAZDIR. BUGÜN DÝYARBAKIR, BÖLGESEL KALKINMA AJANSI’NIN MERKEZÝ OLMASI GEREKÝRKEN BU MERKEZÝ ROL DÝYARBAKIR’A VERÝLMEMEKTEDÝR. BÖLGEYE DAÝR EKONOMÝK, POLÝTÝK, HUKUKÝ AYAKLARI OLAN BÝR PROJENÝN HAYATA GEÇÝRÝLMESÝ GEREKMEKTEDÝR. ÝLGÝLÝ TÜM BAKANLARIN ÝÇÝNDE YER ALDIÐI BÖLGESEL SÜRDÜRÜLEBÝLÝR KALKINMA ZÝRVELERÝNÝN OLUÞTURULMASINI ÖNERÝYORUZ. TÜRKÝYE’NÝN 7 AYRI BÖLGESÝNDE BUNLARIN YAPILMASINI VE BU ZÝRVELERÝN EN ÖNEMLÝ AKTÖRLERÝNÝN BÖLGESEL AKTÖRLERÝN OLMASI GEREKTÝÐÝNÝ DÜÞÜNÜYORUZ.”

ALTERNATÝFLER DÜÞÜNMEK

PROF DR. KORKUT BORATAV DA “TÜRKÝYE SANAYÝSÝ VE BÖLGESEL YAPILANMA” BAÞLIKLI GENEL DEÐERLENDÝRMESÝNDE “KÜRESELLEÞME” DÝYE ADLANDIRILAN SÜRECÝN SERMAYENÝN DÜNYA ÇAPINDA GERÇEKLEÞTÝRDÝÐÝ EMEK KARÞITI SALDIRIDAN BAÞKA BÝR ANLAM TAÞIMADIÐINI BELÝRTEREK, “ÖYLE BÝR DÖNEMDEN GEÇÝYORUZ KÝ ULUSLARARASI, ULUSAL, SEKTÖREL, HATTA MÝKRO DÜZEYDE HENRHANGÝ BÝR SORUNU ÇÖZÜMLEMEK ÝÇÝN SÖZÜ GEÇEN SALDIRIYI TEÞHÝS ETMEK VE DÝRENMELERÝ SÝYASÝ ÇÖZÜMLERE DÖNÜÞTÜRMEYÝ HEDEFLEYEN ETKÝLÝ VE RADÝKAL ALTERNATÝFLER ÜZERÝNDE DÜÞÜNMEK GEREKÝYOR” TESPÝTÝNDE BULUNDU.

KOMÞUYU YOKSULLAÞTIR POLÝTÝKASI

DOÇ. DR. FUAT ERCAN:

BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI’NA YÖNELÝK YASAL DÜZENLEME DAHA ÖNCEKÝ MERKEZÝ KARAR ALICILARIN YERÝNÝ DEÐÝL AMA ONLARLA BÝRLÝKTE HER BÝR BÖLGENÝN VE BU BÖLGEDE ÇIKARI OLAN KESÝMLERÝN KARAR ALMA SÜREÇLERÝNE KATILMALARINI ÖNGÖRÜYOR. AMA TÜM BU DÜZENLEMENÝN TEMEL YAPISAL MANTIÐI, BÖLGELERÝN BÝRBÝRÝ ÝLE REKABET ETMELERÝDÝR. HANGÝ KONUDA? SERMAYENÝN ETKÝN ÝÞLEYÝÞÝ ÝÇÝN ORTAM HAZIRLAMA KONUSUNDA. BU DEÐÝÞÝM SÜRECÝNDE TOPLUMSAL KESÝMLER VE DAHA ÖNEMLÝSÝ BÖLGELER ARASINDA VE HATTA BÖLGE ÝÇÝNDEKÝ KENTLER ARASI REKABET ARTACAK. REKABET SÜRECÝ BÖLGELERÝN BÝRBÝRLERÝNÝN ÜSTÜNE ÇIKARAK VAR OLMA ÇABALARI ÝLE BÝZE AÝT BÝRKAÇ ÇÝN ÖZELLÝKLERÝNE SAHÝP BÖLGE, BÝRKAÇ TÜRKÝYE GERÇEÐÝ GÖZ ÖNÜNE ALINDIÐINDA, EKONOMÝK, SOSYAL, POLÝTÝK VE KÜLTÜREL FARKLILIKLAR DOLAYINDA BÝÇÝMLENEN BÖLGESEL FARKLILIKLAR, BÖLGESEL PÝYASA MEKANÝZMASININ ÝÇÝNE ÇEKÝLDÝÐÝNDE BÜYÜME ÝLE REFAH ARASINDAKÝ ÝLÝÞKÝ DAHA BÝR ÇELÝÞKÝLÝ HAL ALACAKTIR. UZUN SÜRE ULUSLARARASINDA DEVAM EDEN KOMÞUYU YOKSULLAÞTIRMA POLÝTÝKALARI ARTIK BÖLGESEL DÜZEYDE GERÇEKLEÞTÝRÝLECEKTÝR.

POST-FORDÝST BÝÇÝM YERELE YERLEÞÝYOR

ZMO GENEL BAÞKANI GÖKHAN GÜNAYDIN:

GAP PROJESÝNÝN, BÖLGE YAPISINI DEÐÝÞTÝRÝCÝ BÝR KAMU MÜDAHALESÝ OLDUÐU KUÞKUSUZDUR. ANCAK SONUÇLAR, KALKINMAYA ODAKLI OLMAYAN BÝR BÜYÜME SÜRECÝNE ÝÞARET ETMEKTEDÝR. BU BAÐLAMDA BÖLGE, HOMOJEN NÝTELÝÐÝNDEN ÇIKARAK POLAR BÖLGE KONUMUNA DOÐRU KAYMAKTADIR. MEKANIN STRATEJÝK ÖNEMÝ, ÇOKULUSLU SERMAYENÝN YATIRIM GÜVENLÝÐÝNÝ FÝZÝKSEL VE YASAL ANLAMDA ÇEVRE ÜLKELERE GÖRE DAHA YÜKSEK ORANDA SAÐLANMASI ÝLE DE ÖNE ÇIKMAKTADIR. BÖLGE, KÜRESEL SERMAYENÝN, “YERELÝN YARIÞMASI YOLUNDAKÝ ÝSTEMLERÝNÝ” KARÞILAR ÖZELLÝKLERÝ TAÞIMAKTADIR. TÜRKÝYE’DE KURULMAYA ÇALIÞILAN BÖLGE KALKINMA AJANSLARI ORGANÝZASYONU, POST-FORDÝST ÜRETÝM BÝÇÝMÝNÝN YERELE YERLEÞTÝRÝLMESÝ ÇABASININ BÝR GÖRÜMÜNÜ YANSITMAKTADIR. BÖLGE KALKINMA AJANSLARI’NIN ÝDEOLOJÝK ÖZÜ, SERMAYENÝN TÜM DÜNYADA ÖZELLÝKLE ÇEVRE ÜLKELERDE VE HATTA MERKEZ ÜLKELERÝN ÝÇERÝSÝNDE BÝLE, EMEÐÝN ÜZERÝNDE KURALSIZ BÝR SÖMÜRÜYÜ DAYATMASI VE UYGULAMAYA GEÇÝRMESÝDÝR.

ULUSAL ÇERÇEVE ÝNCELENMELÝ

PROF. DR. ÝÞAYA ÜÞÜR:

GAP ÝDARESÝ, BAÞLANGIÇTA DÝCLE VE FIRAT NEHÝRLERÝ ÜZERÝNDEKÝ KAYNAKLARI GELÝÞTÝRME PROJESÝNÝN YÜRÜTÜLMESÝNÝ ÜSTLENEN MERKEZÝ YAPILANMALARIN KOORDÝNASYON ÝÞLEVÝNÝ YÜRÜTÜYORKEN, GÜNÜMÜZDE BÖLGE DÝNAMÝKLERÝNÝ HAREKETE GEÇÝRME KONUSUNDA YOÐUNLAÞAN ÇOK ÝÞLEVLÝ BÝR KALKINMA AJANSINA DÖNÜÞME YOLUNDADIR. ANCAK ADEMÝ MERKEZÝYETÇÝ YAPIDA ALT ULUSAL KURUMLARIN OLUÞTURULMASININ YETERLÝ KOÞULU, ANCAK GÖRECE YÜKSEK DÜZEYDE VE HEM MEKANSAL HEM DE BÖLGESEL OLARAK DENGELÝ BÝR EKONOMÝK BÜYÜME ÝLE OLUR. BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI OLUÞTURULURKEN, GEREKLÝ ULUSAL ÇERÇEVEYÝ AYRINTILARIYLA ÝNCELEYEN VE ALT KADAMEDEKÝ PLANLAMA KARARLARININ BU ÇERÇEVEYE GÖRE ALINMASI SORUMLULUÐUNU ÜSTLENEN BÝR ULUSAL ÝRADENÝN KORUNMASI GEREKLÝ GÖRÜLEBÝLMEKTEDÝR.

SERMAYEYE KARÞI MÜCADELE ETMEK MECBURÝYETÝNDEYÝZ

PROF. DR. ÝZZETTÝN ÖNDER:

KAPÝTALÝST SÝSTEM SÜRDÜÐÜ SÜRECE ÝNSANLAR BÝRBÝRÝNE DÜÞMAN OLACAKTIR. SANAYÝLEÞTÝKÇE BÖLGEDE SÜRTÜÞMELER VE ÇATIÞMALAR DAHA ÇOK ÞÝDDETLENECEKTÝR. SERMAYEYE KARÞI MÜCADELE ETMEK MECBURÝYETÝNDEYÝZ. KAYNAKLARIN KESÝNLÝKLE BURADA KALMASI, BURADAN BATIYA AKTARILAN KAYNAKLARIN BURAYA GERÝ AKTARILMASI GEREKÝR KÝ BU KAPÝTALÝST SÝSTEM ÝÇÝNDE OLAMAZ. NE KALKINMA AJANSLARI ÝLE OLUR NE BAÞKA MEKANÝZMA ÝLE BUNA MÜSADE ETMEZLER ÇÜNKÜ. ÖZEL SERMAYELER ELÝYLE ÝSTERSE BU YÖRELERDEN ÇIKMIÞ ÝNSANLAR OLSUN KALKINMA MÜMKÜN DEÐÝLDÝR. ÇÜNKÜ, MUTLAK ÝYÝLEÞME VE GELÝÞME SAÐLANIRKEN NÝSPÝ GERÝLEME YAÞANIR ASLINDA. ÞÝMDÝYE KADAR BU YÖREDE GÖRMÜÞ OLDUÐUMUZ OLGULAR HÝÇ RASLANTISAL DEÐÝLDÝR. SÝSTEMÝN ÝÞLEYÝÞÝNÝN ORGANÝK SONUCUDUR. BÖYLE BAKTIÐIMIZDA GERÇEKTEN SERMAYENÝN GÜCÜNÜN KIRILMASI GEREKMEKTEDÝR. BU DA, ÖZELLEÞTÝRMENÝN DURDURULMASI, KAMU KESÝMÝNÝN BÜYÜTÜLMESÝ VE DEVLET ÝÞLETMECÝLÐÝNÝN YAYGINLAÞMASI DEMEKTÝR. BÖYLECE BURADA YARATILAN KATMA DEÐERLERÝN BURADA BIRAKILMASI LAZIMDIR. ÝSTER POZÝTÝF AYRIMCILIK YAPILSIN ÖZEL SEKTÖRE TEÞVÝK VEREREK BU BÖLGEYE SEVK EDÝLMESÝNÝN ANLAMI, UCUZ EMEKTEN YARARLANARAK BURADA DEVLETE GÝDECEK OLAN PAYI DA KâRINA KATARAK BUNU MERKEZE TRASFER ETMEK DEMEKTÝR. BU FARKLILIÐI VE DAHA ÖNEMLÝSÝ ÇATIÞMALARI ARTIRIR. SU VE PETROLÜN BULUNDUÐU, BOP’UN GELÝÞÝMÝNÝN ALANI OLAN BU BÖLGEDE BÝZ ARTIK BÝR BÝRLÝK ÝÇÝNDE MÜCADELE ETMELÝYÝZ. KÜRESELLEÞME MERKEZDE KENDÝNÝ TOPARLAMAYA ÇALIÞIRKEN SINIF BÝLÝNCÝNÝ, TARÝH BÝNÝCÝNÝ, TOPLUM BÝLÝNCÝNÝ KAFAMIZDAN SÝLEREK, DÝNSEL, ETNÝK VE BÝREYSEL BÝLÝNCÝ ÖNE ÇIKARTARAK VE BÝZÝ BÝRBÝRÝMÝZE DÜÞMAN HALE GETÝREREK BURALAR ÜZERÝNDE HAKÝMÝYET KURMAYA ÇALIÞIYOR. SERMAYE BÝZÝ FARKLI KÝMLÝKLERDE BÖLERKEN BU MEKANÝZMAYI BÝZÝM ALGILAMAMIZ LAZIM.