“KÖY MERKEZLİ TARIMSAL ÜRETİME DESTEK PROJESİ” NE İLİŞKİN TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI’NIN GÖRÜŞLERİ

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, “Köy Merkezli tarımsal Üretime Destek Projesi” ya da “1000 Köye 1000 Tarım Gönüllüsü” adı altında bir Proje’yi yaşama geçirmeye çalışıyor.

Bakanlık metinlerine göre, Proje şu saptamalardan yola çıkıyor;

i) Tarımsal verimliliği yüksek, kaynakları etkin kullanan, rekabet gücü yüksek, sürdürülebilir bir tarım sektörü oluşturmak için,

ii) Köylülükten çiftçiliğe geçilmeli,

iii) Üretim piyasa koşullarında talebe uygun olarak yönlendirilmeli,

iv) Bunlar için, çağdaş yöntem ve teknoloji, yani modern bilgi devreye sokulmalıdır.

v) Bunun için de, tarımsal danışmanlık ve tarımsal yayım hizmetlerini yerine getirecek yaklaşık 1000 gönüllü ziraat mühendisi ve veteriner,

vi) Başvuru – mülakat sürecini aştıktan sonra,

vii) TİGEM, Araştırma Enstitüleri ve üniversitelerde uygulamalı oryantasyon eğitimine tabi tutulacak,

viii) Her beş köye üç yıl süre ile “şarta bağlı - geçici sözleşmeli” olarak görevlendirileceklerdir.

ix) Muhtar ve Tarım İlçe Müdürlüğü’nden bir kişi tarafından oluşturulacak heyetin düzenleyeceği performans karnesi, personelin sözleşmesinin uzatılmasında esas alınacaktır.

x) Üç yıllık uygulamadan sonra, mesleki yeterliliğini kanıtlamış olanlara, tarımsal üretim kredisi verilecektir.

Yine Bakanlık metinlerinde, benzer amaçlarla 1984 – 1993 yılları arasında uygulanmış olan TYUAP Projesi’nde başarının beklenen düzeyde gerçekleşmemesinin nedenleri olarak;

i) Proje kapsamında istihdam edilen personelin köylerde yaşamak istememeleri,

ii) Devlet memuru statüsünde istihdam edilmeleri, süreç içinde siyasi tasavvutlarla kent merkezine tayin edilmiş olmaları,

iii) Personelin, köylülerin talep ettikleri bilgilerin tümüne sahip olmamaları

gösterilmektedir. Bu kapsamda, adı geçen Proje kapsamında köy grup teknisyenleri için inşa edilen yaklaşık 1200 binadan uygun olanlar ve satın alınan 1800 motosiklet, “tarım gönüllüleri” nin kullanımına verilecektir.

5’i Bakanlık görevlisi, 4’ü sektör temsilcisi 9 kişiden oluşan Proje Koordinasyon Kurulu, Proje’nin yürütülmesinde Bakan’a karşı sorumlu olacak olup, Proje’nin kaynakları;

i) Bakanlık tarafından oluşturulacak,

ii) Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu’ndan aktarılacak,

iii) İl Özel İdaresi bütçelerinden aktarılacak tutarlar,

iv) Bağış ve yardımlar,

v) Diğer gelirler

olarak sayılmaktadır.

Yine Bakanlık belgeleri, Proje’nin önemli aşamalarını şu şekilde saymaktadır;

i) Tarım danışmanlarının görev yapacağı köy veya beldenin saptanması

ii) Seçilen köy muhtarı ve Belde Belediye Başkanı’ndan taahhüt senedi alınması,

iii) İl Özel İdare Müdürlükleri ile Tarım İl Müdürlükleri arasında Protokol imzalanması,

iv) Protokol yapılan illerde, ilana çıkılarak, 22 Eylül – 3 Ekim 2003 tarihleri arasında müracaatların alınması,

v) Mülakat komisyonlarının saptanması,

vi) İl Özel İdarelerine kaynak aktarılması,

vii) Bakanlık Temsilcisi, Tarım İl Müdürü, Valilik Temsilcisi ve bir muhtardan oluşan Komisyon aracılığıyla 08 – 17 Ekim 2003 tarihleri arsında mülakatların yapılması, danışmanlardan fiyat tekliflerinin alınması, danışmanların seçilmesi,

viii) 17 Ekim 2003 tarihinde sözleşmelerin imzalanarak danışmanların göreve başlatılması,

ix) 20 Ekim – 2 Kasım 2003 tarihleri arasında intibak eğitimlerinin yapılması.

Bu çerçevede, Türkiye’de 81 ile bağlı 880 ilçede, toplam 1000 danışman istihdam edilecektir.

TMMOB Ziraat Mühendisleri ODASI, İlke olarak;

i) Meslektaşlarımıza istihdam olanağı yaratması,

ii) Tarımın gereksinim duyduğu bilgiyi, toprak ile buluşturmayı

amaçlaması nedeniyle desteklemektedir.

Bununla birlikte, tarımın ekonomik bir sektör olarak desteklenmediği, üretim yapılarının kırıldığı ve giderek dışa bağımlı süreçlerin hakim olduğu bir dönemde, köylere gönderilecek mühendislerin, tarımsal yapıda kayda değer bir değişme yaratmasının oldukça güç olduğunu değerlendirmektedir.

Bu olumsuz genel çerçevenin, olabildiğince doğru yaklaşımlar ile doldurulması durumunda, sektöre mütevazi bir katkı sağlanması olanaklı olabilir. Bunun için;

i) Köylere gönderilecek mühendislerin seçiminde, objektif ölçütlere uyulmalıdır. Mülakat sistemi, bu kapsamdaki en uygun olmayan yöntemdir. Seçim, bilgi ölçen bir yazılı sınav sistemi ile gerçekleştirilmeli, oryantasyon eğitimi sonuçları uyarınca belirlenen başarı sıralamasına göre görevlendirme yapılmalıdır.

ii) Bu bağlamda, mülakat sisteminin, siyasi iktidar tarafından kayırmacılık temelinde kullanılacağından derin endişe duyulmaktadır.

iii) TMMOB Yasası ve ODA’mız Tüzüğü hükümleri uyarınca, “şarta bağlı – geçici sözleşmeli” konumunda istihdam edilecek ziraat mühendislerinin, ODA’mız üyesi olmaları zorunludur. Bu gereğe, mutlaka uyulmalıdır.

iv) Objektif ölçütlere göre seçilen ziraat mühendisleri, görevlendirilecekleri bölgelerin ekolojik koşulları ve onun belirlediği üretim yapılarına göre düzenlenmiş, uzun süreli ve etkin bir hizmet içi eğitim sürecinden geçirilmelidirler. Ziraat Mühendisleri ODASI, bu süreçte üzerine düşen her türlü işlevi yerine getirmeye hazırdır.

v) Tüm bu aşamalardan sonra köylerde görevlendirilecek ziraat mühendislerinin işlevlerinin, ekonomik süreçlerle ilintilendirilmesinin zorunlu olduğu değerlendirilmektedir. Başka bir deyişle, planlama ve destekleme sistemlerinde etkili olmayan ziraat mühendisi varlığının, köylerimizin içinde bulunduğu sosyo-ekonomik koşullar dikkate alındığında, olumlu sonuçlar doğurması beklenemez.

vi) Bu bağlamda, TYUAP Projesi’nin başarısını sınırlayan etmenler olarak Bakanlık metinlerinde sayılan nedenler, kapsamlı ve ekonomi – politik temelde yapılmış bir analiz sonuçlarını yansıtmaktan uzaktır.

vii) TYUAP Projesi’nde kullanılan bina ve araç – gerecin bir çoğunun kullanılamaz durumda olduğu bilinmektedir. Bu bağlamda, Proje’ye, uygun mekan – araç/gereç sağlama yeteneğinin kazandırılması gerekli görülmektedir.

viii) Proje’nin finansman ayağının, belirsiz ve yetersiz olduğu değerlendirilmektedir. Bu doğrultuda, Proje’nin, devlet bütçesinden ayrılmış belirli kaynaklar üzerine inşa edilmesinde yarar görülmektedir.

TMMOB Ziraat Mühendisleri ODASI, Proje’nin tüm aşamalarını yakından izleyerek kamusal denetim işlevini yerine getirecek; objektif ölçütlere uygun ziraat mühendisi istihdamının, sektörün gereksinim duyduğu bilginin alana aktarılmasında etkin olması açısından gerekli düzenlemelerin yaşama geçirilmesine katkı sağlayacaktır.

Gökhan GÜNAYDIN
Başkan