GÜNEYDOĞU ANADOLU KURAKLIKTAN KAVRULUYOR !..

KIRMIZI MERCİMEKTE "KIRMIZI" ALARM...

27 Nisan 2008

2007 - 2008 tarım yılında Güneydoğu Anadolu Bölgemizde hüküm sürmekte olan kuraklık, bir taraftan bölge üreticisinin yaşamını daha da güç hale getirmekte, diğer taraftan Türkiye‘nin başta kırmızı mercimek ve bunun yanında buğday - arpa üretiminde ciddi sorunların doğacağına işaret etmektedir.   

2007 yılında yaşanan kuraklık öncesinde, yılın başında, 20 Ocak 2007 tarihinde kamuoyunu bilgilendiren ve bugün yaşanan tarım ve gıda krizi konusunda yetkilileri uyaran Ziraat Mühendisleri Odası, 2008 yılı hasadında ortaya çıkacak üretim eksikliği nedeniyle hasat sonrası yaşanacak fiyat artışları konusunda Hükümeti uyarmakta ve ivedi önlemler almaya çağırmaktadır.

Son derece kurak olan 2006/2007 tarım yılının aksine, 2007/2008 tarım yılı, ülkenin genelinde normal yıllara yakın yağış ve sıcaklık değerleri ile seyretmektedir.

Buna karşılık; ülkemizin Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin ve Batman illeri yanında Gaziantep ve Kahramanmaraş illerimizde, içinde bulunduğumuz tarım yılı yağış ortalamalarında, olağan yıllara göre % 70‘lere varan düşüşler kaydedilmiştir. Sayılan illerin kuru tarım alanlarında, ürün vermeyeceği kesinleşmiş olan tarlalara hayvan salımına başlanılmıştır. Bingöl, Bitlis, Siirt, Hakkari, Muş, Van ve Şırnak illerinde ise, önümüzdeki on günlük periyotta yağış alınamazsa, halen hüküm süren kuraklık tablosu daha da derinleşecektir.

Bu durum bir taraftan yöre üreticisinin gelir olanaklarını sınırlarken, diğer taraftan Türkiye‘nin özellikle kırmızı mercimek üretiminde ciddi tehlike sinyallerinin doğmasına neden olmakta, buğday ve arpada ise genel üretim miktarını geriye çekmektedir.

Türkiye son yirmi yılda baklagil ürünleri ekim alanlarının neredeyse yarısını kaybetmiş olup, baklagille kaplı alan 2 milyon hektardan 1.2 milyon hektara gerilemiştir. Buna paralel olarak üretim miktarı da 2.2 milyon tondan 1.6 milyon ton düzeyine düşmüş, 2007 kurak yılında ise üretim 1.3 milyon ton olmuştur. Son yirmi yıl içindeki üretim gerilemesinin ürünler bazındaki sonuçları ise şöyledir;

Baklagil ürünleri içinde, ağırlıklı olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde yetiştirilen ürün kırmızı mercimektir. Kırmızı mercimek bölgenin Şanlıurfa, Diyarbakır, Mardin, Gaziantep, Adıyaman ve Şırnak illerinde ekim alanı bulmaktadır. Bunun yanında  fasulye‘nin Kahramanmaraş, nohut‘un ise  Diyarbakır ve Gaziantep‘te ekimi yapılmaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesi, buğday ve arpa için Türkiye‘nin önemli üretim merkezlerindendir. 

2007 / 2008 tarım yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde yaşanan kuraklık nedeniyle, normal üretim yıllarına göre kaydedileceğini öngördüğümüz üretim düşüşleri aşağıdaki tabloda gösterilmektedir;

Görüldüğü gibi, öngörülen üretim düşüşü buğdayda 2.5 milyon ton, arpada ise 1 milyon ton‘dur. Kırmızı mercimek üretim düşüşü tahminimiz ise 271 bin ton düzeyindedir.

Güneydoğu Anadolu bölgesinde buğday ve arpa için bu üretim düşüşü öngörülerine rağmen, diğer bölgelerinde geçen yıla göre daha iyi üretim koşulları nedeniyle, Türkiye‘nin buğdayda kendine yeterlik noktası olan 18.5 milyon tonluk bir üretimi gerçekleştirebileceğini değerlendirmekteyiz. Arpada ise, aynı şekilde, 8.5 milyon ton‘luk bir üretim beklentisi gerçekçidir.

Buna karşılık, normal yıllardaki 580 bin tonluk kırmızı mercimek üretiminin neredeyse yarısı olan 271 bin tonluk üretimin kaybedilmesi, iç piyasada ve tüketici fiyatlarında ciddi bozulmalara yol açabilecek kadar önemlidir. Nisan 2007 Ayı‘nda 0.90 YTL/kg olan kırmızı mercimek fiyatının Nisan 2008 Ayı‘nda % 133‘lük bir fiyat artışıyla 2.10 YTL/kg‘a çıkması, piyasanın buna göre pozisyon almaya başladığının açık işaretidir.

Bu çerçevede, zaman geçirilmeksizin Toprak Mahsulleri Ofisi baklagil piyasasının düzenlenilmesi ile görevlendirilmelidir. Hasat sırasında üreticinin ürününe yüksek fiyat verilerek kamusal depolamaya gidilmesi, piyasa spekülasyonunun önlenmesi açısından çok önemlidir. Aksi takdirde, hasattan hemen sonra füze gibi fırlayacak fiyatlar karşısında Kanada, Hindistan ve Avustralya‘dan çok yüksek fiyatlarla ithalat yapılması zorunluluğu doğacak; bunun yanında bu ülkelerin getirilebileceği ihracat yasakları - kısıtlamaları nedeniyle iç piyasanın doyurulması mümkün de olmayabilecektir.

Türkiye 2006 yılında 300, 2007 yılında ise 184 bin tonluk kırmızı mercimek ihracatı yapmıştır. Bu bağlamda, Türkiye‘nin kendi gereksiniminin üzerinde kırmızı mercimek üretimi yapmakta ve fazlayı ihraç etmektedir. Kısa vadedeki en ivedi önlemlerden birisi de, kırmızı mercimek dışsatımının derhal yasaklanmasıdır. Üretimde yaşanan gelişmeler, bu yasağın Dünya Ticaret Örgütü taahhütlerine aykırı olmadan uygulanabileceği bir zemin oluşturmaktadır.

Bütün bunların yanında, orta vadede, 1980‘li yıllarda uygulanan Nadas Alanlarının Daraltılması Pojesi‘ne tekrar başlanılmalı, bu bağlamda ekim alanları ve verimlilik yükseltilerek Türkiye tüm baklagil ürünlerinde dünya lideri konumuna tekrar yükseltilmelidir.

Ayrıca, Güneydoğu Anadolu Bölgesi‘nde yaşanan kuraklığın tazmini için derhal uygun önlemler geliştirilmeli ve üretici mağduriyeti giderilmelidir. Bilinmelidir ki, günümüz dünyasında üretmeden doymak pratiği ortadan kalkmıştır...  

Kamuoyuna saygı ile duyurulur.

   Gökhan GÜNAYDIN

           Başkan

(Yönetim Kurulu Adına)