22 MART DÜNYA SU GÜNÜ BASIN AÇIKLAMASI
22 MART DÜNYA SU GÜNÜ
Dünya Su Günü Birleşmiş Milletler Genel Kurulunda 1993 yılında alınan kararla 22 Mart olarak ilan edilmiştir. Bu yıldan sonra her yıl Mart ayının 22’sinde Dünya Su Günü çeşitli etkinlikler ile kutlanmaktadır. Dünya’da su kaynaklarında meydana gelen değişime ve suyun tasarruflu kullanılmasına dikkat çekmek, gelecekte suyun yönetimine ilişkin politikalara hazırlık amacıyla farklı temalarla etkinlikler düzenlenmektedir.
Devlet Su İşleri verileri göre 20 Mart tarihi itibariyle Türkiye’de baraj doluluk oranları geçen yıla göre ciddi oranda düştü. İstanbul’da baraj doluluk oranları geçen yıla göre yüzde 30 oranında azalırken Ankara’da ise baraj doluluk oranı yüzde 29 seviyelerinde. İzmir’in ise baraj doluluk oranları bir risk oluşturacak boyutta değil.
Her yıl Davos’ta düzenlenen Dünya Ekonomik Forumu tarafından 2018 yılında yayınlanan Global Riskler Raporu’nda su krizinin gelecek 10 yılda dünyayı etkileyecek 5 risk arasında yer aldığı belirtilmekte. Bu veri ise su krizine dikkat çekmek amacıyla ilan edilen Dünya Su Günü’nün ne kadar kıymetli olduğunu göstermekte. ABD merkezli Dünya Kaynakları Enstitüsü tarafından yayınlanan bir başka raporda ise dünya nüfusunun neredeyse dörtte birinin su kıtlığı riski ile karşı karşıya olduğu vurgulanmaktadır.
Tatlı su kaynaklarının tehlikeli biçimde tükendiğinin vurgulandığı raporda, su kıtlığı riski listesinin ilk beş sırası şu şekilde sıralandı: Katar, İsrail, Lübnan, İran ve Ürdün.
Raporda dikkat çeken başka bir ayrıntı ise 17 ülkede tatlı su kaynaklarının yüzde 80’inin tüketilmiş durumda olduğu. Aralarında Hindistan, Pakistan, Türkmenistan ve Suudi Arabistan’ın da bulunduğu 27 ülkenin “yüksek seviyede su kıtlığı tehlikesi” ile karşı karşıya bulunması ise durumun ciddiyetini yansıtmakta. Bu listede Türkiye ise 164 ülke arasında 32.sırada yer alıyor.
Türkiye’ye yıllık olarak düşen ortalama yağış miktarı 643 mm’dir. Bu miktar dünya ortalamasının oldukça altındadır ve yıllık ortalama 501 milyar m3 suya tekabül etmektedir. Bu miktarın yaklaşık yarısından fazlası (274 milyar m3) atmosferde buharlaşırken, 69 milyar m3’ü yeraltına sızmaktadır. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne göre, tüketilebilecek yüzey suyu potansiyeli ise 98 milyar m3 olarak hesaplanmaktadır. Bu miktarın 95 milyar m3’ü yurtiçindeki nehirlerden ve 3 milyar m3’ü komşu ülkelerden doğan nehirlerden sağlanmaktadır. 14 milyar m3lük çekilebilir su miktarının da eklenmesi ile Türkiye’nin toplam kullanılabilir su potansiyeli 112 milyar m3olarak hesaplanmaktadır
Tablo 1. Türkiye’nin su kaynakları potansiyeli
|
Yıllık ortalama yağış |
643 mm/yıl |
|
Yıllık ortalama yağış miktarı |
501 milyar m3 |
|
Buharlaşma |
274 milyar m3 |
|
Yeraltı suyu |
41 milyar m3 |
|
Yüzeysel Su |
|
|
Yıllık Yüzey Akışı |
158 milyar m3 |
|
Kullanılabilir yüzeysel su |
98 milyar m3 |
|
Yeraltı Suyu |
|
|
Yıllık çekilebilir su miktarı |
14 milyar m3 |
|
Toplam kullanılabilir su |
112 milyar m3 |
|
Kullanım Yerleri |
|
|
Tarımda kullanılan |
32 milyar m3 |
|
İçme suyu için kullanılan |
7 milyar m3 |
|
Sanayide kullanılan |
5 milyar m3 |
|
Toplam kullanılabilir su (net) |
44 milyar m3 |
Yılda kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 5.000 m3 ten fazla olan ülkeler su zengini kabul edilebilir. Kişi başına yıllık su tüketimi 1000 m3 den az olan ülkeler su fakiri olarak kabul edilmektedir. Ülkemizde kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 1600 m3 tür. Türkiye kişi başına kullanılabilir su miktarı bakımından su fakiri ülkeler arasında görülebilir. 2020 yılında nüfusumuzun 84 milyon olduğu kabul edildiğinde 2020 yılı için kişi başına düşen yıllık kullanılabilir su miktarı 1333 m3 civarında olacaktır. Ayrıca tüm bu tahminler mevcut kaynakların tahrip edilmeden aktarılması durumunda olacaktır.
Rakamların da gösterdiği gibi, Türkiye‘nin gelecek nesillere sağlıklı ve yeterli su bırakabilmesi için kaynakların çok iyi korunup, akılcı kullanılması gerekmektedir.
Samsun ili ölçeğinde ise tarımsal üretimin artırılmasında en önemli girdilerinden biri olan suyun çitçiler tarafından temini için sulanabilir alanların başta Çarşamba ovası sulaması olmak üzere sulamaya açılması amacıyla yeterli ödenek ayrılması ve sulama yatırımlarının en kısa sürede bitirilmesi gerekmektedir.
İnsanların en temel haklarından birisi de temiz ve içilebilir suyu kesintisiz ve devamlı bir şekilde kullanma hakkıdır. Samsun Merkezinde içme suyu kesintisiz bir şekilde sağlanmaktadır. Ancak kimyasal su kriterleri bakımından dönemsel olarak İnsani Tüketim Amaçlı Sular Hakkında Yönetmelik kriterlerine göre su teminn edilemediği görülmektedir. Bu nedenle halkımızın en temel ihtiyaçlarından biri olan temiz ve sürekli suyun temin edilmesi için gerekli yatırımların yapılması önem taşımaktadır. Samsun genelinde planlanan diğer içme suyu temin projeleri en kısa sürede hayata geçirilmelidir.
Kamuoyuna saygı ile arz ederiz.
Hasan ÇOBANCI
ZMO SAMSUN ŞUBESİ
Yönetim Kurulu Adına