TURKİSH AGRİ NEWS: BAKİ REMZİ SUİÇMEZ: ÇAY SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI HEMEN ÇÖZÜLMELİDİR- 20 MAYIS 2020
2020 YILLIK ÇAY MEVSİMİ BAŞLIYOR…
Tüm dünyayı ve ülkemizi etkileyen Covid-19 salgını, ülkemizin tarım ve gıda endüstrisinin tüm alanları gibi taze çay hasadı ve kuru çay üretimi üzerinde doğrudan bir etkiye sahip olacaktır. Taze çay mevsimi, iklim koşulları nedeniyle bu yıl ertelendi ve resmi olarak 19 Mayıs 2020`de başlatıldı.
Salgın nedeniyle her yıl çay hasatında çalışan yaklaşık 40 bin yerli ve yabancı tarım işçisinin imece (kolektif çalışma) kültürünün yaygın olmasına rağmen bu yıl hasat edemeyeceği gerçeğine en gerçekçi çözüm mevcut hasat için yeterli olacaktır. Bu durumda, dışarıdan bölgeye gelen üreticiler, seyahat izni alınarak veya bölgede en az 6 ay boyunca asgari ücret istihdam ortamı yaratılarak kontrollü bir şekilde kabul edilmelidir.
4 İl Valiliği tarafından alınan farklı kararlar ve kontrollü seyahat izinlerinin belirsizliğinden sonra, 100.000 üreticinin çoğunluğunun 20 Mayıs 2020`den itibaren bölgeye gelmesi bekleniyor.
Gerekli sağlık önlemleri alınarak sektör, üretimin sürekliliği kadar ekonomi ve yönetim açısından da değerlendirilmelidir. Türkiye`de çay tarımı, Doğu Karadeniz bölgesinde ve ülkenin ilk yıllarında ülkenin çay talebini karşılamak amacıyla yaşayan halkın geçim kaynağı yaratıyor. Dünyada çay tarımı alanının genişliği bakımından Türkiye kuru çay üretiminde 7. ve 5. sırada yer almaktadır.
Bugün Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun illerinde 790 bin hektar alanda 200 bin aile tarafından çay tarımı yapılmaktadır. Çay tarımı; Büyüme, işleme ve pazarlama da dahil olmak üzere bölge ve bölge dışında yaklaşık 2-2,5 milyon insan için geçim kaynağı ve istihdam kaynağıdır.
Taze çay üretimi miktarı iklim koşullarına bağlı olarak değişmekle birlikte, yılda 1.2-1.5 milyon ton arasında değişmektedir. Çaykur`a ait 47 işletmede, 150`si özel fabrikalarda farklı kapasitelerde taze çay işlenerek yaklaşık 230-250 bin ton kuru çay üretilmektedir. Türkiye`de kişi başına çay tüketimi son yıllarda artmış olup TÜİK (TÜİK) verilerine göre taze çayda 13-15 kg, kuru çayda 3 kg civarında seyretmektedir.
Uzun vadede ihmal nedeniyle etkilenmeyecek çay tarlaları ile birlikte, yaşanan belirsizlikleri gidermek ve taze çay toplama ve kuru çay üretiminin sürekliliğini sağlamak için bazı acil önlemler alınmalıdır.
Mevcut soruna gelince, sokağa çıkma yasağı; Çaykur`un kampanyaya ilişkin duyurusu gecikti ve ilk kez özel sektör Çaykur`dan önce çay satın aldı ve Kurban Bayramı sırasında 81 ilde sokağa çıkma yasağı getirildi. Bu nedenle çay 2-3 gün satın alınmalı ve daha sonra 4 gün satın alınmamalıdır. Çaykur, tıkanıklıktan kısa bir süre sonra, çaydaki taraklama nedeniyle veya bayramdan sonra yoğun alımdan sonra kalitesizlikle sonuçlanacak kota uygulamasına geçmek zorunda kalabilir.
Şu anki sokağa çıkma yasağı sorununa gelince, Çaykur`un geç kampanyayı duyurması ve özel sektörün ilk kez Çaykur`dan çay satın alması nedeniyle Ramazan Bayramı boyunca 81 ilde sokağa çıkma yasağı getirildi, 2 yıl boyunca yapılmamalıdır. -3 gün sonra 4 gün satın alınmamalıdır. Ziyafet sonrası yoğun alım nedeniyle tıkanıklıktan sonra Çaykur`un kısa sürede kota uygulamasına geçmesi gerekebilir.
Bu nedenle, 23-26 Mayıs 2020 tarihlerinde Rize, Trabzon, Artvin ve Giresun illerinde çay hasadı ve fabrikalara izin verilmeli ve bu illerdeki üreticiler ve çalışanlar sokağa çıkma yasağından muaf tutulmalıdır.
Çay endüstrimizin, üreticilerin ve çalışanlarımızın yeşil çay yaprağından demlenmiş çay bardağına kadar olan sorunlarını çözmek istiyoruz.
Halkı saygıyla bilgilendiriyoruz…
Baki Remzi Suiçmez…
TMMOB ZMO (Ziraat Mühendisleri Odası) Yönetim Kurulu Başkanı
(Yönetim Kurulu adına)
Haber kaynağına ulaşmak için lütfen tıklayınız.
