14 MAYIS DÜNYA ÇİFTÇİLER GÜNÜ DOLAYISIYLA BASIN TOPLANTISI DÜZENLENDİ "REFORM PAKETİ YENİ BİR YIKIM PAKETİ Mİ ?"
YAZILI VE GÖRSEL BASINIMIZIN SAYIN ÜYELERİ,
ÖNCELİKLE, TÜM TARIM EMEKÇİLERİNİN 14 MAYIS DÜNYA ÇİFTÇİLER GÜNÜ'nü kutluyorum.
Bununla birlikte, 14 Mayıs'IN SALT KUTLAMAYA KONU OLMAYIP, YAKIN GELECEKTEKİ GELİŞMELERİ ÜRETİCİLERİMİZE VE TÜM TARIM SEKTÖRÜNE DUYURMAK İÇİN BİR ARAÇ OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ, ELBETTE ÇİFTÇİLERİMİZ İÇİN ÇOK DAHA ANLAMLI BİR ÇABA OLACAKTIR.
SEVGİLİ BASIN ÜYELERİ,
59. HÜKÜMET'in hazırladığı ve Türkiye Cumhuriyeti'NİN DEVLET YAPISINDA ÇOK ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER YARATMAYA ADAY ÇEŞİTLİ YASA TASARILARI, KAMUOYUNUN GÜNDEMİNE YERLEŞMİŞ DURUMDADIR.
SÖZ KONUSU YASA TASARILARI;
OLARAK SAYILABİLİR.
ADI GEÇEN YASA TASARILARI, DÜZENLEME İDDİASINI TAŞIDIĞI ALANLARIN GENİŞLİĞİ VE ÖNEMİ DİKKATE ALINDIĞINDA, TÜM YÖNLERİYLE İNCELENMEYE DEĞERDİR. ODA'mız, kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olmasının kendisine yüklediği görev bilinci içerisinde, tasarıların özelde tarımsal kamu yönetimi ve kamu çalışanlarına, genelde ise tarım sektörüne olası etkilerini kamuoyuna duyurma amacıyla bu basın toplantısını düzenlemiştir.
Aşağıda, her üç tasarı hükümleri birlikte değerlendirilmektedir.
1 - Tasarılar, Anayasa'YA AYKIRI HÜKÜMLER TAŞIMAKTADIRLAR.
ANAYASA'mızın "C. Tarım, hayvancılık ve bu üretim dallarında çalışanların korunması" başlıklı 45. maddesi hükmü aynen şöyledir;
Devlet, tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek, tarımsal üretim planlaması ilkelerine uygun bitkisel ve hayvansal üretimi artırmak maksadıyla, tarım ve hayvancılıkla uğraşanların işletme araç ve gereçlerinin ve diğer girdilerinin sağlanmasını kolaylaştırır.
Devlet, bitkisel ve hayvansal ürünlerin değerlendirilmesi ve gerçek değerlerinin üreticinin eline geçmesi için gereken tedbirleri alır."
Görüldüğü gibi Anayasa'MIZ TARIM ALANLARININ KORUNMASI, TARIMSAL ÜRETİMİN PLANLANMASI, GİRDİLERİN SAĞLANMASI, TARIMSAL ÜRETİMİN ARTIRILMASI, ÜRETİCİNİN ÜRÜNÜNÜN KATMA DEĞERİNE SAHİP ÇIKACAĞI BİR PAZARLAMA YAPISININ OLUŞTURULMASI GÖREVLERİNİ, KAMUSAL BİR UĞRAŞI ALANI OLARAK GÖRMÜŞ VE DEVLETE YÜKLEMİŞTİR.
BUNA KARŞILIK TASARILARDA, TARIM SEKTÖRÜ İLE İLGİLİ OLARAK, YALNIZCA, "ULUSAL VE BÖLGESEL DÜZEYDE ÇEVRENİN, EKOLOJİK DENGENİN VE GIDA GÜVENLİĞİNİN KORUNMASI VE GELİŞTİRİLMESİ HİZMETLERİ" MERKEZİ YÖNETİMİN YETKİ, GÖREV VE SORUMLULUK ALANINA BIRAKILMIŞ, BUNUN DIŞINDAKİ ÇALIŞMA ALANLARI "MAHALLİ VE MÜŞTEREK MAHİYETTEKİ GÖREV VE HİZMETLER" OLARAK KABUL EDİLEREK YEREL YÖNETİMLERE BIRAKILMIŞTIR (KYTK TASARISI MADDE 4 VE 5).
TARIM HİZMETLERİ, ÜRETİM PLANLAMASINA DAYALI - GENELLİKLE HAVZA BAZINDA YÜRÜTÜLEN - TÜM ULUSUN GIDA GÜVENCESİ VE GÜVENİLİRLİĞİ İLE İLİŞKİLİ HİZMETLER OLDUĞUNDAN, "MAHALLİ VE MÜŞTEREK MAHİYETTE" OLARAK YORUMLANAMAZ. BU YORUMA DAYANILARAK DÜZENLENEN HÜKÜMLER, AÇIKÇA ANAYASA'nın 45. maddesi hükmüne aykırıdır. Nitekim Tasarı, "Anayasa'NIN BU MADDELERİNDE DEĞİŞİKLİK GEREKEBİLİR" İFADESİ İLE ANAYASA'ya aykırılığı kabul etmektedir.
2 - Tarım ve Köyişleri Bakanlığı'NIN MERKEZ TEŞKİLATI DARALTILMAKTA, TAŞRA TEŞKİLATI İL ÖZEL İDARELERİNE DEVREDİLMEKTEDİR. BAKANLIK ÇALIŞANLARI "KAMU ÇALIŞANI" STATÜSÜNDEN ÇIKARILMAKTADIR.
HALEN TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI (TKİB) MERKEZ TEŞKİLATI YAPISI AŞAĞIDAKİ GİBİDİR;
TAŞRA TEŞKİLATI İSE, 81 İL MÜDÜRLÜĞÜ, 883 İLÇE MÜDÜRLÜĞÜ, 894 KÖY GRUBU TARIM MERKEZİ, 56 TARIMSAL ARAŞTIRMA KURULUŞU, 37 ÜRETME İSTASYONU MÜDÜRLÜĞÜ, 1 ANTALYA BEYMELEK SU ÜRÜNLERİ ÜRETİM VE GELİŞTİRME MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ, 1 ANKARA TARIMSAL EKONOMİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ, 1 ANKARA TARIM ALET MAKİNALARI TEST MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ, 1 ANKARA DERS ARAÇ VE GEREÇLERİ MAKİNA EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ, 2 ZİRAİ ÜRETİM İŞLETMESİ VE PERSONEL EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ, 1 ANKARA TOHUMLUK TESCİL VE SERTİFİKASYON MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ, 1 KOCAELİ TOHUM SERTİFİKASYON TEST MÜDÜRLÜĞÜ, 7 ZİRAİ KARANTİNA MÜDÜRLÜĞÜ, 40 İL KONTROL LABORATUVAR MÜDÜRLÜĞÜ, 13 TAHAFUZHANE VE GÜMRÜK VETERİNER MÜDÜRLÜĞÜ, 11 HAYVAN PARK VE PAZAR KURUMU MÜDÜRLÜĞÜ, 20 OKUL, 7 EL SANATLARI EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜĞÜ VE ENSTİTÜSÜ'nden oluşmaktadır.
KYTK Tasarısı, tasarıya ekli cetvellerde saymadığı Bakanlık bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşların ilga edileceklerini, Bakanlık ana hizmet birimi olarak teşkilatlandırılacaklarını ve tasfiye edileceklerini belirtmektedir (KYTK Tasarısı geçici madde 10 ve ekli listeler).
Halen TKİB'NA BAĞLI TARIM REFORMU GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE İLGİLİ TARIM İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ EKLİ LİSTELERDE YER ALMAMAKTADIR. DOLAYISIYLA TASARI YASALAŞIRSA, BU KURULUŞLARIN AKIBETİ YUKARIDA BELİRTİLDİĞİ GİBİ OLACAKTIR.
TASARILARIN ÖNGÖRDÜĞÜ DİĞER BİR DÜZENLEMEYE GÖRE İSE, KYTK'nun yürürlüğe girmesinden itibaren en geç 6 ay içinde, tarıma ait görev, yetki, personel, araç, gereç, taşınır ve taşınmaz mallar il özel idarelerine devir ve tasfiye edilecek, böylece Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, "taşra teşkilatı olmayan bir bakanlık" niteliğine dönüştürülecektir (KYTK Tasarısı geçici madde 1 ve ek II sayılı cetvel).
Bu durumda, TKİB Merkez Teşkilatı "ulusal ve bölgesel düzeyde çevrenin, ekolojik dengenin ve gıda güvenliğinin korunması ve geliştirilmesi hizmetleri" ni yapacak, taşra teşkilatı ise tümüyle il özel idarelerine devredilecektir.
Tasarı hükmünün gerçekleşmesi, TKİB'NI KOL VE BACAKLARINDAN YOKSUN, İÇİ BOŞ BİR GÖVDEYE DÖNÜŞTÜRECEK, İŞLEVSİZLEŞTİREREK TÜMÜYLE TASFİYESİNE ZEMİN HAZIRLAYACAKTIR.
YUKARIDA DA SÖYLENİLDİĞİ GİBİ, TARIM HİZMETLERİ MERKEZİ PLANLAMAYA DAYALI, HAVZA BAZINDA ÇALIŞMA GEREKTİREN, ÖZEL UZMANLIK BİLGİSİNE GEREKSİNİM GÖSTEREN HİZMETLER OLUP, BUNLARIN İL ÖZEL İDARELERİNE DEVREDİLMESİ, AMAÇLANDIĞI SÖYLENİLENİN TAM AKSİNE, TARIM HİZMETLERİNİN ETKİNLİK VE VERİMLİLİĞİNİ BÜYÜK ÖLÇÜDE GERİYE GÖTÜRECEKTİR.
TASARILARIN KAMU ÇALIŞANLARI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ İSE, STATÜ VE KAZANILMIŞ HAKLARIN KAYBI ŞEKLİNDE KENDİSİNİ GÖSTERECEKTİR.
TASARININ ÖNGÖRDÜĞÜ PERSONEL SİSTEMİ, "KAMU HİZMETLERİNİN GEREKTİRDİĞİ NİTELİK VE SAYIDA, ESNEK, LİYAKATA DAYALI İSTİHDAMI ESAS ALAN, SADE, PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİNE MÜSAİT, ŞEFFAF" TIR (KYTK TASARISI GEÇİCİ MADDE 8).
DÜZENLEMELERDEN ETKİLENECEK TARIMSAL KAMU YÖNETİMİ ÇALIŞANLARI, AŞAĞIDAKİ TABLODA GÖSTERİLMEKTEDİR.
|   | MEMUR | SÖZLEŞMELİ | İŞÇİ | GENEL TOPLAM | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| SÜREKLİ | GEÇİCİ | TOPLAM | ||||
| TARIM VE KÖYİŞLERİ BK. LIĞI | 31.136 | 70 | 11.170 | 730 | 11.900 | 43.106 |
| KÖY HİZMETLERİ GEN. MD. | 6.367 | 1 | 47.842 | - | 47.842 | 54.210 |
| ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ | 77 | - | 139 | 241 | 380 | 457 |
| TARIM REFORMU GEN. MD. | 559 | - | 25 | - | 25 | 584 |
| TOPLAM | 38.139 | 71 | 59.176 | 971 | 60.147 | 98.357 |
KAYNAK : DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI, KAMU PERSONELİ, TEMMUZ - EYLÜL 2002 VERİLERİNDEN TÜRETİLMİŞTİR.
NOT : TABLO, İLGİLİ KAMU YÖNETİMLERİNDEKİ DOLU KADRO DURUMUNU GÖSTERMEKTEDİR.
BU HÜKÜMLERİN AÇIK ANLAMI, 100.000'e yakın tarım sektörü kamu çalışanının, siyasete iyice yaslanmış yarı siyasi -yarı bürokrat diye tanımlanabilecek bir yapının objektifliğine (!) dayalı "performans ölçütü" kılıcını, her yıl sözleşme yenileme dönemlerinde enselerinde hissederek yaşamaları gerçeğidir.
Hüküm aynı zamanda, örtük olarak, kamu çalışanı sayısının azaltılacağını da belirtmektedir. "Türkiye'DE DEVLET BÜYÜKTÜR" SAPTIRMACASINI BİR TARAFA BIRAKARAK SALT DOLU - BOŞ KADRO KARŞILAŞTIRMASI YAPMAK BİLE, TARIM ALANINDA GÖREVLİ KAMU ÇALIŞANI SAYISINDAKİ GERİYE GİDİŞİ AÇIKÇA GÖZLER ÖNÜNE SERMEKTEDİR.
| MEMUR | SÖZLEŞMELİ | İŞÇİ | TOPLAM | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| SAYI | ORAN(%) | SAYI | ORAN(%) | SAYI | ORAN(%) | SAYI | ORAN(%) | |
| TARIM VE KÖYİŞLERİ BK. LIĞI | 14606 | 32 | 43 | 38 | 2391 | 17 | 17040 | 28 |
| KÖY HİZMETLERİ GEN. MD. | 3638 | 36 | 17 | 94 | 3693 | 7 | 7348 | 12 |
| ATATÜRK ORMAN ÇİFTLİĞİ | 74 | 49 | - | - | 1397 | 78 | 1471 | 76 |
| TARIM REFORMU GEN. MD. | 567 | 50 | - | - | 1 | 4 | 568 | 49 |
| TOPLAM | 18.885 | 50 | 60 | 46 | 7.482 | 11 | 26.427 | 27 |
KAYNAK : DEVLET PERSONEL BAŞKANLIĞI, KAMU PERSONELİ, TEMMUZ - EYLÜL 2002 VERİLERİNDEN TÜRETİLMİŞTİR.
TABLODAN DA OKUNACAĞI ÜZERE, TARIMSAL KAMU YÖNETİMİNDE TOPLAM KADRONUN % 27'si boş durumdadır. Bu oran, memur kadrosunda % 50'YE KADAR ÇIKARKEN, İŞÇİLERDE % 11 DÜZEYİNDE KENDİSİNİ GÖSTERMEKTEDİR.
TARIMSAL KAMU YÖNETİMİNDE ÇALIŞANLARIN UĞRAYACAĞI DAHA BÜYÜK OLUMSUZ ETKİ İSE, BAKANLIK ÇALIŞANI OLMAKTAN ÇIKIP, YEREL YÖNETİMLER (İL ÖZEL İDARELERİ) ÇALIŞANI STATÜSÜNE GEÇİŞLERİDİR. BU DURUM, KUŞKUSUZ BİRÇOK HAK KAYBINI VE İSTİHDAM GÜVENLİĞİNDEKİ AŞINIMI BERABERİNDE GETİRECEKTİR.
3 - KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, İSTANBUL BÜYÜK ŞEHİR BELEDİYESİ VE İL ÖZEL İDARELERİNE DEVREDİLMEKTEDİR.
TASARININ ÖNGÖRDÜĞÜ DÜZENLEMEYE GÖRE, KALDIRILACAK KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'nün görevleri, personel, araç, gereç, her türlü taşınır ve taşınmaz malları, bunlara ait ödeneklerle birlikte İstanbul dışında il özel idarelerine, İstanbul ilinde ise bu hizmetleri il hudutları dahilinde yapmak üzere İstanbul Büyükşehir Belediyesi'NE DEVREDİLECEK OLUP, TASFİYE VE DEVİR İŞLEMLERİ ÜÇ AY İÇİNDE GERÇEKLEŞTİRİLECEKTİR (KYTK TASARISI MADDE 70 VE GEÇİCİ MADDE 2; MİYT GEÇİCİ MADDE 1).
KHGM ÇALIŞANLARINDA VE MAKİNE PARKINDA, 1980'lerin ortalarından itibaren önemli geriye gidişler görülmektedir.
KHGM'NÜN 1985 - 2002 YILLARI ARASINDA MEMUR KADRO SAYISI 10.240'tan 6.496'YA; İŞÇİ SAYISI İSE 65.327'den 49.941'E GERİLEMİŞTİR. KAMU ÇALIŞANLARININ STATÜ VE ÇALIŞTIKLARI YER İTİBARIYLA DAĞILIMI AŞAĞIDA VERİLMEKTEDİR;
| MEMUR | İŞÇİ | SÖZLEŞMELİ | TOPLAM | |
|---|---|---|---|---|
| MERKEZ | 674 | 836 | 1 | 1511 |
| TAŞRA | 5822 | 49105 | 1 | 54928 |
| TOPLAM | 6496 | 49941 | 2 | 56439 |
MAKİNE PARKI İSE, 1990 YILINDAKİ 28.002 ADETLİK DÜZEYİNDEN, 2002 YILINDA 18.300 ADETE KADAR İNMİŞTİR.
ÖZELLEŞTİRME, YALNIZCA KAMU KURUM VE KURULUŞLARINA AİT İŞLETMELERİN ÖZEL KİŞİ VE KURULUŞLARA DEVREDİLMESİ/SATILMASI OLMAYIP, "TAŞERONLAŞMA YA DA EMANET İŞLERİN AZALTILARAK İŞLERİN ÖZEL KİŞİ VE KURULUŞLARA YAPTIRILMASI" DA BİR ÖZELLEŞTİRME YÖNTEMİDİR. KARAYOLLARI, KÖY HİZMETLERİ VE DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜKLERİ, YAPILARI VE HİZMET ALANLARI GEREĞİ SATILARAK ÖZELLEŞTİRİLEMEYECEĞİ İÇİN, BU KURULUŞLARI ÖZELLEŞTİRMENİN YOLU, BU KURULUŞLARCA YERİNE GETİRİLEN HİZMETLERİN MÜTEAHHİTLERE VE TAŞERONLARA YAPTIRILMASIDIR.
KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'nün kapatılarak İl Özel İdarelerine devri sonucu hizmet alanlarının özelleştirilmesi ve yerelleştirilmesi ile belli kesimlere yeni çıkar alanları açılmasını amaçlamaktadır. KHGM'NİN KAPATILMASININ YARATACAĞI SORUNLAR VE KAPATILMA NEDENLERİNİ KISACA İNCELERSEK; A) YEREL SİYASİ BASKILAR ARTARAK KAYNAKLAR PLANSIZCA VE SAVURGANCA KULLANILACAK, B) BÖLGESEL EŞİTSİZLİK VE DENGESİZLİK SORUNU BÜYÜYECEK, C) TOPRAK VE SU KAYNAKLARININ BELİRLENMESİ, KORUNMASI VE YÖNETİMİ İÇİN, ÜLKE BÜTÜNÜNDE PLANLAMALAR VE HAVZA BAZINDA UYGULAMALAR YAPILAMAYACAK, D) TARIMSAL DESTEKLERİN KALDIRILDIĞI SÜREÇTE, DEVLETİN TÜRK ÇİFTÇİSİNE DOLAYLI OLARAK VERDİĞİ SON DESTEK ARAZİ TOPLULAŞTIRMA HİZMETLERİ İSTENİLEN DÜZEYDE VE NİTELİKTE VERİLEMEYECEK, E) KÖY HİZMETLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ'nün kendi personeli ve donanımı ile kırsal kesime hizmet götürürken, görev alanına giren ve ihaleli sisteme göre çok daha ucuza mal ettiği hizmetlerin parasallaştırılması sağlanarak, kırsal altyapı hizmetlerinin tümüyle ihaleli olarak gerçekleştirilmesiyle doğacak pazarı yerli ve yabancı özel sektör dolduracaktır.
4 - Birçok Kuruluş Özelleştirilmekte Ya da Kaldırılmaktadır.
Tasarıların öngörülerine göre; Tarımsal Kamu Yönetiminde yer alan ya da dolaylı olarak tarımsal işleve sahip aşağıdaki kuruluşlar özelleştirilecek;
- Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü,
- Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdürlüğü,
Aşağıdaki kuruluşlar ise kaldırılacaktır;
- Türkiye Zirai Donatım Kurumu A.Ş. Genel Müdürlüğü,
- Tarım Reformu Genel Müdürlüğü,
- Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü,
- GAP İdaresi Başkanlığı
Belirtilen Kuruluşlar girdi üreten, tarımsal altyapıyı düzenleyen, tarım ürünlerini işleyen Kuruluşlardır. Başka bir deyişle bu kuruluşların kaldırma / özelleştirme adları altında tasfiyesi, tarım sektörünün tohum - gübre - mekanizasyon - su - arazi toplulaştırma - ürün işleme - yönetim gibi kamusal desteklerden yoksun kalması anlamını taşımakta olup, bu gelişme, tarımın çöküşünü radikal bir şekilde hızlandırma sonucunu doğuracaktır.
5 - KİT'LERİN TAMAMI, KAMU SERMAYELİ ŞİRKETLERE DÖNÜŞTÜRÜLMEKTEDİR.
TÜRKİYE KİT YAPISI, KAMU İKTİSADİ KURULUŞU VE İKTİSADİ DEVLET TEŞEKKÜLÜ YAPISINDAN OLUŞMAKTADIR. "KAMU SERMAYELİ ŞİRKETLER HAKKINDA KANUN TASARISI TASLAĞI", KİT'leri, özelleştirmenin bir ön basamağı olarak, özel hukuk hükümlerine tabi, ekonomik alanda ticari esaslara göre faaliyet gösteren kamu sermayeli şirketlere dönüştürmektedir. Bunlar, "uygun şartlarda özelleştirme programına alınacak veya tasfiye edilmelerini sağlayacak kurallar belirlenecektir (KSŞK Tasarısı madde 1 ve 2).
Tasarı, KİT çalışanlarına ilişkin düzenlemeler de öngörmektedir. Buna göre, Kamu Sermayeli Şirket personeli rejimi, esas olarak 1475 sayılı İş Kanunu hükümlerine uyarlı olacaktır. Ancak Kanun'UN YÜRÜRLÜĞE GİRDİĞİ TARİHTE 5434 SAYILI EMEKLİ SANDIĞI KANUNU'na tabi olanlar, statü değiştirmeyi reddettiklerinde, bu kadrolarında çalışmaya devam edecekler; bu kadrolar herhangi bir şekilde boşaldığında iptal edileceklerdir.
Bu durumda, Emekli Sandığı'NA TABİ KADROLU - SÖZLEŞMELİ ÇALIŞANLARIN ÜZERİNDE DOĞACAK İŞ YASASI STATÜSÜNE GEÇİŞ ZORLAMA - DAYATMALARINI TAHMİN ETMEK ZOR DEĞİLDİR. AYRICA, ARTIK KİT'lerde böyle bir statü tesis etmek de olanaksız hale gelecektir.
Bu düzenlemelerden etkilenecek kamu personeli yapısına ilişkin değerlendirmeler ise şöyledir;
Ekim 2002 ayı itibariyle, Türkiye'NİN 95 KİT'inin toplam 453.243 çalışanı bulunmakta olup, bunun % 39.6'SINI SÖZLEŞMELİ PERSONEL (179.698 KİŞİ), % 38'ini işçiler (173.135 kişi), % 14.6'SINI KAPSAM İÇİ PERSONEL (66.222 KİŞİ), % 3.8'ini kapsam dışı personel (17.364 kişi) ve % 3.8'İNİ MEMURLAR (17.240 KİŞİ) OLUŞTURMAKTADIR.
SÖZÜ EDİLEN KİT'lerin 15'İ TARIMSAL KİT'lerden oluşmaktadır. Bunların çalışan dağılımı ve KİT toplamı ile olan karşılaştırması aşağıdaki tabloda verilmektedir;
| I Sayılı Cetvel | II Sayılı Cetvel | İşçi | Genel Toplam | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sürekli | Geçici | Toplam | ||||
| Çay İşletmeleri Gen. Müd. | 463 | 818 | 67 | 800 | 867 | 2148 |
| Tarım İşletmeleri Gen. Md. | 191 | 944 | 2070 | 3020 | 5090 | 6225 |
| İstanbul Gübre San.AŞ G.M.(6) | - | - | 494 | - | 494 | 988 |
| Türkiye Gübre San. AŞ. G.M. | 175 | 382 | 52 | 975 | 1027 | 1584 |
| Gemlik.Gübre San. AŞ G.M. | 24 | 160 | 465 | 19 | 484 | 668 |
| Kütahya Gübre San.AŞ G.M. | 26 | 73 | 564 | 579 | 1143 | 1242 |
| Samsun Gübre San.AŞ G.M. | 22 | 133 | 339 | 774 | 1113 | 1268 |
| Et ve Balık Ürünleri AŞ G.M. | 110 | 372 | 439 | 1092 | 1531 | 2013 |
| T.Zirai Donatım AŞ G.M. | 101 | 132 | 275 | 221 | 496 | 729 |
| Ziraat Bankası GM | 3406 | 30746 | 109 | - | 109 | 34261 |
| Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ GM | 370 | 3907 | 6560 | 2693 | 9253 | 13530 |
| Adapazarı Şeker Fab.AŞ GM | 6 | 47 | 1573 | 1409 | 2982 | 3035 |
| Kütahya Şeker Fab.AŞ GM | 9 | 47 | 243 | 453 | 696 | 752 |
| Toprak Mahsülleri Ofisi GM | 260 | 4308 | 363 | 476 | 839 | 5407 |
| TEKEL GM | 442 | 4476 | 15579 | 12628 | 28207 | 33125 |
| 15 TARIMSAL KİT TOPLAMI | 5605 | 46545 | 29192 | 25139 | 54331 | 106975 |
| 95 KİT TOPLAMI | 16824 | 179698 | 118695 | 54440 | 173135 | 453243 |
| TARIMSAL KİT ORANI (%) | % 33 | % 26 | % 25 | % 46 | % 31 | %24 |
Kaynak: Devlet Personel Başkanlığı, Kamu Personeli, Temmuz - Eylül 2002 verilerinden türetilmiştir.
Not:
- Gölgelendirilmiş KİT'LER, 399 SAYILI KHK'ye tabi olarak Sözleşmeli personel çalıştırmaktadırlar.
- Diğerleri, 4046b sayılı özelleştirme yasasına tabidirler.
- KİT'LERDE "MEMUR" STATÜSÜ, I VE III SAYILI CETVELE TABİ OLARAK ÇALIŞANLARDAN OLUŞMAKTADIR. I SAYILI CETVEL 1-4 DERECELERDE KADRO KARŞILIĞI ÇALIŞANLARI, III SAYILI CETVEL İSE AYRILDIKLARINDA KADROLARI DA KALKAN SÖZLEŞMELİLERİ İFADE ETMEKTEDİR. III SAYILI CETVELDE, TÜRKİYE'NİN 95 KİT'İNDE YALNIZCA 416 DOLU KADRO BULUNMAKTADIR. SAYILARININ AZLIĞI NEDENİYLE, TOPLAM DA HESABA KATILMIŞLARDIR.
II SAYILI CETVEL SÖZLEŞMELİ PERSONELİ İFADE ETMEKTEDİR. SÜREKLİ VE GEÇİCİ İŞÇİLER, İŞ KANUNU ÇERÇEVESİNDE İMZALANAN TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNE TABİ OLARAK ÇALIŞMAKTADIRLAR. TARIMSAL KİT'lerde Kapsamdışı ve Kapsamiçi personel yalnızca İstanbul Gübre Sanayi A.Ş. Genel Müdürlüğü'NDE BULUNMAKTA OLUP, SAYILARI SIRASIYLA 82 VE 412'dir. Sayılarının azlığı nedeniyle değerlendirmeye alınmamışlardır.
Görüldüğü gibi, tarımsal KİT çalışanlarının büyük çoğunluğu işçilerden ve sözleşmeli personelden oluşmaktadır. 54.331 işçi toplam çalışanın % 51'İNİ OLUŞTURURKEN, ONLARI 46.545 SÖZLEŞMELİ PERSONEL (TOPLAM ÇALIŞANIN % 43'ü) izlemektedir. 16.824 memurun toplam tarımsal KİT çalışanına oranı ise ancak % 15 düzeyinde kalmaktadır.
Yukarıda nitelik - nicelikleri verilen kamu çalışanları, tasarı öngörüleri gerçekleşirse, kazanılmış haklarını ve statülerini yitirme tehlikesi ile karşı karşıyadırlar.
Özelleştimelerin alt sektörel etkileri ise, yıkımla eşdeğerdir. 1980'LERİN ORTALARINDA BAŞLAYAN ÖZELLEŞTİRME SÜRECİ, TARIMSAL ALANDA BİRBİRİNİ İZLEYEN ÜÇ EVRENİN ORTAYA ÇIKTIĞINI GÖSTERMEKTEDİR.
Bu bağlamda Türkiye en temel ürünlerde dışa bağımlı hale gelmekte, üretim yapıları kırılmakta, tüketici her geçen gün yükselen bedellerle ÇUŞ'LERİN YOĞURTLARINI, MAKARNALARINI, SULARINI SATIN ALMAKTADIR. DOLAYISIYLA KAYBEDEN TÜRKİYE, KAZANAN ÇUŞ'ler olmaktadır.
SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME
"Devlet reformu" çalışmalarının özünü, sosyal devletten düzenleyici - yönetişimci devlete, yurttaş kavramından müşteri kavramına ve kamu yararı ilkesinden piyasanın belirleyiciliği ilkesine geçiş temsil etmektedir. Bu felsefenin, devleti tüm üretim yapılarından uzak tutma amacı sürpriz sayılmamalıdır.
"Reform" çalışmalarının tarım sektöründeki olası etkileri, 1980'Lİ YILLARDAN BU YANA YAŞANILANLARIN IŞIĞINDA DAHA RAHAT ANALİZ EDİLEBİLİR. BİLİNDİĞİ GİBİ, 1984 YILINDA "REORGANİZASYON" ADI ALTINDA TARIM BAKANLIĞININ TÜM KURMAY BİRİMLERİ (ZİRAAT İŞLERİ, ZİRAİ MÜCADELE, HAYVANCILIĞI GELİŞTİRME, GIDA İŞLERİ, VETERİNER İŞLERİ, SU ÜRÜNLERİ, TOPRAK SU GENEL MÜDÜRLÜKLERİ ..) KAPATILMIŞ, BİRÇOK ÖZELLEŞTİRMELER (ET VE BALIK KURUMU, SÜT ENDÜSTRİSİ KURUMU, YEMSAN, ZİRAİ DONATIM KURUMU ..) GERÇEKLEŞTİRİLMİŞ VE SONUÇTA 1980 SONRASI SÜRECİN YIKILMIŞ TARIM SEKTÖRÜ, PERİŞAN KÖYLÜSÜ ORTAYA ÇIKMIŞTIR.
BUGÜN BENZER SENARYOLAR, ÇOK DAHA KAPSAMLI OLARAK ORTAYA KONULMAKTADIR. KALAN TARIMSAL KAMU YÖNETİMİ TÜMÜYLE TASFİYE EDİLMEKTE, KALAN KİT'ler özelleştirilmektedir. Gübre - şeker - çay - tütün özelleştirmeleri sonrasında piyasayı tutacak ÇUŞ'LER ŞİMDİDEN BELLİDİR.
İL ÖZEL İDARELERİ ŞEMSİYESİ ALTINDA YARATILMAYA ÇALIŞILAN YEREL DEREBEYİ YAPISININ, TARIM SEKTÖRÜNE YARARLI OLAMAYACAĞI AÇIKTIR.
HÜKÜMETİ YANLIŞTAN DÖNMEK VE HALKIN SESİNE KULAK VERMEYE DAVET EDİYORUM.
GÖKHAN GÜNAYDIN
BAŞKAN
(YÖNETİM KURULU ADINA)