TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI`NIN

2017 ÜNİVERSİTE TERCİH KILAVUZU ÜZERİNDEN BİR DEĞERLENDİRMESİ

Birçok çok öğrencinin geleceğe ilişkin planları içinde önemli bir yer tutan üniversite eğitimine ilişkin tercihlerini yapacakları kılavuz yayınlandı. Gelecekte üyelerimiz olacak öğrencilerin yerleşeceği programların durumu, mesleki bir değerlendirme için büyük önem taşımaktadır.

Ziraat Fakülteleri Programları

2017 yılında Ziraat Mühendisliği eğitimi verilen 35 üniversitede 153 program açıldı. Bu yazı kapsamındaki değerlendirmelere, Ziraat Fakülteleri içinde yer alan 6 adet Peyzaj Mimarlığı, 7 adet Gıda Mühendisliği ve 2 adet Su Ürünleri Mühendisliği programı dahil edilmemiştir. Kontenjan verilen programların yer aldığı fakültelere ilişkin bilgiler Çizelge-1`de yer almaktadır.

 Çizelge-1 Kontenjan Açılan Programların Yer aldığı Fakülteler

ÜNİVERSİTE /Program	Bölüm Sayısı					Kontenjan
	2013	2014	2015	2016	2017	2013	2014	2015	2016	2017
1.ANKARA Ü. Ziraat Fakültesi	9	9	9	9	9	417	363	363	370	370
2.A. MENDERES Ü.  Ziraat Fak.	9	9	8	8	8	324	315	309	309	314
3.ÇUKUROVA Ü. Ziraat Fak.	8	8	7	7	8	360	312	281	306	322
4.EGE Ü. Ziraat Fakültesi	9	9	9	9	9	319	289	289	304	304
5.ULUDAĞ Ü. Ziraat Fakültesi	7	7	7	7	7	252	242	242	277	279
6. AKDENİZ Ü.  Ziraat Fakültesi	8	8	7	8	9	283	233	227	273	289
7.19 MAYIS Ü. Ziraat Fakültesi	9	9	8	8	7	289	269	248	243	237
8. SELÇUK Ü. Ziraat Fakültesi	8	8	8	8	8	268	253	253	268	288
9. 18 MART Ü. Ziraat Fakültesi	8	8	7	9	7	258	248	222	284	254
10. S. DEMİREL Ü. Ziraat Fak.	8	8	6	6	1	268	253	201	216	82
11. N. KEMAL Ü. Ziraat Fak.	8	8	6	8	6	268	258	191	253	186
12. HARRAN Ü. Ziraat Fakültesi	7	7	5	5	4	237	217	165	165	144
13. ERCİYES Ü. Ziraat Fakültesi	6	6	5	7	6	211	201	161	217	176
14. OSMANGAZİ Ziraat Fakültesi	4	4	4	4	4	149	144	144	144	144
15. M. KEMAL Ü. Ziraat Fakültesi	7	7	4	6	5	237	227	149	181	160
16. DİCLE Ü. Ziraat Fakültesi	4	4	4	4	4	144	139	139	124	144
17. SÜTÇÜ İMAM Ü. Ziraat Fak.	7	7	4	4	5	242	222	144	144	150
18. ATATÜRK Ü. Ziraat Fakültesi	7	7	4	8	6	222	222	129	188	146
19. G.OSMANPAŞA Ü. Ziraat Fak.	6	6	4	7	5	201	201	124	162	125
20. AHİ EVRAN Ü. Ziraat Fakültesi	4	4	3	5	4	150	140	113	145	114
21. ABANT. İ. B. Ü. Z. ve D. Bil. F.	-	1	3	4	4	-	31	98	104	104
22. İNÖNÜ Ü. Ziraat Fakültesi	1	2	2	2	2	47	78	78	78	78
23. UŞAK Ü.Z. ve Doğa Bil. Fak.	3	4	2	3	2	108	129	72	88	72
24. ORDU Ü. Ziraat Fakültesi	4	4	3	4	2	134	124	88	94	57
25. NİĞDE Ü. Tar. Bil. ve Tek. Fak.	2	2	2	3	2	62	62	62	88	62
26. 100. YIL Ü Ziraat Fakültesi	4	4	3	3	3	139	119	108	73	68
27. IĞDIR Ü. Ziraat Fakültesi	5	5	2	4	1	160	110	62	84	36
28. BOZOK Ü. Ziraat Fakültesi	3	3	1	3	1	93	93	31	93	31
29. BİNGÖL Ü. Ziraat Fakültesi	4	3	2	2	2	124	93	62	42	42
30. SİİRT Ü. Ziraat Fakültesi	2	2	3	5	6	82	52	93	115	131
31. DÜZCE Ü. Ziraat Fakültesi	-	-	1	1	1	-	-	21	26	26
32. ŞEYH E. Ziraat ve Doğa B. F.	-	2	1	1	1	-	42	31	31	31
33. R. T. E. Ü.  Z. ve Doğa Bil. Fak.	2	2	1	2	2	82	52	16	37	32
34. ŞIRNAK Ü. Ziraat Fakültesi	-	1	1	1	1	-	31	21	11	11
35. Adıyaman Ü. Tarım Bil. Tek. F.	-	-	-	-	1	-	-	-	-	21
TOPLAM	173	178	146	175	153	6130	5764	4937	5537	5030

Adıyaman Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi ilk kez bu yıl öğrenci alacak.  Fakülte sayısının bir artmasına karşın kontenjanlar 2016 yılına göre yaklaşık %10 azaltılarak 5030 olarak açıklandı. Kontenjan açılan program sayısı ise 22 azalarak 153 oldu.

Çizelge-2`de kontenjan açılan programlar yer almaktadır.

Çizelge-2 Kontenjan Açılan Programlar

POGRAMLAR (BÖLÜMLER)	Bölüm Sayısı				Kontenjan
	2014	2015	2016	2017	2014	2015	2016	2017
Bahçe Bitkileri	31	23	28	25	1.039	785	906	758
Bitki Koruma	25	29	29	27	922	1025	1046	981
Bitkisel Üretim ve Teknolojileri	1	1	1	1	31	31	31	31
Biyosistem Mühendisliği	8	4	6	8	279	135	187	239
Hayvansal Ür. ve Teknolojileri	-	-	1	-	-	-	26	-
Kanatlı Hayvan Yetiştiriciliği	-	1	1	1	-	25	16	16
Süt Teknolojisi	3	2	2	2	63	42	42	42
Tarım Ekonomisi	17	17	17	18	639	625	679	712
Tarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği	8	9	9	8	198	210	179	193
Tarımsal Biyoteknoloji	10	8	10	9	361	280	340	289
Tarımsal Genetik Mühendisliği	1	1	1	1	31	31	31	31
Tarımsal Yapılar ve Sulama	8	3	4	5	188	80	69	90
Tarla Bitkileri	30	28	30	25	1.032	931	977	832
Toprak Bilimi ve Bitki Besleme	15	9	16	7	435	270	437	263
Zootekni	21	11	20	13	546	315	571	419
Ziraat Mühendisliği	-	-	-	3	-	-	-	134
TOPLAM	178	137	175	153	5.764	4785	5.537	5030

2017 yılında kontenjan açılan programlara bakıldığında Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Ziraat ve Doğa Bilimleri Fakültesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Adıyaman Üniversitesi Tarım Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesinde Ziraat Mühendisliği programları açıldığı görülmektedir. Geçmişte denenmiş ve daha sonra vaz geçilmiş olan bu sisteme tekrar neden dönüldüğü konusunda kamuoyuna yapılmış bir bilgilendirme bulunmuyor.

Kontenjan açılan program sayısı Biyosistem Mühendisliğinde iki, Tarım Ekonomisi ve Tarımsal Yapılar ve Sulama programlarında bir artmasına karşın, diğer bölümlerde azalma olduğu görülmektedir. 2016 yılına göre kontenjan açılan yedi programın yer aldığı Zootekni ile dokuz programın yer aldığı Toprak Bilimi ve Bitki Besleme programlarındaki azalış dikkat çekicidir.  2016 yılında YÖK Destek Bursu nedeniyle önceki yıllarda yeterli tercih alamadığı için kontenjan verilmeyen programlara yeniden kontenjan verilmesinin isabetli bir yaklaşım olmadığı, 2017 yılı kontenjanlarından anlaşılmaktadır.

Bugüne kadar Ziraat Mühendisliği eğitimi içinde yer alan Biyosistem Mühendisliğinin, mezunlarının Biyosistem Mühendisi unvanı ile mezun olması nedeni ile Ziraat Fakülteleri içinde yer alan Gıda Mühendisliği, Peyzaj Mimarlığı ve Su Ürünleri Mühendisliği programları gibi ayrı değerlendirilmesi gerekmektedir. Ayrıca 2017 yılında ilk kez Ziraat Fakültesi dışında bir fakültede, N. Erbakan Üniversitesi Ereğli Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesinde Biyosistem Mühendisliği programı açıldı.

Ziraat Fakültelerinde zorunlu olmasa da yabancı dil eğitimine yönelik hazırlık sınıflarının açılması sevindirici bir gelişmedir. Ankara, Bilecik Şeyh Edebali, Bingöl, Bozok, Ege, Gaziosmanpaşa, Harran, Sütçü İmam, Namık Kemal, Ondokuz Mayıs, Uludağ ve Uşak Üniversitelerindeki Ziraat Fakültelerinde isteğe bağlı 1yıl süreli İngilizce Hazırlık programı bulunuyor. Niğde Ömer Halis Demir Üniversitesinde ise eğitim İngilizce veriliyor.

Su Ürünleri / Balıkçılık Programları

Kontenjan verilen Su Ürünleri / Balıkçılık programı sayısı 18 olmuştur. Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi ile İskenderun Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Fakültesi ve Atatürk Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi  Su Ürünleri Mühendisliği programları ile Ordu Üniversitesi Balıkçılık Teknolojisi Mühendisliği programlarına bu yıl kontenjan verilmiştir.Çizelge-3`de Su Ürünleri / Balıkçılık Programlarına ilişkin bilgiler yer almaktadır.

 Çizelge-3 Su Ürünleri / Balıkçılık Programları

Üniversite/ Fakülte	2016		2017
	Kontenjan	Yerleşen	Kontenjan
AKDENİZ Ü. Su Ürünleri Fakültesi	16	16	26
ANKARA Ü. Ziraat F. Su Ür. Müh.(İngilizce)	11	11	21
ANKARA Ü. Ziraat F. Su Ürünleri Müh.	26	26	26
ATATÜRK Ü. Su Ürünleri Fakültesi	X	X	11
ONSEKİZ MART Ü. Deniz Bil. ve Teknolojisi F.	X	X	11
ÇUKUROVA Ü. Su Ürünleri Fakültesi	11	5	11
EGE Ü. Su Ürünleri Fakültesi	41	41	52
FIRAT Ü. Su Ürünleri Fakültesi	11	3	11
İSKENDERUN T. Ü. Deniz Bil. ve Tek. Fak.	X	X	11
İSTANBUL Ü. Su Ürünleri Fakültesi (2017-Su Bilimleri Fakültesi)	52	52	52
İZMİR KÂTİP ÇELEBİ Ü. Su Ürünleri F.	11	11	11
KTÜ Deniz Bilimleri Fakültesi	11	7	11
MERSİN Ü. Su Ürünleri Fakültesi	11	11	11
MUĞLA S. KOÇMAN Ü. Su Ürünleri F.	11	11	16
ORDU Ü. Fatsa Deniz Bilimleri Fak.	X	X	11
R.T.ERDOĞAN Ü. Su Ürünleri Fakültesi	11	1	11
SİNOP Ü. Su Ürünleri Fakültesi	11	3	11
S. DEMİREL Ü. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi	11	3	11
Toplam	245	201	325

2016 yılında yeterli tercih alamayan R.T. ERDOĞAN Üniversitesi,  FIRAT Üniversitesi, Sinop Üniversitesi ve Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültelerine yeterli tercih alamamalarına karşın kontenjan verilmiştir. 2016 yılından 245 olan kontenjan sayısı 2017 yılında 325 olmuştur. Su Ürünleri / Balıkçılık Programları ile ilgili dikkat çeken bir başka durum ise İstanbul Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesinin, Fakülte ve program adını değiştirmiş olmasıdır. Fakültenin adı Su Bilimleri Fakültesi, programın adı ise Su Bilimleri ve Mühendisliği olarak değişmiştir. Yeterli tercih alınamamasına ve mezunların istihdamına ilişkin sorunlar, sürekli gündem konusu olarak devam etmektedir. Sorunun gerçek nedenlerine yönelik çözümler yerine, defalarca denenmiş isim değiştirmeden medet umulması üzücüdür. Bu değişikliğe kontenjanının dolmasına ilişkin bir sorun olmayan bir fakülte tarafından ihtiyaç duyulması daha da üzücüdür.

Tütün Eksperliği Yüksek Okulu Tütün Eksperliği Programı

Celâl Bayar Üniversitesi (Manisa) bünyesinde yer alan Tütün Eksperliği Yüksek Okulu için 36 kontenjan verilmiştir. YGS-2 puan türü ile öğrenci alan bu okul, 2012, 2013 ve 2014 yılında 36 kişilik, 2015 ve 2016 yılında da 41 kişilik kontenjanının tümünü doldurmuştur.

Organik Tarım İşletmeciliği Programları

Ziraat Mühendisliği eğitimi ve mezunların istihdamına yönelik sorunlar her geçen gün büyürken, Uygulamalı Bilimler Yüksekokullarında açılan, YGS-6 puan türü ile öğrenci alan Organik Tarım İşletmeciliği Programları sorunu daha da büyütmektedir.  Dört yıllık öğrenim süresi olan bu programlara 2017 yılında üç yeni program daha eklenmiştir.

 Çizelge-4 Su Ürünleri / Balıkçılık Programları

Üniversite/ Yüksekokul	2016		2017
	Kontenjan	Yerleşen	Kontenjan
Selçuk Ü. Çumra Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu	41	41	41
Osmaniye Korkut Ata Ü. Kadirli Uygulamalı Bilimler Y.O.	31	31	31
Pamukkale Ü. Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu(İÖ)	62	62	62
Pamukkale Ü. Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu	62	62	62
Bayburt Ü. Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu	-	-	31
Bayburt Ü. Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu (İÖ)	-	-	31
Iğdır Ü. Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu	-	-	31
Toplam	196	196	289

Uygulamalı Bilimler Yüksekokullarına YGS puan türünden öğrenci alınmaktadır. LYS puan türünden öğrenci alan programlar açısından adil olmayan, haksız bir rekabete yol açılmaktadır. Bu programların ayrıca YÖK Bursuna dâhil olması uygulamayı daha da adaletsiz hale getirmektedir. Bu haksız ve adil olmayan durumun giderilmesi için, bu programlara öğrenci alınacaksa LYS puan türünden öğrenci alınmalı ve program sorun daha fazla büyümeden Ziraat Fakülteleri bünyesine alınarak, diğer programlara alınan koşullarda öğrenci alınmalıdır. 2017 yılında önceki yıllarda YGS puan türünden öğrenci alan İlahiyat, İslam Bilimleri, İslami İlimler, Okul Öncesi Öğretmenliği, Kimya Öğretmenliği gibi bazı programların puan türü LYS puan türü olarak değiştirilmiştir. Aynı değişiklik bu programlar için de gerçekleştirilmelidir.

Su ürünleri/balıkçılık programlarında benzer sorunun yaşandığı Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Gökçeada Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Balıkçılık Teknolojisi programına 2017 yılında kontenjan verilmemiştir.

YÖK Destek Bursu

İlk kez 2016 yılında başlayan uygulama ile devlet üniversitelerindeki bazı programlara ilk üç sırada yerleşen öğrencilere YÖK Destek Bursu verilmektedir. 600 TL olan burs miktarı, 2017 yılı için 625TL/ay olarak belirlenmiştir. 2016 yılında Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Mühendislikleri için getirilen uygulamaya Maden, Jeoloji, Jeofizik Mühendislikleri ile Matematik, Fizik, Kimya, Biyoloji programlarının da olduğu yeni programlar eklenmiştir.

YÖK Destek bursu 240 bin başarı sırası barajı getirilen mühendislik programları dışında kalan mühendislik programları için getirilmişti. 2017 yılında 240 bin başarı sırası barajı getirilen mühendislik programları içinde yer alan Maden, Jeoloji ve Jeofizik Mühendislikleri için hangi amaçla getirildiği anlaşılamamıştır.  Bu programların son yıllardaki kontenjan ve yerleştirme sonuçları Çizelge 5-6 ve 7`de yer almaktadır.

Çizelge-5 Maden Mühendisliği Programları

Üniversite/ Fakülte	2015		2016		2017
	Kont.	Yerleş.	Kont.	Yerleş.	Kont.
AFYON KOCATEPE Ü. Mühendislik Fakültesi	11	11	11	5	11
BÜLENT ECEVİT Ü. Mühendislik Fakültesi	11	7	11	1	11
CUMHURİYET Ü. Mühendislik Fakültesi	X	X	11	2	11
ÇANAKKALE ONSEKİZ MART Ü. Mühendislik Fakültesi	21	21	16	2	11
ÇUKUROVA Ü. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi	31	17	21	8	11
DİCLE Ü. Mühendislik Fakültesi	26	11	26	7	11
DOKUZ EYLÜL Ü. Mühendislik Fakültesi	82	82	82	75	82
DUMLUPINAR Ü. Mühendislik Fakültesi	21	21	16	4	11
ESKİŞEHİR OSMANGAZİ Ü. Mühendislik Fakültesi	52	52	41	32	31
HACETTEPE Ü.  Mühendislik Fakültesi(İngilizce)	62	62	62	62	62
İNÖNÜ Ü. Mühendislik Fakültesi	21	17	16	0	X
İSTANBUL TEKNİK Ü. Mühendislik Fakültesi	41	41	62	62	62
İSTANBUL Ü. Mühendislik Fakültesi	62	62	62	62	62
KARADENİZ TEKNİK Ü. Mühendislik Fakültesi	41	41	41	13	21
MUĞLA SITKI KOÇMAN Ü. Mühendislik Fakültesi	31	31	31	6	11
ORTA DOĞU TEKNİK Ü. Mühendislik Fak.(İngilizce)	52	52	62	62	62
SELÇUK Ü. Mühendislik Fakültesi	26	26	31	4	11
SÜLEYMAN DEMİREL Ü. Mühendislik Fakültesi	11	11	16	3	X
Toplam	602	565	618	410	481

Maden Mühendisliği programlarında 2015 yılında %94 olan doluluk oranı, başarı sırası baraj uygulamasının uygulandığı 2016 yılında %66`ya düşmüştür.

Çizelge-6 Jeofizik Mühendisliği Bölümleri

Üniversite/ Fakülte	2015		2016		2017
	Kont.	Yerleş.	Kont.	Yerleş.	Kont.
ANKARA Ü. Mühendislik Fakültesi	26	26	45	15	21
DOKUZ EYLÜL Ü. Mühendislik Fakültesi	41	41	48	8	21
İSTANBUL TEKNİK Ü. Maden Fakültesi	41	41	122	62	62
İSTANBUL Ü. Mühendislik Fakültesi	62	62	115	45	47
KARADENİZ TEKNİK Ü. Mühendislik Fakültesi	X	X	12	2	11
KOCAELİ Ü. Mühendislik Fakültesi	21	21	23	3	11
SAKARYA Ü. Mühendislik Fakültesi	X	X	11	1	11
SÜLEYMAN DEMİREL Ü. Mühendislik Fakültesi	X	X	11	1	X
Toplam	191	191	250	137	184

Jeofizik Mühendisliği programlarında 2015 yılında %100 olan doluluk oranı, başarı sırası baraj uygulamasının uygulandığı 2016 yılında %55`e düşmüştür.

Çizelge-7 Jeoloji Mühendisliği Programları

Üniversite/ Fakülte	2015		2016		2017
	Kont.	Yerleş.	Kont.	Yerleş.	Kont.
AFYONKARAHİSAR K. Ü. Mühendislik Fakültesi	11	11	10	4	11
AKDENİZ Ü. Mühendislik Fakültesi	41	41	41	13	21
AKSARAY  Ü. Mühendislik  Fakültesi	11	4	X	X	X
ANKARA Ü. Mühendislik Fakültesi	72	72	72	72	72
BALIKESİR Ü. Mühendislik Fakültesi	21	21	16	1	X
ÇANAKKALE  18  MART  Ü. Mühendislik Fakültesi	21	21	21	4	11
CUMHURİYET Ü. Mühendislik Fakültesi	X	X	11	0	11
ÇUKUROVA Ü. Mühendislik-Mimarlık Fakültesi	31	22	21	1	11
DOKUZ EYLÜL Ü. Mühendislik Fakültesi	52	52	52	45	52
DUMLUPINAR Ü. Mühendislik Fakültesi	11	10	11	2	11
FIRAT Ü. Mühendislik Fakültesi	X	X	11	3	11
ESKİŞEHİR O.GAZİ Ü. Müh.-Mimarlık Fakültesi	52	52	41	25	21
HACETTEPE Ü. Mühendislik Fakültesi	52	52	52	52	52
İSTANBUL TEKNİK Ü. Mühendislik Fakültesi	41	41	62	62	62
İSTANBUL Ü. Mühendislik Fakültesi	82	82	72	72	72
KARADENİZ TEKNİK Ü. Mühendislik Fakültesi	41	41	31	8	11
KOCAELİ Ü. Mühendislik Fakültesi	52	52	41	10	11
MERSİN Ü. Mühendislik Fakültesi	31	23	26	1	X
MUĞLA SITKI KOÇMAN Ü. Mühendislik Fakültesi	21	21	21	9	11
NİĞDE Ü. Mühendislik Fakültesi	X	X	11	0	X
ORTA DOĞU TEKNİK Ü. Mühendislik Fakültesi	52	52	62	60	62
PAMUKKALE Ü. Mühendislik Fakültesi	26	24	21	3	11
SELÇUK Ü. Mühendislik Fakültesi	31	31	31	3	11
SÜLEYMAN DEMİREL Ü. Mühendislik Fakültesi	11	11	11	1	X
Toplam	763	736	748	451	535

Jeoloji Mühendisliği programlarında 2015 yılında %96 olan doluluk oranı, başarı sırası baraj uygulamasının uygulandığı 2016 yılında %60`a düşmüştür.

Çizelgelerde yer alan verilerden ilk anda Maden, Jeofizik ve Jeoloji Mühendisliği programlarının doluluk oranlarının düşmesi YÖK Destek Bursu kapsamına alınmalarına neden olduğu gibi bir sonuç çıkarmak mümkündür. Ancak 2016 yılı yerleştirme sonuçları sonucu Çevre Mühendisliği programlarındaki doluluk oranının %46, Tekstil Mühendisliği programlarındaki doluluk oranının %49, Gıda Mühendisliği programlarındaki doluluk oranının %58 olduğu göz önüne alındığında bu saptamanın doğru olmadığı görülmektedir. Kaldı ki Uygulamalı Bilimler Yüksekokulları bünyesindeki Gıda Teknolojisi programlarına YÖK Destek Bursu verilirken,  Gıda Mühendisliği programlarına verilmesi de dikkat çekici bir durumdur.

 

Sonuç Yerine

Yükseköğrenime ilişkin sorunlar her geçen gün artarak devam etmektedir. Sorun mezuniyet sonrası, ülkemizin genel işsizlik sorunu ile birlikte daha da büyümektedir. Yükseköğrenimdeki sorunun, öncelikle ilk ve orta öğretimde alınan eğitiminin kalitesi ile doğrudan ilgili olduğu unutulmamalıdır. Üniversite öncesi eğitim programlarının sürekli değiştirilmesi, bu değişikliklerde modern ve çağdaş eğitim müfredatlarının tam tersi uygulamalar geliştirilmesi nedeniyle yükseköğrenimin kalitesine ilişkin sorunlar, uzun yıllar gündemde kalmaya adaydır.

 

Kaynak; ÖSYM Tercih Kılavuzları