MUZ RAPORU/2019
"Yerli muz üretiminin yoğun olduğu aylarda muz ithalatı kısıtlanmalı, yüksek oranlı vergiden kaçınmak için düşük kıymet beyan edilmesinin önlenmesi için ton başına ek mali yükümlülük getirilmelidir."
Özet
- Yıllık üretimimiz 2019 yılında beş yüz bin tonu geçmiştir. Muz üretiminin en fazla yapıldığı ilimiz Mersin’dir.
- Muz üretiminin tamamına yakın denebilecek kısmı Mersin ve Antalya illerimizden gerçekleştirilmektedir.
- 1961 yılında 5 bin ton olan muz üretimimiz, günümüze kadar yüz kattan fazla artış göstermiştir.
- Dünya muz üretimi 2018 yılında 116 milyon ton olmuştur. Üretimin %27’si Hindistan tarafından gerçekleştirilmektedir.
- Türkiye muz ticaretinde ithalatçı bir ülkedir. 2019 yılında 122 bin ton muz ithalatı karşılığında 48 milyon dolar ödenmiştir. Az miktarda ise ihracat yapılmaktadır. Muz ihracatımız, 2019 yılında yaklaşık 10 ton olmuştur. Bu ihracattan 27 bin dolar ihracat geliri elde edilmiştir.
- Muz üretimi olmayan Hollanda’nın, dünya muz ihracatında %3’lük bir paya sahip olması dikkat çekicidir.
- Dünyada muz ihracatı 2017 yılında 23 milyon tonu geçmiştir. Dünyada en fazla muz ihracatı yapan ülke, toplam muz ihracatının %28’ini gerçekleştiren Ekvator’dur.
- ABD en fazla muz ithalatı yapan ülkedir.
1.Muz Üretimimiz
Muz dikim alanı ve verimdeki artışa bağlı olarak üretiminde önemli miktarda artış meydana gelmiştir. Yıllık üretimimiz 2019 yılında beş yüz bin tonu geçmiştir. Muz üretiminin en fazla yapıldığı ilimiz Mersin’dir. Mersin’de 2019 yılında 340 bin ton muz üretim ile toplam muz üretiminin %61’i gerçekleşmiştir.
Çizelge-1 Muz Üretimi (Ton)
Kaynak, TUİK
Muz üretiminin tamamına yakın denebilecek kısmı Mersin ve Antalya illerimizden gerçekleştirilmektedir. Türkiye’de yaklaşık 85 bin dekar alanda muz üretimi yapılmaktadır.
Çizelge-2 Muz Üretim Alanları (da)
Kaynak, TUİK
1961 yılında 5 bin ton olan muz üretimimiz, günümüze kadar yüz kattan fazla artış göstermiştir.
Çizelge-3 Muz Üretimimizin Gelişimi
2. Dünya Muz Üretimi
Dünya muz üretimi 2018 yılında 116 milyon ton olmuştur. Üretimin %27’si Hindistan tarafından gerçekleştirilmektedir. Hindistan’da 2018 yılında yaklaşık 31 milyon ton muz üretilmiştir. Türkiye dünya muz üretiminde otuzunca sıralarda yer almaktadır.
Çizelge-4 Dünya Muz Üretimi (Ton)
Kaynak; FAOStat
Dünyada muz üretimi gerçekleştirilen alan büyüklüğü beş milyon hektara aşmıştır. Muz üretim alanların %15’i Hindistan’da bulunmaktadır.
Çizelge-5 Dünya Muz Üretim Alanları (ha)
Kaynak; FAOStat
3. Muz Dış Ticaretimiz
Türkiye muz ticaretinde ithalatçı bir ülkedir. Az miktarda ise ihracat yapılmaktadır. Muz ihracatımız, 2019 yılında yaklaşık 10 ton olmuştur. Bu ihracattan 27 bin dolar ihracat geliri elde edilmiştir.
Çizelge-6 Muz İhracatımız (Kg)
Kaynak, TUİK
En fazla muz ithalatı yapılan ülke Ekvator’dur. Muz ithalatımız kimi yıllar iki yüz bin tonu geçmektedir. Son iki yılda muz üretimindeki artışın etkisi ile muz ithalatımız azalmıştır.
Çizelge-7 Muz İthalatımız (Kg)
Kaynak, TUİK
2019 yılında 122 bin ton muz ithalatı karşılığında 48 milyon dolar ödenmiştir.
4. Dünya Muz Dış Ticareti
Dünyada muz ihracatı 2017 yılında 23 milyon tonu geçmiştir. Dünyada en fazla muz ihracatı yapan ülke, toplam muz ihracatının %28’ini gerçekleştiren Ekvator’dur. Dünya muz ihracatı 11 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahiptir.
Çizelge-8 Dünya Muz İhracatı (ton)
Kaynak; FAOStat
Muz üretimi olmayan Hollanda’nın, dünya muz ihracatında %3’lük bir paya sahip olması dikkat çekicidir. 2017 yılında 908 bin ton muz ithal eden Hollanda, bunun 684 bin tonunu ihraç etmiştir.
Çizelge-9 Dünya Muz İthalatı (ton)
Kaynak; FAOStat
ABD en fazla muz ithalatı yapan ülkedir. 2017 yılında yaklaşık 5 milyon ton muz ithalatı için 2.5 milyar dolar ödemiştir. Dünya muz ithalatı 15 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahiptir.
Genel Değerlendirme
Muz üreticilerine yönelik yeterli araştırma ve eğitim faaliyeti yapılmamaktadır. Uygun üretim modelleri, sera teknolojileri, üretim teknikleri, işleme ve sarartma teknikleri konusunda üreticiler bilgilendirilmelidir. Sebze seralarından daha yüksek olan ve farklı bir teknoloji gerektiren muz seraları ve sera içi donanımlarla ilgili teknolojik çalışmalar yapmalıdır. Yeni çeşitler geliştirilmeli, çeşitlerin özellikleri ve uyumu ile ilgili çalışmalar yapılarak elde edilen sonuçların üreticiye aktarılması sağlanmalıdır. Muz yetiştiriciliğinde gübre kullanımı konusunda bilimsel bir çalışması yapılmasına ihtiyaç bulunmaktadır.
Hastalıkların ortaya çıkmasının ve yayılmasının önlenmesi için sertifikalı muz fidanı kullanımı teşvik edilmelidir. Üretimin tüm yıla yayılabilmesini mümkün kılacak yatırımlar desteklenmelidir. Muz üretim alanlarının büyük kısmında yer altı suyu kullanılmaktadır. Sulama suyu ihtiyacının karşılanması için göletler yapılmalı, seralarının su ihtiyacı yıl boyu karşılanabilmeli, basınçlı sulama sistemi kurulumu desteklenmelidir.
Muzun pazarlanmasında iklimlendirilmiş taşıma araçları kullanımı teşvik edilmeli, yerli muzun raf ömrünün kısa olmasından kaynaklanan olumsuzluğu ortadan kaldıracak çalışmalara destek verilmelidir.
Yerli muz üretiminin yoğun olduğu aylarda muz ithalatı kısıtlanmalı, yüksek oranlı vergiden kaçınmak için düşük kıymet beyan edilmesinin önlenmesi için ton başına ek mali yükümlülük getirilmelidir.
Muz üreticilerinin çeşit seçimi, gübreleme, sera tasarımı, sulama, zirai mücadele, toprak ve su kirliliği, hasat sonrası işlemler gibi başlıca sorunlarının çözümü için kooperatif şeklinde örgütlenmeleri teşvik edilmelidir.
Muzda en çok görülen zararlıların başında, Kök-Ur nematodları ve Kırmızı örümcek gelmektedir. Muzda görülen hastalıklar ise, Kök Boğazında görülen bazı mantar hastalıklarıdır.
TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası
