DÜNYA KOOPERATİFÇİLİK GÜNÜ
21 Aralık 2009 Dünya Kooperatifçilik günü nedeniyle basın açıklaması yaptık.
21 Aralık 2009 Dünya Kooperatifçilik günü nedeniyle Şube Başkanımız Murat AKAR tarafından basın açıklaması yapıldı.
Kooperatifler Bağımsız Olmalıdır başlıklı basın açıklaması metni aşağıdadır.
KOOPERATİFLER BAĞIMSIZ OLMALIDIR
Türkiye‘de pek hatırlanmasa da tüm dünyada 21 Aralık günü Dünya Kooperatifçilik Günü olarak kutlanmaktadır.
1867 senesinde ülkemizde Mithat Paşa ile başlayan kooperatifçilik hareketleri Cumhuriyetten sonra M. Kemal Atatürk‘ün çabalarıyla yeşermeye başlamış, çıkarılan kanunlarla da resmi bir kimlik kazanmıştır.
Türk köylüsünün tefecilikten çok çektiğini bilen Atatürk kooperatifçiliğe özel bir önem vermiş , kooperatiflerin kuruluşunda bizzat görev almış ve üye olmuştur.
Kooperatifçilik açısından 1950 ve 1960 lı yıllar gelişmenin durduğu hatta kooperatiflerin adının dahi konuşulmadığı yıllar olarak yaşanmıştır.
Ancak, 1961 Anayasası ile birlikte insanların örgütlenmesinin önünü açacak hükümlerin güvence altına alınması ile birlikte köy kalkınma kooperatiflerinin kuruluş çalışmaları başlamış ve 1969 yılında 1163 sayılı kooperatifler kanunu çıkarılmıştır.
1970 li yıllarda köylerde sosyal yapıdaki değişim ve köylerde bulunan öğretmenlerin lider ve öncü olarak benimsenmesi sonucu bu olgunun verdiği itici güç sayesinde kırsalda kooperatifleşme açısından büyük atılımlar gerçekleştirilmiştir.
Ancak, 1980 yılındaki askeri darbe sonrası siyasi partiler ,sendikalar ve sivil toplum örgütleri ile birlikte köy kalkınma kooperatiflerinin üst örgütlenmesi olan Köy Koop.‘un da kapatılması sonucu kooperatifçilik büyük yara almış ve kooperatifleşme gerilemeye başlamıştır.
Aslında tüm dünyada kooperatifçiliğin en başarılı çalıştığı alan tarım kesimidir.Bizde ise kooperatifleşme tarım kesiminden ziyade inşaat sektöründe desteklenmiştir.
Günümüzde yaşam düzeyinin yüksekliği ve dengeli gelir dağılımı açısından dünyanın en gelişmiş ülkeleri arasında kabul edilen AB ülkeleri ve özellikle İskandinav ülkeleri incelendiğinde bu ülkelerde kooperatifçiliğin çok gelişmiş olduğu ve toplumun bir yaşam şeklini aldığı görülür.
Avrupa Birliğinde kooperatifler tarım girdileri piyasalarında % 50 nin üzerinde , tarım ve gıda ürünlerinin pazarlanması, toplanması ve işlenmesinde % 60 ‘ın üzerinde pazar payına sahiptirler.
Bu ülkelerde olduğu gibi ülkemizde de, kooperatifçilikten kalkınmada ve gelir dağılımını düzenlemede bir araç olarak yararlanmak gerekir.
Ancak Türkiye‘de kooperatifçiliğe siyasetin karıştırılması, kooperatifçiliğin özerklik ve bağımsızlık ilkelerini ciddi bir şekilde zedelemektedir.
Devlet, kendi eliyle oluşturduğu tarım kesimindeki örgütlenmeyi politik bir güç olarak görmekte ve siyasi iktidar kanalıyla doğrudan veya dolaylı olarak buraları kontrol etmek istemektedir.
Bu çabalar Türkiye‘de kooperatifçiğe olan güveni azaltmakta kooperatifçiliğin gelişimini ve başarısını olumsuz yönde etkilemektedir.
Bu olumsuzluklar sonucunda, ABD‘de kooperatif ortağı sayısı 60 milyon, Japonya‘da 44 milyon, AB topluluğunda 65 milyon iken Türkiye‘de ancak 7,5 milyon civarındadır.
Ülkemizin sosyal adalet içerisinde ekonomik kalkınmasında, sanayileşmesinde, demokratikleşmesinde, milyonlarca dar gelirli üretici ve tüketicinin örgütlenerek aracılık, tefecilik ve vurgunculuğa karşı korunmasında kooperatifçilik büyük önem taşımaktadır.
Bu bağlamda, ülke ekonomisinin güçlenmesi ve gelişimi için kırsal ve kentsel kooperatiflerin geliştirilmesi ancak uluslararası kooperatifçilik ilkeleri ve Avrupa Birliği normlarına göre çalıştırılması ile mümkündür.
Gerekli önlemler alındığı ve kooperatifçilik desteklendiği takdirde, kooperatifçiliğin ülke tarımının gelişmesine büyük katkılar sağlayacağı açıktır.
Kamuoyuna saygılarımızla duyurulur.
TMMOB
ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI
SAMSUN ŞUBESİ YÖNETİM KURULU ADINA
Murat AKAR
Başkan
