13 YILDIR AYNI ŞARKI !
- BASIN AÇIKLAMASI -
13 YILDIR AYNI ŞARKI !
20.6.2015
Toprak Mahsulleri Ofisi 2015 yılı için 2 numaralı "Anadolu Kırmızı Sert" ekmeklik buğday müdahale alım fiyatını ton başına 862 TL olarak açıklamıştır. Ayrıca buğdayda ton başına 50 lira prim ile gübre, mazot, sertifikalı tohumluk ve toprak analizi gibi destekler de ödenecektir. Bu durumda ton başına 127 lira prim ve diğer desteklerle birlikte fiyatın 989 liraya yükseleceği hesaplanmaktadır. Pariteye göre makarnalık buğday fiyatının ton başına 976 lira, prim ve desteklerle birlikte 1103 lira; arpa fiyatının ise ton başına 645 lira, prim ve desteklerle birlikte 772 lira olacağı belirtilirken, TMO Anadolu kırmızı sert buğdayın kasım ayı satış fiyatı da ton başına 960 lira olarak açıklanmıştır.
2015 yılında ekmeklik buğday fiyatı bir önceki yıla göre ortalama % 2,4, gübre fiyatı ise ortalama % 5,7 artmıştır. Sonuç olarak ekmeklik buğday fiyatındaki artış, girdi fiyatlarındaki artışın gerisinde kalmış, çiftçi enflasyona ezdirilmiştir.
Buğday destekleme alım fiyatının her yıl olduğu gibi bu yıl da Çukurova ve Güneydoğu Anadolu`da buğday hasadının büyük ölçüde tamamlanmasından sonra açıklanmış olması da, hasat ettiği ürününü satarak bir an önce borçlarını ödemek isteyen bu bölgelerdeki çiftçilerimizi mağdur etmiştir. Bu bölgelerdeki çoğu çiftçi ürününü 0,75 TL/kg düzeyindeki fiyatlarla tüccara satmış durumdadır.
2015 yılında girdi fiyatlarının yüksekliği nedeniyle uygun tohum, ilaç ve yeterince gübre kullanamayan çiftçinin ürettiği buğdayların kalitesi dikkate alındığında en az % 80`ninin başfiyatı tutturma ihtimali yoktur. Ayrıca çiftçi tarafından TMO ve tüccara teslim edilen ürünlerden yapılan kesintiler de (Stopaj, Borsa tescil ücreti, Nakliye vs.) dikkate alındığında birinci kalite buğdayın fiyatı %3-4 aşağıya inmiş olacaktır.
2002-2015 dönemi göz önüne alındığında, 13 yıl önce kilogramı 0,23 TL olan buğday fiyatı bugün %274 artışla 0,86 TL düzeyine çıkmıştır. Aynı dönemde mazot fiyatı %271, gübre fiyatı da %428 oranında artmıştır. 13 yıl önce 1 kg buğdayla 1,31 kg gübre alınabilirken, bugün %31 kayıpla 1 kg bile değil, 910 gr gübre alınabilmektedir.
| YIL | Buğday (TL/kg) | Mazot (TL/lt) | 1 Litre Mazot Alabilmek için kaç kg Buğday gerekir |
| 2002 | 0,23 | 1,25 | 5,34 |
| 2003 | 0,38 | 1,35 | 3,55 |
| 2004 | 0,42 | 1,81 | 4,30 |
| 2005 | 0,38 | 2,01 | 5,28 |
| 2006 | 0,41 | 2,31 | 5,63 |
| 2007 | 0,45 | 2,55 | 5,66 |
| 2008 | 0,54 | 2,45 | 4,53 |
| 2009 | 0,57 | 2,71 | 4,75 |
| 2010 | 0,58 | 3,15 | 5,43 |
| 2011 | 0,71 | 3,85 | 5,42 |
| 2012 | 0,63 | 4,11 | 6,52 |
| 2013 | 0,75 | 4,51 | 6,00 |
| 2014 | 0,82 | 4,29 | 5,23 |
| 2015 | 0,86 | 4,08 | 4,74 |
Yıllardır söylediğimiz gibi tekrar ediyoruz. Maliyetlerde en büyük paya sahip olan gübre, mazot, ilaç ve elektrik üzerindeki KDV ve ÖTV oranları düşürülmelidir. Çiftçinin ödediği KDV ve ÖTV, verilen desteklemenin çok çok üzerindedir. Bu nedenlerden dolayı son 13 yılda toplam tarım arazilerinin %10`u üretim dışı kalmıştır ki bu araziler de ağırlıklı buğday ekilen alanlardır.
YILLAR İTİBARİYLE BUĞDAY EKİM ALANI VE ÜRETİMİ
| YIL | Ekilen alan (1000 Dekar) | Buğday Üretimi (Milyon/Ton) |
| 2003 | 91.000 | 19.000 |
| 2004 | 93.000 | 21.000 |
| 2005 | 92.500 | 21.500 |
| 2006 | 84.900 | 20.010 |
| 2007 | 80.977 | 17.234 |
| 2008 | 80.900 | 17.782 |
| 2009 | 81.000 | 20.600 |
| 2010 | 81.034 | 19.674 |
| 2011 | 80.960 | 21.800 |
| 2012 | 75.300 | 20.100 |
| 2013 | 77.726 | 22.050 |
| 2014 | 77.000 | 19.000 |
| 2015 * | 77.500 | 22.500 |
* Tahmini
Kaynak: TÜİK
Özellikle son yağışlar buğdayda septoria, pas, külleme ve yaprak leke hastalıklarının çıkmasına neden olmuş ve maliyeti yükseltmiştir. Bilindiği gibi geçen yıl ülkemizdeki buğday çeşitlerinin sarı pasa; arpa çeşitlerinin de yaprak lekesi hastalıklarına karşı duyarlı olması nedeniyle yüksek oranda verim ve üretim kaybı olmuştu. 2015 yılı buğday maliyetine yönelik ayrıntılı tablo aşağıdadır:
BUĞDAY MALİYETİ (2014-2015 YILI ÜRETİM SEZONU)
| MASRAF UNSURLARI | FİYAT (TL) | DEKAR/TL |
| A.GİRDİ MALİYETİ TOPLAMI |
| 144,3 |
| 1-GÜBRE |
| 58,0 |
| TABAN GÜBRESİ (20 KG/DAP) | 1,7 | 34,0 |
| ÜST GÜBRE (30 KG/DA CAN) | 0,8 | 24,0 |
| 2-MAZOT (DEKARA 10 LİTRE) | 4,1 | 41,0 |
| 3-TOHUM (22 KG/DA İkinci Grup Ekmeklik Buğday) | 1,15 | 25,3 |
| 4-İLAÇ BEDELİ (Yabancı ot,Pas ve Zararlı) |
| 20,0 |
| SULAMA SUYU BEDELİ (Sulu Tarım) |
| 0 |
| B.İŞGÜCÜ MALİYETİ |
| 60,0 |
| C.ARAZİ KİRASI |
| 110,0 |
| D.SERMAYE FAİZİ |
| 16,2 |
| TOPLAM MALİYET (TL/DA) |
| 330,5 |
| BUĞDAY VERİMİ* |
| 300 |
| 1 kg Buğdayın Maliyeti |
| 1,102 |
*TÜİK bu rakamı 250 kg/da olarak hesaplamaktadır.
Tablodan da görüleceği üzere, TMO tarafından 2014/2015 üretim sezonunda Anadolu kırmızı sert ekmeklik buğday için belirlenmiş olan 862 TL/Ton müdahale alım fiyatı, buğday maliyetinin %48 üstünde değil, maliyetin altında bir fiyattır. Ayrıca 127 liralık prim de, çok sayıda bürokratik işleme bağlı olduğu için özellikle küçük üreticiler bu destekten yararlanamayacaktır.
Türkiye‘nin ekilebilir tarım arazisi 23,9 milyon hektardır. Bunun ancak 5 milyon hektarı sulanabilmektedir. 4 milyon hektar alan ise boş bırakılmaktadır. Kalan 14,9 milyon hektarın ortalama olarak yarısında (7.7 milyon hektar) buğday ekilmektedir. Buğdaya dayalı ürünler, özellikle ekmek başta olmak üzere unlu mamullerdeki tüketimi çok yüksek olan Türkiye için buğday üretiminin büyük önemi olduğunu unutmamak gerekir.
Bu nedenle, çiftçiyi tüccara mahkum eden politikalardan vazgeçilmelidir. Buğday üretiminde verimlilik ve kalitenin artırılması için tarım alanlarının amaç dışı kullanılması ve rant uğruna betonlaştırılmasının önüne geçilmeli, ülkemizde ancak üçte biri karşılanabilen sertifikalı tohumluk ihtiyacının tamamının uygun fiyatlarla temini için gerekli çalışmalar yapılmalı, sertifikalı tohumluk kullanımı yaygınlaştırılmalı ve geliştirilmeli, sulama ve ARGE yatırımlarına hız verilmelidir.
Saygılarımızla kamuoyuna sunarız.
Özden GÜNGÖR
Başkan
(Yönetim Kurulu adına)