Kanun Numarası : 5516
Kabul Tarihi : 18/1/1950
Yayımlandığı R. Gazete : Tarih : 23/1/1950 Sayı: 7413
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 3 Cilt: 31 Sayfa: 710

Madde 1 - (Değişik:18/6/1952 - 5963/1 md.)
Belediye hudutları dışında olup Devletin hüküm ve tasarrufu altında sahipsiz bulunan bataklık ve bataklık mahiyetinde göl ve su birikintileri herhangi bir suretle kurutulduğu takdirde, bu kurutmadan hasıl olan arazi, aşağıdaki hükümlere göre kurutanlar namına tescil olunur.

Madde 2 - (Değişik: 18/6/1952 - 5963/1 md.)
Kurutma isteğini havi dilekçe valiliğe verilir. Kurutulacak yer bir kaç ilin sınırları içinde ise müracaat büyük parçanın bulunduğu mahal valiliğine yapılır. Yetki ihtilafı halinde isteğin hangi valilikçe inceleneceğini Bayındırlık Bakanlığı tayin eder. Dilekçenin valiliğe verilmesi üzerine 3 üncü maddede yazılı komisyonca iş tetkik edilerek, kurutmanın Sıtma Savaşı Kanununun 8 inci maddesinde yazılı küçük say mükellefiyeti ile yapılamıyacağına karar verildiği takdirde, keyfiyet valilikçe, Başbakanlığa bildirilerek kurutmanın Devlet eliyle yapılıp yapılmıyacağı hakkında mütalaaları istenir.

Başbakanlık, ilgili Bakanlıklar ve dairelerin mütalaalarını almak suretiyle en geç iki ay zarfında kararını bildirir.

a) Kurutmanın Devlet eliyle yapılacağı anlaşılırsa müteşebbise tebliğ olunur. Ancak bu takdirde kurutmayı yapacak Bakanlığın 4 sene içinde fillen işe başlaması lazımdır. Bu süre içersinde işe başlamadığı takdirde Devlet bu haktan vazgeşmiş sayılır;
b) Kurutmanın Devlet eliyle yapılmıyacağı anlaşıldığı veyahut (a) bendindeki süre içersinde işe başlanmadığı takdirde keyfiyet 2 ay içinde ve 5 defadan az olmamak üzere gazete ile ve mahalli adetlere göre ilan edilerek ilgili köylere ve o mıntakadaki teessüs etmiş su birlikleri veya su ortaklıklarına duyurulur. Bu süre içinde o mıntakadaki bir veya bir kaç köy tüzelkişiliği veya su birlik veya ortaklıkları kurutmaya istekli olduklarını ve işi nasıl finanse edeceklerini bildirirlerse,rüçhan hakkı onlara tanınarak kurutulması istenilen yerin münasebeti bakımından kurutmanın hangi köy veya köylere veyahut su birlik veya ortaklıklarına verilmesi lazım geldiğini 3 üncü maddedeki komisyon kararlaştırır ve ilgililere tebliğ eder.

İlgili köy veya su birlik veya ortaklıkları tayin edilen süre içinde cevap vermedikleri veyahut kurutmayı yapamıyacaklarını bildirdikleri takdirde keyfiyet o tarihe kadar komisyona dilekçe ile müracaat etmiş bulunan müteşebbislere bildirilir. Müteşebbisler arasında yapılacak pazarlığın gün ve saati ve 250 liradan aşağı olmamak üzere komisyonca takdir olunan muvakkat teminatın malsandığına yatırılması tebliğ kağıdına dercolunur.

Müteşebbisler arasında yapılacak pazarlıkta kurutmadan meydana çıkacak araziden Hükümete en fazla arazi terketmeyi kabul eden müteşebbis tercih olunur.

Kurutma hakkı müteşebbise verilmişse ön projenin hazırlanması için valilikçe gerekli tebligat yapılır Ve ön projenin bir aydan aşağı olmıyacak münasip bir süre içinde hazırlanarak valiliğe verileceği de bu tebligatta açıklanır. Proje incelenmek üzere valilikçe Bayındırlık Bakanlığına gönderilir. Bakanlık bu proje hakkındaki mütalaasını en çok iki ay içinde valiliğe bildirir.

Kurutma hakkının köy tüzelkişilikleri veya su birlik veya ortaklıklarına verilmesi halinde ön proje valiligin işarı üzerine Bayındırlık Bakanlığınca en geç bir sene zarfında yaptırılarak valiliğe gönderilir.

Tasdikli projenin müteşebbise veya diğer alakalılara tevdiinden itibaren en çok bir sene zarfında fiilen işe başlanmadığı takdirde kurutma müsaadesi geri alınarak müteşebbisin teminatı irat kaydolunur ve hazırlamış olduğu projeler üzerindeki hakları sakıt olur.

Madde 3 - İkinci madde gereğince Bayındırlık Bakanlığından gelen avan projeler valinin başkanlığında defterdar, bayındırlık, sağlık ve sosyal yardım, tarım müdürleriyle bulunduğu takdirde su işleri müdürü ve sıtma savaşı başkanından teşekkül edecek bir komisyon tarafından tetkik edilerek bir karara bağlanır.

Madde 4 - (Değişik: 8/6/1952 - 5963/1 md.)
Komisyon bu yerin kurutulmasına karar verdiği takdirde kurutma müsaadesi alan müteşebbis, komisyon tarafından mahallinde tesbit edilen bataklık sınırlarını yılın en kurak zamanında mahalli şartlara uygun sabit işaretlerle belirtmek ve bunun muntazam bir planını yaptırarak üç ay içersinde beş nüsha olarak valiliğe vermekle mükelleftir.

Kurutma hakkının köy tüzelkişilikleri veya su birlikleri ve ortaklıklarına verilmesi halinde yukarıdaki fıkrada işaret edilen tesbit işlerini Bayındırlık Bakanlığı yapar.

Bataklık sınırlarını yerinde tesbit edecek komisyonlara tapu memurları da katılır.

Madde 5 - (Değişik: 8/6/1952 - 5963/1 md.)
Kurutma müsaadesi verilen müteşebbise, kati proje yapılması için komisyon kararıyla bir seneyi geçmemek şartiyle münasip bir süre verilir ve keyfiyet valilikçe müteşebbise tebliğ olunur.

Kurutma hakkı, köy tüzelkişilikleri ve su birlik ve ortaklıklarına verilmişse kati proje, valiliğin işarı üzerine Bayındırlık Bakanlığınca yaptırılarak valiliğe gönderilir.

Madde 6 - (Değişik: 8/6/1952 - 5963/1 md.)
Kati projeler, bataklık sınırını gösteren ve 4 üncü maddede zikredilen planla birlikte valilikçe Bayındırlık Bakanlığına gönderilir. Bakanlık bu projeler hakkındaki mütalaasını en çok üç ay içinde bildirir. Kati projenin Bakanlıkca tasdikını müteakıp üçüncü maddede yazılı komisyon ile müteşebbis arasında; işe başlama ve bitirme zamanları ile gerekli diğer şartlar kararlaştırılarak bir sözleşme aktedilir. Sözleşmenin imzasından evvel müteşebbis keşif bedelinin %5 i nispetindeki kati teminatı malsandığına yatırmak mecburiyetindedir. Köy tüzelkişilikleri veya su birlik veya ortaklıkları ile yapılan sözleşmelerde teminat aranmaz.

Keşif tutarı 250 bin liradan fazla olan sözleşmeler Bayındırlık Bakanlığının tasdikı ile kesinleşir. Sözleşmede tayin edilen süre içinde iş programı gereğince işe başlanmadığı veya sözleşmenin diğer hükümlerine riayet edilmediği takdirde, sözleşme bozularak kurutma izni geri alınır ve sözleşmeyi yapan müteşebbisin teminatı irat kaydolunur. Ancak mücbir sebeplerden ileri gelen gecikmeler dolayısiyle süre uzatılabilir. Mücbir sebeplerin takdiri üçüncü maddedeki komisyona aittir. 250 bin liradan yukarı olan işlerde mücbir sebepler tahtında süre uzatılması kararı Bayındırlık Bakanlığının tasdikı ile kesinleşir.

Madde 7 - Bataklığın kurutulduğu müteşebbis tarafından valiliğe bildirilmesi üzerine keyfiyet üçüncü maddede yazılı komisyon tarafından mahallinde tetkik ettirilir. Bu komisyona lüzumu halinde Bayındırlık Bakanlığından bir uzman katılır. Bu uzmanın yolluk ve diğer zaruri masrafları Bakanlıkça ödenir. Komisyonca şartlarına uygun olarak kurutulduğu kabul edilen arazi kurutanlar namına bedelsiz ve harçsız olarak tapuya tescil olunur.

Ancak, kurutulacak arazi üzerinde kurutma için gerekli tesisatın yapılmasına engel olmamak ve kurutma işlerini geciktirmemek şartiyle kurutuluncaya kadar elde edilen hak ve menfaatler bu arazinin sahiplerine veya kiracılarına aittir.

Usulü dairesinde kurutma talebi yapıldıktan sonra Devlete veya özel idarelere ait yerler başkalarına kiraya verilemez.

Madde 8 - Kurutulan yerde eşhasa ait tapulu yer mevcutsa bu yerin sahibi, umumi kurutma masrafının kendi payına isabet edecek miktarını kurutana öder. Bu miktar üçüncü maddede yazılı komisyon tarafından tesbit olunur. Miktar hakkındaki ihtilaf mahkemece hallolunur. Bu yer, kurutana ait alacağın kanuni teminatı hükmündedir.

Madde 9 - Kurutanlar, kuruttukları topraklar üzerinde kurutmanın idamesi için projesine göre icabeden bakım, onarım ve temizleme işlerini yapmaya mecburdurlar. Bu mecburiyet o araziyi sonradan iktisap edenlere de şamildir. Bu husus gayrimenkul mükellefiyeti olarak tapu siciline kaydolunur. Bu mükellefiyeti yerine getirmiyenlerin tapuları iptal olunur. İptal kararı valinin müracaatı üzerine mahkemelerce verilir ve bu yerler birinci maddede adları geçen sahipleri adlarına tescil edilir.

Madde 10 - Kurutulan yerler dışında kalan eşhasa ait arazide kurutmanın icabettirdiği ve projede gösterilen ve o araziden istifadeye mani teşkil edecek devamlı her türlü tesisatın yapılmasına ve tertibatın alınmasına mülk sahipleri müsaadeye mecburdurlar. Müteşebbisler bu halde arazi sahiplerine, ellerinden çıkan toprak karşılığında isteklerine göre ya değerini ödemeğe veya kurutulan yerden iki misli toprağı adlarına tescil ettirmeğe mecburdurlar. Arazi sahibi bu hususları kabul etmediği takdirde bedeli müteşebbisler tarafından verilmek üzere valilikçe ve kamulaştırma yoliyle alınarak müteşebbise bu tesisatın yapılması için devrolunur.

Kamulaştırma yoliyle alınan araziden geri kalan kısım küçük parçalara ayrılmış ise mal sahibi istediği takdirde bunları da yukarki hükümler dahilinde kurutanların almaları mecburidir. Arazisi ikiye ayrılan yerlerde kurutanlar nakil vasıtaları için geçit temin etmeye mecburdurlar.

Bu arazi birinci maddede yazılı daire ve müesseselere ait topraklardan ise bir karşılık, kira bedeli ve ecrimisil aranmaz.

Bu topraklar dahi kurutma sonunda asıl kurutulan arazi ile birlikte kurutanlar namına tapuya bağlanır.

Araziden bir kısmının zıyaını mucip olmıyan muvakkat tertip ve tesisler dolayısiyle arazi sahibinin varsa zararı veya mahrum kaldığı karı üçüncü maddede gösterilen komisyonca tesbit edilecek rayiç üzerinden kurutanlar tarafından derhal ödenir.

Bu maddede yazılı hallerden dolayı çıkacak ihtilaflar mahkemece hallolunur.

Madde 11 - 4871 sayılı Sıtma Savaşı Kanununun 8 inci maddesi gereğince küçük say ödevi ile kurutulmuş olan bataklıklardan bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar, 4753 sayılı kanun gereğince dağıtılmak üzere elkonmamış olanlarla bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra kurutulacak olanların kurutmaya iştirak eden şehir, kasaba ve köylerin sınırları içinde kalan parçaları, 4753 sayılı kanun gereğince dağıtılıncaya kadar 9 uncu maddedeki mükellefiyete tabi olarak ilgili köy ve belediyeler halkının müşterek intifaına bırakılır.

Bu bataklıkların hak sahibi çiftçilere dağıtımında 4753 sayılı kanun gereğince tahakkuk ettirilecek borçlandırma değerleri aynı kanundaki usullere göre belediye ve Köy sandıklarına ödenir. İdarei Umumiyei Vilayet Kanununun 78 inci maddesi uyarınca özel idarelerin bu kurutmaya katılmaları halinde ihtiyar ettİkleri masraf, ikinci fıkra gereğince tahakkuk ettirilecek borçlandırma değerlerinden çıkarılarak özel idareye ve fazlası köy ve belediye sandıklarına ödenir.

Madde 12 - 2644 sayılı Tapu Kanununun 15 inci maddesinin birinci fıkrası kaldırılmıştır.

Geçici Madde (Mülga: 8/6/1952 - 5963/2 md.)

Madde 13 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Madde 14 - Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.

5516 SAYILI KANUNDA EK VE DEĞİŞİKLİK YAPAN MEVZUATIN YÜRÜRLÜKTEN KALDIRDIĞI KANUN VE HÜKÜMLERİ GÖSTERİR LİSTE

Yürürlükten Kaldıran Mevzuatın
Yürürlükten Kaldırılan ------------------------------
Kanun veya Kanun Hükümleri Tarihi Sayısı Maddesi
---------------------------------------- ---------- -

18/1/1950 tarih, 5516 sayılı Kanunun
geçici maddesi 18/6/1952 5963 2

5516 SAYILI KANUNA EK VE DEĞİŞİKLİK GETİREN MEVZUATIN YÜRÜRLÜĞE GİRİŞ TARİHİNİ GÖSTERİR LİSTE

Kanun
No. Farklı tarihte yürürlüğe giren maddeler Yürürlüğe giriş tarihi
-------- ----------------------------------------- --------------

5963 -- 23/6/1952