14 Temmuz 2009 tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanan Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme ile birlikte Ülkemiz, Birleşmiş Milletler Şartı’nda ilan edildiği gibi, insanlık ailesinin tüm mensuplarının doğuştan sahip oldukları onuru, değeri, eşit ve devredilmez hakları dünyada özgürlüğün, adalet ve barışın temeli olarak kabul etmiştir.

Engelli yurttaşlarımızın gündelik yaşamları, hayatta kalma mücadelesiyle eşdeğer durumdadır. Kentlerimizin fiziki yapısından eğitime, sağlığa, ulaşıma ve çalışma yaşamına kadar tüm alanlar engelli yurttaşlarımız için ağır engeller ile doludur.

Mevcut sözleşmeler, yasa ve yönetmelikler engelli yurttaşlarımız lehine sonuçlar üretmekten uzak, yetersiz ve kağıt üzerinde düzenlemeler olarak kalmakta, engelliler adeta yok sayılmaktadır. Fiziksel çevrenin, kamu binalarının ve kamusal kullanım alanlarının engellilere uyumlu hale getirilmesi yükümlülüğü yerine getirilmemiştir.

SGK verilerine göre, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. Maddesi ile düzenlenen 50 ve daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerlerinde % 3 oranında engelli çalıştırılması zorunluluğunun; Türkiye’deki işyerlerinin aslında % 2’sini kapsadığı görülmektedir. İşgücüne katılan engellilerin çok az bir bölümü eğitim aldıkları alanda istihdam olanağı bulabilmektedir ve engellilerin yarısından çoğu niteliksiz işlerde çalışmaktadır. Oysa bu sorunların engelli yurttaşlarımız lehine çözülmesi mümkündür.

Öncelikli olarak özel sektördeki istihdam konusunda işverenlerin bilinçlendirilmesi ve teşvik edilmesi çalışmalarına ihtiyaç vardır. Vasıflı işgücünün daha maliyetli olması, engellilere verilen işlerin başarısından endişe edilmesi vb. gibi sebeplerle engelliler niteliksiz işlere yönlendirilmektedir. Kotaların her eğitim düzeyinden ve meslekten; vasıflı engellileri de kesinlikle kapsayacak şekle getirilmesi için gerek mevcut kotaların kapsamları, gerek kota yöntemi dışında engelli istihdamına yönelik yatırımların arttırılması; çalışmak isteyen engelli başvurularının hiçbirinin karşılıksız kalmayacağı düzeylere gelinmesi için yeni çalışmalar yürütülmesi gerekmektedir.

Ülkemizin içinden geçmekte olduğu bu zor zamanlarda toplumun tüm kesimleri ile birlikte engelli yurttaşlarımızı önceleyerek acil taleplerinin giderilmesi, sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçlarının eşitlikçi, özgürlükçü, adil ve demokratik bir anlayışı benimseyen kamucu bir yaklaşım ile karşılanması gerekmektedir.

TMMOB olarak, engelli üyelerimizin sorunlarını tespit etmeye, birlikte çözüm önerisi geliştirmeye her zaman hazır olduğumuzu, yaşanmaz kılmak yerine yaşatmak, yaşamı ise her zaman daha onurlu kılmak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğimizi 3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle bir kez daha kamuoyuna saygıyla bildiririz.

Emin KORAMAZ
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı