B�YOG�VENL�K YASA TASLA�I �ZER�NE, Z�RAAT M�HEND�SLER� ODASI’NIN G�R��LER�

Anasayfa
Mevzuat
Mevzuat Detay

Mevzuat

T.C.
TARIM VE K�Y��LER� BAKANLI�I
Tar�msal �retim ve Geli�tirme Genel M�d�rl��

Say� :HDB/KKE- 0756-1258 A N K A R A

Konu :Ar�c�l�k-31./ 01/2001

............VAL�L��NE

( �l M�d�rl��)

�lkemiz, geni� flora sahalar�, �i�eklenme i�in uygun mevsimleri, topo�rafik yap�s� ve bal verimi y�ksek, akasya, kestane, �hlamur, k�z�l �am ormanlar� gibi do�al kaynaklar y�n�nden ar�c�l�k i�in son derece �ansl� bir �lkedir. Binlerce y�ldan beri s�rd�r�le gelmekte olan ar�c�l�k, topraktan ba��ms�z olu�u, daha az i�g�c� kullan�lmas�, yat�r�m ve i�letme sermayesine duyulan ihtiyac�n azl��, �r�nlerine i� ve d�� pazarlarda talebin olduk�a y�ksek olu�u nedeniyle �nemli bir tar�msal faaliyet dal�d�r.

Ar�c�l��m�z�n geli�tirilmesi ve sorunlar�na ��z�m bulunmas� amac� ile Bakanl��m�zca "Ar�c�l�k Y�netmeli�i" uygulamaya konulmu�tur.Ayr�ca; sivil toplum �rg�tleri ve ar�c�l�k sekt�r� temsilcileri bir araya getirilerek, Ar�c�l�k Dan��ma Kurulu 03 �ubat 1994 tarihinde te�kil edilmi� ve �lkemiz ar�c�l��n�n geli�tirilmesi ve sorunlar�na ��z�m bulunmas� amac� ile �al��malar�n� s�rd�rmektedir.

Ar�c�l��m�za �zel bir �nem vermekte olan Bakanl��m�z 2000 y�l�n�n Ocak ve Ekim aylar�nda Ar�c�l�k Dan��ma Kurulu'nu toplayarak, ar�c�lar�n sorun ve �nerileri t�m ayr�nt�lar� ile de�erlendirilmi�tir. Ayr�ca "Ar� Sa�l��" ve "Ticari Maksatla Ana Ar� Yeti�tiricili�i"de Kalite Kontrol esaslar�n� belirleyecek iki ayr� alt komisyon kurulmu� ve �al��malar�na devam etmektedir.

Bakanl��m�zca ar�c�l��m�z�n geli�tirilmesi amac�yla yap�lmakta olan �al��malar i�in a�a��daki bilgilere ihtiya� duyulmaktad�r.

1- �l M�d�rl�klerimizce bitki flora haritas�n�n ��kar�larak, flora durumuna g�re beslenebilecek koloni kapasiteleri, orman i�i, orman kenar� ve orman d�� normal mera alanlar� ile bu alandaki ball� bitkilerin �i�eklenme d�nemleri itibariyle, t�rleri ve alanlar� harita �zerinde i�aretlenecektir.

2- Bu mera alanlar�n�n ar�l� kovan kapasitesi, ar�c�lar�n yerli veya gezginci olarak sahip olduklar� ar�l� kovan say�s� bildirilecektir.

3- �linizdeki mevcut ve gezginci ar�c� ile gelen ar�lar�n hangi �rk ar� oldu�u a��klanarak, sabit ve gezginci ar�c� say�s�, ar�l� kovan mevcudu, 2000 y�l� ortalama bal verimleri ile �linizden gezginci ar�c�lar�n ne zaman, hangi �l veya b�lgeye gittikleri, ortalama bal �retimleri, konaklama s�releri ve d�n�� tarihleri bildirilecektir.

4- �linizdeki ar�c�l�k projelerinde g�rev alan, hizmet i�i e�itimden ge�mi�, istekli ve ar�c�l�� bilen elemanlar�n isim listesi Bakanl��m�za tam ve eksiksiz bildirilecektir.Bakanl��m�zca yap�lan hizmet i�i e�itim programlar�na ge�mi� y�llarda kat�lan elemanlardan ar�c�l�k proje uygulamalar�nda istifade edilecektir.2001 y�l� hizmet i�i e�itimine kat�lmas� �nerilen elemanlar�n mutlaka arazi �al��malar�na uygun, ar�c�l��a ilgisi olmas�na dikkat edilecektir.

5- �linizde uygulanan ar�c�l�k projelerinin kaynak israf�na sebep olmayacak �ekilde ve do�ru y�nlendirilmesi gerekmektedir. Kamu Kaynaklar� kullan�larak sat�n al�nacak ar� kolonileri i�in teknik �artname tanziminde dikkat edilecek hususlar ekli teknik talimat ile a��kl��a kavu�turulmu�tur. Sat�n al�m ve proje uygulamas�nda g�rev alacak elemanlar da muayene, kalite-kontrol� i�in; bu talimat �er�evesinde e�itileceklerdir.

6- �llerin ar�c�l�kla ilgili temasa ge�ecekleri Ar�c�l�k �retme �stasyonlar� ekli listede g�sterilmi�tir.

7- �l �zel �dareleri, Sosyal Yard�mla�ma ve Dayan��ma Vakf� ve ORK�Y kaynaklar�n�n �ncelikle mevcut ar� kolonilerimizin ortalama bal verimlerinin 16 Kg.dan 20-30 Kg. gibi d�nya ortalama de�erlerine ula�abilmesine y�nelik projeler �ncelikli olmal� ve bu �er�evede; ana ar� �retimi ve da��t�m�na �nem verilmelidir Bilhassa potansiyel yaratacak entegre projelerin desteklenerek �retim, pazarlama, i�leme, �rg�tlenme gibi konular� birlikte ele al�nmal�d�r.

8- Bakanl��m�z kaynaklar� kullan�lmasa dahi, Kamu Kaynaklar� kullan�larak ge�mi� y�llarda sat�n al�nan ve �ift�ilere da��t�lan ar�l� kovanlar i�in e�itim �al��malar�na devaml�l�k kazand�r�lacakt�r.

A��klanan bilgiler do�rultusunda gerekli �al��malar�n ba�lat�lmas�n� ve istenilen bilgilerin 20 �ubat 2001 tarihinde Bakanl��m�zda olacak �ekilde g�nderilmesini �nemle rica ederim.

EKLER: Dr.Ahmet B�LB�L

Eki . 1 . Teknik Talimat (1 adet, 3sayfa) Bakan a.

Eki . 2 . �l, �retme �stasyonu Listesi. Genel M�d�r

imza

DA�ITIM :

81 Valili�e

SATIN ALINACAK KOLON�LER�N EKOLOJ�K UYUM ��N GEREKEN B�YOLOJ�K �ZELL�KLER�

Bir k�s�m hayvanlarda ve bitkilerde oldu�u gibi ar�larda da ekolojik uyum problemi bulunmaktad�r. Bal ar�s�n�n biyolojisi bitkilerin �i�eklenmesi ile �ok yak�ndan ilgilidir. Ar�lar biyolojilerini bulunduklar� y�renin iklimine ve hakim ball� bitkilerin �i�eklenme periyoduna endekslemi�lerdir. Genelde ar� �rklar� bu davran��lar�na g�re tan�mlan�r. De�i�ik ar� �rklar�nda bu davran��lar i�g�d�sel olarak nesilden nesile ge�mektedir. Bal ar�lar�n�n her hangi bir co�rafyada ekonomik kullan�m� bu husus g�z �n�ne al�narak yap�lacak uygun �rk se�imi m�mk�nd�r. Bal ar�s�n�n, so�uk ve karl� iklimlerde 5-6 ay nektar toplamadan uzun s�re ya�ayabilen Kafkas gibi �rklar� oldu�u gibi.; Akdeniz ikliminde k�� aylar�nda da �al��ma imkan� bulan ve biyolojisini �l�k ge�en k��lara g�re d�zenlemi� �talyan gibi �rklar� da bulunmaktad�r. �zellikle sabit ar�c�l�k yapmak i�in sat�n al�nan kolonilerde bu husus mutlaka g�z �n�nde bulundurulmal�d�r. Geni� �apta Ege ve Akdeniz b�lgesinde yeti�tirilen Mu�la ar�s�, bilinen en �nemli yerli ar� �rk�d�r. K�z�l �amda ya�ayan Mar�alina Hellenicus ko�nilinin , A�ustos - Eyl�l aylar�nda salg�lad�� Basra'dan �am bal� �reten bu ar� eko tipi , binlerce y�l biyolojisini bu duruma endekslemi�tir. Akdeniz ikliminin �l�k k��lar�n� baz� y�llar k�� salk�m�na dahi ge�meden ge�irebilen bu ar� uzun, so�uk., karl� k��lar� olan y�relerde k��layamamaktad�r. Di�er yandan melezle�mi� olmakla birlikte a��rl�kla Kafkas davran��lar�n� g�steren ve Kuzey Do�u Anadolu'da varl��n� s�rd�ren Kafkas ar�s� , �lkemizin ba�ka bir ar� �rk�d�r. Kafkas ar�s� , Kars Ardahan gibi k�� alt� aya yak�n uzun, karl� ve so�uk ge�en co�rafyada verimli olan bir ar�d�r. Ar�c�l�k yapmak i�in koloni edinilirken; kolonilerin k�� ge�irece�i yer , k��n karl� ve so�uksa koloniler mutlaka Kafkas veya Kafkas melezi olmal�d�r. �rne�in k�� so�uk ge�en y�reler i�in, Akdeniz sahil �eridi men�eli �zellikle Mu�la ar�s� olarak bilinen koloniler sat�n al�nmamal�d�r. Sat�n al�nacak kolonilerin nereden geldi�i , hangi adresteki ar�c�n�n �retti�i belgelenmeli , sat�n al�mda ar� nakil ve sa�l�k belgelerini d�zenleyenlere sorumluluk y�klenmelidir.

Kolonilerin Biyolojik �zellikleri
Bir ar� ailesi yani koloni; yeterince yumurtlayan bir ana ar� , minimum 30.000 maksimim 80.000 i��i ar�, mevsimine g�re 5-10 kg bal, yine mevsimine g�re 5- 10.000 yumurta ve larva 10-15000 pupa ,yaz aylar�nda 1000-3000 erkek ar�, petek g�zlerinde yeterince polen, ve 5-10 petekten olu�an ve yukar�daki unsurlar aras�nda biyolojik denge kurulmu� canl� bir topluluktur. Bu unsurlar�n birinin veya bir ka��n�n eksikli�i halinde veya sa�l�kl� olmamas� halinde buna ar� ailesi veya koloni diyemeyiz. Bu eksik unsurlardan dolay� baz� fizyolojik aktiviteler aksar ve koloniden projede �ng�r�len verim al�namaz.

Yeni ar�c�l�k i�letmeleri kurmak i�in; koloniler temin edilirken bu kolonilerin ekolojik uyu�mazl�k g�stermeyecek �rktan olmas�na kolonilerin hastal�k ve parazit ile bula��k olmamas�na ve zamanlamaya yeterince �zen g�stermek ba�ar� i�in zorunludur.

Ana Ar�
Proje haz�rlan�rken ana ar�n�n �rk ve genetik karakterinin tam olarak belirlenilip;sat�c� kurulu�un bu genetik karakterdeki ana ar�y� �retme altyap�s� �ncelikle ara�t�r�l�p belgelenilecektir.Bu ama�la ana ar�n�n saf �rk, hibrit, kullanma melezi kademelerinin hangisinin sat�n al�naca�� net olarak a��klan�lacakt�r.Ana ar� yeti�tirme kademeleri a�a��da a��klan�lmaktad�r

Saf Irk
Saf �rk olarak vas�fland�r�lan ar�lar; hem d�nya �zerindeki orijinal olarak bulunduklar� b�lge itibar� ile hem de fizyolojik ve morfolojik �zellikleri nedeni ile di�er �rklardan ayr�l�rlar. Saf �rklar ortak v�cut �zelliklerine sahiptirler. Bal ar�s� �rklar� do�al seleksiyon sonucu olu�mu�lard�r. Tek �rnektirler. Her �rk do�al �evresine uyum sa�lam��t�r.Bir �rk�n ayn� men�eli ve d�� g�r�n�mleri ayn� olan ar�lar�n olu�turdu�u, en az 20.000 ar� kolonisinin benzer biyolojik ve �retim karakterlerini ta��mas� gerekir. Saf Irk: Saf �rk ar�lar birbirleri ile �iftle�tiklerinde. Yavrular s�rekli her ku�akta ana ve baban�n, yani ana ve baba �rk�n�n karakterini g�steren, en az 4 ku�ak yeti�tirmede hi�bir genetik de�i�iklik g�stermeyen tecritli b�lgelerde d�llenen veya suni tohumlama ile d�llenen ana ar�lar ihtiva eden kolonilerdir.

Apis Mellifera Caucasica bir �rkt�r. Bu �rk�n orijinal olarak bulundu�u b�lge Kafkasya Da�lar�d�r ve bu �rk�n kendisine �zel ve di�er �rklardan farkl� oldu�unu belirten fizyolojik ve morfolojik �zellikleri bulunmaktad�r. Apis Mellifera Carnica ve Apis Mellifera Ligustica da ayr� �rklard�r ve �zellikleri itibar� ile di�er �rklardan ayr�l�rlar. Saf �rk ar�lar birbirleri ile �iftle�tiklerinde yavrular, s�rekli her ku�akta ana ve baban�n yani �rk�n karakterini g�sterirler. �leri ku�aklarda hi� bir de�i�iklik g�stermezler. Saf yeti�tirme ile �zel bir �rk�n ya da bir soyun i�inde yak�n ili�kili �iftle�tirmeler yapt�rarak, istenilen karakterler yo�unla�t�r�labilir ve sabitle�tirilebilir.Ba�ka �rklar�n bulunmad�� tecritli b�lgelerde yeti�tirilirler ve kontroll� olarak kendi i�inde �iftle�tirilerek muhafaza edilirler. BAL ARISI IRK BAKIMINDAN YA SAFTIR YA DA MELEZD�R.

Eko tip
"Bir �rk b�lgesinin i�inde daha k��k lokal alanlarda bulunan, saf �rk�n bir alt grubu olan ve kendi i�inde �ok yak�n �zellikleri olan ar�lard�r". Apis Mellifera Carnica �rk� bilindi�i gibi orijinali Avusturya Alplerinde bulunan bir �rkt�r. Bu �rk Avusturya, Almanya, Eski Yugoslavya ve daha bir�ok �lkede yayg�nd�r. Karniol ar� �rk�na ait olan , A�a�� Avusturya b�lgesindeki ar�lara SKLENAR EKOT�P�, Slovakya'daki ar�lar da BUKOVSEK EKOT�P� d�r.

�lkemizde Orta Anadolu´da bulunan orijinal ar�lar Apis Mellifera Anatolica �rk� olarak kabul edildi�inden bu �rk i�inde bir alt grup olarak Rhododendron ar�s�n� bir Eko tip olarak tan�mlayabiliriz.

Hibrit
�ki ayr� �rk�n veya iki ayr� eko tipin veya iki ayr� saf hatt�n, veya ayr� bir �rkla de�i�ik �rktan bir saf hatt�n birbirleri ile melezle�meler sonucu meydana gelen melezlere (HYBRIT) hibrit denir. Hibritlerde ana ve baba bilinen �rk, eko tip veya saf hatlard�r.

Hibridler genelde kontroll� yap�l�rlar ve bunlara kontroll� hibridler ad� verilir. En verimli koloniler hibrid kolonilerdir. Hibrit yeti�tiricili�i mutlak izole b�lgelerde, ekonomik a��dan �nemli karakterlerin birle�tirilme imkanlar�na dikkat edilerek hatas�z yap�l�rsa ilk ku�ak hibrit kolonilerin verimlili�i �slah materyali olarak kullan�lan ebeveyn �rklara g�re en az % 20 - 25 daha �st�n olmaktad�r. Ancak hibridlerde bu �st�n verim yaln�z ilk ku�aklarda al�nabilmektedir. �leri ku�aklarda bu verim h�zla d��er.. Hibrid �reticili�i ar�c�l��n en teknik ve en ileri a�amas�d�r. �ok k�lfetli ve ileri bir tekni�in uygulanmas�n� gerektirmesine kar��n hibrid ana ar�lar�n kolonilerinden sa�lanan y�ksek verim bu k�lfete katlanmaya de�er bulunmaktad�r.�lkemizde bu niteliklere haiz H�BR�T ANA ARI YOKTUR.

Kullanma Melezleri
Saf bir �rk�n bakire ana ar�s�n�n; ya�an�lan co�rafi b�lgede bulunan lokal kolonilerin erkek ar�lar� ile �iftle�mesi ile elde edilen �iftle�mi� ana ar�lara KULLANMA MELEZ� ANA ARI denilmektedir.

Kullanma melezi ana ar� �retiminde erkek kolonilerin �rk �zellikleri bilinmedi�inden ,bilinse bile tecritli �iftle�tirme b�lgesinde kontroll� �iftle�tirme yap�lmad��ndan bu ana ar�lara hibrid demek m�mk�n olmamakta, verimleri konusunda kesin bir ifade kullan�lamamaktad�r.

Bu a��klamalara uygun olarak belirlenen ana ar�lar�n,koloni i�i ve sat�n al�nan ekolojik b�lgeye adaptasyonu ve performans�na da dikkat edilmesi zorunludur..

Koloninin ana ar�s� y�reye ekolojik uyum sa�layabilen bir �rktan ve gen� olmal�d�r. Ana ar� gen� ise petek g�zlerine kapama yumurta b�rak�r. Kolonide yeteri kadar yavru ar� bulunur. Gen� ana ar�n�n g�nl�k yumurtlama kapasitesi 1000- 1500 civar�ndad�r. Gen� ana ar� her petek g�z�ne bir tek yumurta atar Bu yumurta g�z�n tam ortas�nda, heksagonal k��enin �izgilerinin kesi�ti�i merkezde ve dik pozisyondad�r. Ya�l� ana ar�lar veya �iftle�memi� ana ar�lar bir petek g�z�ne, bir ka� yumurta atabilirler. Yumurtalar g�z�n ortas�nda olmayabilirler. Yavrulu g�zler da��n�kt�r. Birbirlerine kom�u g�zlerde ayn� ya�ta yavru yo�unlu�unun yeterince olmad�� kolonilerde ana ar� mutlaka ya�l�d�r. Kolonide yumurtan�n olup, larva ve pupan�n olmamas�, ana ar�n�n bu koloniye birka� g�n �nce verildi�ini g�sterir. Veya ana ar� yeni �iftle�mi�tir. Bu yumurtalar�n �iftle�memi� ana ar�n�n b�rakt�� erkek ar� yumurtalar� olma olas�l�� da vard�r. Bu anadan emin olmak i�in larvalar�n kapanmas� beklenmeli ve ana ar�n�n i��i ar� yumurtlad��ndan emin olunmal�d�r. Kolonide larvan�n ve pupun olmas�, yumurtan�n olmamas�, ana ar�n�n �ld��n�n veya yumurtay� kesti�inin g�stergesidir. �lkbaharda ana ar�n�n yumurtay� kesmesinin s�z konusu olmad�� i�in bu durum ana ar�n�n �ld��n� g�sterir. Kolonide ana ar� bizzat g�r�lmeli ve ana ar�n�n o koloniye verili�inden en az 21 g�n ge�mi� olmas�na dikkat edilmelidir. Yani mevcut ana ar�n�n i��i yavrular�n�n do�mu� olmas�na bak�lmal�d�r. Hele hele ana ar�n�n kafes i�inde olmas� veya kafesten yeni ��km�� olmalar� �iftle�mediklerinin ve koloniye hakim olmad�klar�n�n g�stergesidir. Bu ana ar�lar koloninin gelece�ini de tehlikeye sokar. Ana ar�lar�n ya�lar�n� belirten ve her y�l� ifade eden de�i�ik renklerle toraks� �zerinin boyanm�� olmas� ana ar� ya��n� takip a��s�ndan pratik sa�lamaktad�r . Bu durum ana ar� �reticilerinin g�venirlili�i ile ilgili bir husustur. Ya�l� ana ar�lar�n da istenen y�l�n rengine boyanabilece�ini d��nmek m�mk�nd�r. Di�er yandan ana ar�n�n yeni �retilmi� olmas� da kalitesinin garantisi de�ildir. �stenen �rktan olmamas� �iftle�memi� olmas� veya �iftle�ti�i halde yeterince sperm almam�� olmas� sonucu beklenen yumurtlama performans�n� g�stermeyebilir..

Koloninin ��i Ar� Varl��
Normal bir kolonide i��i ar�lar�n miktar� k��n 4-8 �er�eve yani 20-40.000 civar�ndad�r. �lkbaharda populasyon artar ve i��i ar� miktar� 40 - 80.000 e ��kar. ��i ar�lar�n �er�eveler �zerindeki yo�unlu�u �er�evelerdeki yavruyu �rterek �s�tabilecek miktarda olmal�d�r. Yani �zellikle ilkbaharda Nisan May�s aylar�nda 5 adet ar�l� �er�evenin anlam� , bu �er�eveler �zerinde yakla��k 50.000 civar�nda i��i ar�n�n oldu�unun ifadesidir. �er�eveler �zerindeki ar� yo�unlu�u �er�eve ba��na 10.000 civar�nda olmaz ise ; so�uk gecelerde bilhassa yeni y�relere nakledilmi� koloniler yavruyu �s�tamad�� i�in yavru ��r ve koloni geli�emez . Yeni b�l�nm�� o�ullarda b�l�nmeden ve yeni ana ar� adaptasyonundan meydana gelen tedirginlikle i��i ar�lar da��n�kt�rlar. Mutlaka ger�ek say�lar�ndan daha kalabal�k g�r�n�rler. Bu kolonilerin ger�ek i��i ar� varl�klar� so�uk g�nlerde kaplad�klar� ve �s�tabildikleri �er�eve alanlar� ile ortaya ��kar.

Yavrulu �er�eve Miktar�
Kolonilerin yavrulu �er�eve miktar� da; ana ar� ve i��i ar� varl�� kadar �nemlidir. Yavrulu �er�eveden ama� her �er�evenin iki y�z�ndeki g�zlerin en az 2/3 �nde yavru bulunmas� demektir. Bilindi�i gibi ergin i��i ar� 21 g�nde do�ar , bu s�renin ilk �� g�n� yumurta , ondan sonraki 6 g�n larva , daha sonraki 12 g�n de pupa d�nemidir. Her �er�evenin iki y�z�nde yakla��k 5000 petek g�z� oldu�una g�re bunun 2/3 yani yakla��k her �er�evede 3300 adet yavru olmas� beklenir.4 yavrulu �er�evenin anlam� teorik olarak yakla��k 13200 yavru demektir.Bu yavrunun oransal olarak 1900 adedi yumurta , 3800 adedi larva , 7500 adedi pupad�r.Bu durumun bir ba�ka ifadesi bu kolonide her g�n ortalama 13.200/21 = 630 i��i ar� do�mal�d�r. Faal mevsimde 45 g�n ya�ayan i��i ar� �l�m�n�n telefi edilebilmesi ve koloni populasyonunun y�kseltilmesi ; �l�mden , daha fazla do�umun olmas�na ba�l�d�r. Sat�n al�nan kolonilerde yavru miktar� yeterli olmad�� takdirde bu kolonilerin i��i ar� populasyonunun artmas� ve koloninin fonksiyonunu yerine getirmesi olas� de�ildir. �er�evede yavru varl�� kural� ile muayene edilen kolonilerin de�erlendirilmesinde ; esas kriter �er�evede birka� y�z yavrunun olup olmamas� de�il, her �er�evede en az 3000 yavrunun olmas� esas� �nemlidir. Yukar�da ideal �artlar� ta��yan 4 �er�eve yavrulu kolonide ,bu yavru kapasitesi koloninin haline , i��i ar� populasyonunun her hafta bir �er�eve daha artarak bir iki ayl�k s�re i�inde 8-10 �er�eveli ideal bir koloni haline gelebilmesinin en �nemli nedenidir.

�er�evelerin Kondisyonlar�
Ar�c�l�kta temel petek kullanmak, modern ar�c�l��n vazge�ilmez esaslar�ndan biridir. Ancak bir kolonide kabart�lm�� temel petekler teknik olarak en fazla 4 y�l tutulur. Peteklerin deforme olmalar�, kullan�lmayan ve eskiyen yavru ��k��lar�ndan dolay� petek g�z� civarlar�n�n , puplar�n de�i�tirdikleri g�mleklerle daralmas� nedenlerinden,d�rt y�l�n� doldurmu� peteklerin kolonilerden al�n�p yerlerine yeni temel peteklerin tak�lmas� esast�r. Bu �er�eveler kolonilerde tutulur ve b�l�nen suni o�ullarda kullan�l�rsa, ana ar�lar kaliteli de olsa bu �er�evelerde, yumurtlayacak yeterli g�z bulunmad��ndan, �er�evelerdeki yavru miktarlar� da birka� y�z� ge�mez. Bu t�r �er�evelerden olu�an suni o�ullar da asla geli�emezler. Edinilecek kolonilerin �er�evelerinin deforme olmad�klar�na, kullanma s�recini ge�memi� ve eski olmad�klar�na da dikkat edilmelidir. Ar� kolonileri hi�bir �ekilde standart �l��lerden k�sa �er�evelerde olmayacakt�r.

Koloninin Bal Varl��
Normal bir koloni k��a 10-15 kg. balla girer. Bu bal k�� boyunca kullan�l�r, bal azald��nda ise koloni �urup ve kekle beslenir. Ancak kolonide bal hi�bir zaman s�f�r d�zeyine d��memelidir. �ayet bal stoku s�f�r d�zeyine d��erse, hangi mevsimde olursa olsun koloni i�in hayati tehlike var demektir. Bilhassa yavru yeti�tirme mevsiminde yavru mutlaka balla yeti�tirilir. �urup ve kek, yavru yeti�tirmeye yeterli de�ildir. Yeterli bal stoku olmayan koloniler �evreden nektar�n gelmedi�i so�uk ve ya�murlu g�nlerde krize girer ve biyolojik faaliyetleri aksar. Bu g�nler uzarsa koloni bir daha toparlanamayacak �ekilde zarar g�r�r. Bundan emin olman�n garantisi, koloninin yavrulu �er�evelerinin bal kemerlerinde mutlaka bir sezon �nceden kalm�� s�rl� bal varl��n�n olmas� hususuna dikkat edilmelidir.

Kolonilerin Sa�l�k Durumu
T�rkiye‘de her t�rl� ar� hastal�k ve paraziti mevcuttur ve gerek kamu sorumlular� gerekse ar�c�lar�m�z ar� sa�l��na yeterince �zen g�stermemektedirler.Hastal�k ve parazitlerden temiz olmayan enfekte kolonilerinde ar� al�n�p sat�ld�� g�r�lmektedir. Bu enfekte koloniler sat�ld�klar� proje alanlar�nda bulunan sa�l�kl� kolonileri de bula�t�rmaktad�rlar. T�rkiye de hi�bir kurum pazarlama maksad� ile koloni �retmemektedir. Pazarlanan koloniler, ba�ka ar� yeti�tiricilerinden sat�c�n�n al�p , birka� par�aya b�l�nen ve koloni d�zeni olu�madan pazarlanan derleme kolonilerdir. Ar�c�lar�n elindeki bu tip kolonilerde var olan pek �ok hastal�k ve parazit �e�itli ila�larla bask� alt�nda tutulmakta ve hastal�k gizlenerek ;bu tip koloniler hastal�ks�z diye sat�lmaktad�r. K�sa s�re sonra bu hastal�k ve parazitler , sat�ld�klar� yerlerde yeniden ortaya ��kmaktad�r. T�m hastal�k ve parazitler a��s�ndan koloniler tek tek kontrol edilmeli, gerekiyorsa kolonilerden al�nan numuneler laboratuarda test edilip, Amerikan Yavru ��r�kl��, Nosema, Varroa gibi hastal�k ve parazitlerden temiz oldu�u g�r�ld�kten sonra teslim al�nmal�d�r.Kovan �n�ne mumyala�m�� yavru atacak d�zeyde Kire� hastal�� bula�� olan koloniler al�nmamal�d�r.3285 say�l� Hayvan Sa�l�� ve Zab�tas�Yasas� uyar�nca ar� sa�l�� ile ilgili Bakanl��m�z Y�netmeli�i kesinlikle uygulan�lacakt�r.

Ar� Kovan� ve Temel Petek
Sat�n al�nacak ar� kovanlar� mutlaka TS 3409 da tan�mlanan niteliklere uygun ah�ap kovan sat�n al�m �artnamelerinde yer alacak t�r.Temel petek yeni �retilmi�, TS 2906 da tan�mlanan �zelliklerde ve mutlaka sterilize edilerek �retilmi� olup; bak- teri ve mantar ta��mad�� labaratuvar raporu ile belirlenilecektir.

Zamanlama
Kamu kaynaklar� kullan�larak koloni edindirme projelerinde ya�anan en �nemli sorunlardan bir tanesi de; kolonilerin edinilece�i zaman�n do�ru saptanmamas� veya do�ru zamanda temin edilememesidir. �lkemizin Ege ve Akdeniz �eridinde, Mu�la �am bal� y�resi hari�, kolonilerin bal yapma zaman� , Nisan ay�d�r. Nisan ba��nda �i�eklenmeye ba�layan narenciye bu b�lgenin en �nemli bal kayna��d�r. E�er proje uygulanacak b�lge bu sahil �eridi ise, koloniler en ge� Nisan ay�n�n ba��nda verilmi� olmal�d�r. G�ney Do�u Anadolu ve Ege B�lgesi al�ak kesimleri ve Karadeniz sahil kesiminde do�al flora 15 Nisan - 15 May�s aras�nda bal verir. Bu y�relere verilecek koloniler en ge� 15 Nisan‘da proje y�resinde olmal�d�r. �� Anadolu ve Do�u Anadolu‘nun d��k rak�ml� y�relerinde do�al flora 1 May�s - 1 Haziran aras�nda bal verir. Bu y�relere verilecek koloniler 1 May�s‘ta proje y�resinde olmal�d�r. �� Anadolu ve Do�u Anadolu‘nun y�ksek rak�ml� y�relerinde do�al flora 15 May�s - 15 Haziran‘da bal verir. Bu y�relere verilecek koloniler en ge� 15 May�s‘ta proje y�resinde olmal�d�r. Do�u Anadolu‘nun 1500 m. rak�m�n �zerindeki y�relerinde do�al flora 1 Haziran‘dan sonra bal vermeye ba�lar, ancak buralar genelde yerle�im yerleri de�il, yaylalard�r. Bu kadar y�ksek rak�mlarda uygulama yap�lacaksa koloniler en ge� 1 Haziran‘da verilebilir. Bu zamanlama, y�l�n mevsim �artlar�na g�re, bir hafta �nce veya bir hafta sonra olabilir. Bu zamanlamay� belirlemenin pratik y�ntemi de, her yerde mevcut olan bu�day alanlar�na bakmakt�r. Bu�day�n ba�ak ��karmaya ba�lamas�, o y�re i�in kolonilerin getirilmesinin ideal zaman�d�r. Genelde bu�day�n ba�a�a kalkt�� g�nlerde do�al floradan bal ak�m� ba�lar. G�r�ld�� gibi b�t�n y�relerde ar�lar�n do�al floradan yararland�� zaman s�reci, bir ayl�k bir s�re�tir. Proje kolonileri bu s�recin ba��nda y�reye getirilebilirse koloniler t�m s�re�ten istifade ederler. Koloniler do�al florand�n sarard�� zaman y�reye gelirlerse, bal toplayamad�klar� gibi ya�amlar� da tehlikeye girer ve genelde bu durum o kolonilerin sonu olmaktad�r.Ge�mi� uygulamalarda sat�n al�nan koloni kay�plar�n�n b�y�k bir k�sm� da bu gecikmeden kaynaklanm��t�r.

EK 2

Mevzuat

�ubeler

H�zl� Ula��m

Sosyal Medya

E-Liste