T.C.
ANTALYA
1. İDARE MAHKEMESİ  

ESAS NO: 2007/1992

YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN (DAVACI): ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI ANTALYA ŞUBESİ

VEKİLİ: AV. ABİT KÜÇÜKARSLAN

Milli Egemenlik Cad. NO: 42/47 ANTALYA

KARŞI TARAF (DAVALI): TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI - ANKARA

İSTEMİN ÖZETİ: Davacı oda tarafından; Antalya ili, Merkez ilçesi, Kırcami Bölgesi olarak adlandırılan ve içerisinde Doğuyaka, Topçular, Mehmetçik, Yeşilova Alan, Kırcami, Güzeloluk ve Zümrütova mahallelerini kapsayan "Kent İçi Tarım ve Planlama Alanı" olarak planlanan yaklaşık 1503 hektar alana sahip sahada ilave imar amaçlı tarım dışı arazi kullanımına dair, Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı talebinin en fazla E=0,50 koşulunu aşmamak kaydıyla uygun görülmesine ilişkin Toprak Koruma Kurulunun 17.10.2007 günlü kararının iptali ve yürütmesinin durdurulması istemidir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Antalya 1. İdare Mahkemesi‘nce işin gereği görüşüldü;

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununun 2. maddesinde; Bu Kanunun; Arazi ve toprak kaynaklarının bilimsel esaslara uygun olarak belirlenmesi, sınıflandırılması, arazi kullanım plânlarının hazırlanması, koruma ve geliştirme sürecinde toplumsal, ekonomik ve çevresel boyutlarının katılımcı yöntemlerle değerlendirilmesi, amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi, korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulmasına ilişkin sorumluluk, görev ve yetkilerin tanımlanması ile ilgili usûl ve esasları kapsadığı, Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı başlıklı 13. maddesinde; Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla;

             a) Savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar,

             b) Doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacı,

             c) Petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri,

             ç) İlgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetleri,

             d) Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar,

             e) (Ek bent: 31.01.2007-5578 S.K/3.mad) Kamu yararı gözetilerek yol altyapı ve üstyapısı faaliyetlerinde bulunacak yatırımlar için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir. (Ek cümle: 31/01/2007-5578 S.K./3.mad) Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıdaki kanun hükümlerinden; bu kanunun amacının, arazi ve toprak kaynaklarının amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi, korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulması olduğu, kural olarak, Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazilerinin tarımsal üretim amacı dışında kullanılamayacağı, ancak alternatif alan bulunmaması ve kurulun (Toprak Koruma Kurulu) uygun görmesi şartıyla, yukarıdaki fıkralarda sayılan durumların varlığı halinde amaç dışı kullanıma izin verilebileceği anlaşılmaktadır.

Dosyanın incelenmesinden; Antalya Büyükşehir Belediyesinin Kırcami Bölgesi olarak adlandırılan ve içerisinde Doğuyaka, Topçular, Mehmetçik, Yeşilova Alan, Kırcami, Güzeloluk ve Zümrütova mahallelerini kapsayan "Kent İçi Tarım ve Planlama Alanı" olarak planlanan yaklaşık 1503 hektar alana sahip sahada ilave imar amaçlı tarım dışı arazi kullanımına dair yaptığı başvurunun, İçişleri Bakanlığının kamu yararı kararı vermesini mütakiben Toprak Koruma Kurulunca en fazla E-0.50 koşulunu aşmamak kaydıyla uygun görülmesi üzerine işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bakılan davada Antalya Büyükşehir Belediyesinin imara açılmak istenen alanla ilgili olarak bu alanın tarım dışı kullanılabilirliğine dair tarım etüdü yapılması amacıyla yaptığı başvuru sonucunda İl Tarım Müdürlüğünce düzenlenen tarımsal etüt raporunda; imara açılmak istenen alanın sulu mutlak tarım arazisi, dikili sulu mutlak tarım arazisi, sulu mutlak tarım arazisi özellikleri taşıdığı ve arazinin bir kısmının ise yerleşim amaçlı kullanıldığı gerekçesiyle Antalya Valiliğince uygun görüş verilmediği, talep eden belediyenin söz konusu yeri imara açmak istemesindeki gayenin; bölgenin planlı gelişmesi, plansız yapılaşmanın engellenmesi, şehir yaşamının daha nitelikli olması, şehrin teknik altyapı bütünlüğünün kurulması olduğu anlaşılmaktadır.

Oysa; 5403 sayılı kanuna göre tarım arazisinin imara açılması için; kanunda sayılan kamu yararına yönelik hizmetlerin gerçekleştirilmesi için yapılması gereken faaliyetlerle ilgili olarak alternatif alan bulunmaması gerekirken, dava konusu olayda, maddede sayılan kamu yararına yönelik faaliyetlerle aynı türde ve ağırlıkta olmayan konut ihtiyacı ve şehrin planlı yapılaşmasını sağlamak için mutlak tarım alanının imara açılmak istendiği, bu amacın, 5403 sayılı kanunun, genel olarak amacıyla (arazi ve toprak kaynaklarının amaç dışı ve yanlı kullanımlarının önlenmesi, korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulması amacıyla) bağdaşmadığı, tarım alanlarında amaç dışında kaçak yapılaşma varsa, bunun çözümünün; oranın imara açılarak düzgün yapılaşmasını sağlamak değil, bilakis tarım alanının kaçak ve amaç dışı kullanımını engellemek olduğu, şehrin konut ihtiyacı için alternatif alan bulunmadığına ilişkin somut bilgi veya belgenin ortaya konulamadığı görülmüş olup, bu sebeple dava konusu işlemde mevzuata ve kamu yararına uygunluk bulunmamaktadır.

Öte taraftan dava konusu işlemin uygulanmaya devam etmesi halinde kamunun telafisi güç veya imkansız zararlara düçar olacağı gayet açıktır.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin açıkça hukuka aykırı ve uygulanması halinde giderilmesi güç zararlara yol açabilecek nitelikte olduğu sonucuna varıldığından, yürütmenin durdurulması isteminin kabulüne ve işlemin teminat aranmaksızın dava sonuçlanıncaya kadar yürütülmesinin durdurulmasına, bu kararın tebliğ tarihini izleyen günden itibaren 7 gün içinde Antalya Bölge İdare Mahkemesi‘ne itiraz yolu açık olmak üzere 2577 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca 17.3.2008 gününde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan UĞUR HAMİT ÇAKMUR  

Üye MAHMUT NEDİM EPİK  

Üye MUSTAFA ÖZDEMİR