8 Mart 2019

Türkiye`de “8 Mart Dünya Kadınlar Günü” ilk kez Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda alınan kararların da etkisiyle 1921 yılında kutlanmaya başlanmıştır. 1975 yılına kadar pasif bir şekilde kutlanan 8 Mart’lar, izleyen yıllarda daha yaygın ve kitlesel olarak kutlanmaya başlanmıştır.

Dünya Ekonomik Forumu’nun 149 ülkedeki eğitim, sağlık, siyaset ve iş hayatını inceleyerek oluşturduğu 2018 Yılı Cinsiyet Eşitliği Raporu’na göre; kadınların erkeklerle eşit haklara sahip olması için 108 yıl, erkeklerle eşit ücrete sahip olması için 202 yıl geçmesi gerekiyor. Cinsiyet eşitliğinde İzlanda, Norveç, İsveç, Finlandiya, Nikaragua ve Ruanda ilk sıralarda yer alırken, listenin son dört basamağında Suriye, Irak, Pakistan ve Yemen bulunuyor. Türkiye iş hayatına katılım ve fırsat eşitliği alanında 131’inci, eğitim alanında 106’ncı, sağlık alanında 67’inci, siyasete katılım alanında ise 113’üncü sırada yer alıyor. Rapora göre cinsiyet eşitliğinin  %62,8 oranında sağlandığı Türkiye, 149 ülke arasında 130’uncu sırada bulunuyor.

Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk, Cumhuriyeti kurarken birçok konuda kökten değişim yapmıştır. Değişen şeylerin en önemlilerinden biri toplumda “kadının yeri” olmuştur. Bu kapsamda kadınlara 1930 yılında belediye seçimlerinde seçme, 1933 yılında muhtar seçme ve köy heyetine seçilme, 5 Aralık 1934 tarihinde Anayasa’da yapılan değişiklikle milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanınmıştır.

Kadın, toprak ile özdeşleştirilmiş ve “toprak ana” kelimesi her dilde karşılığını bulmuştur. Kadın “toprak ana” benzetmesi yapılırken, kırsalda yaşayan kadınların sesini duyabiliyor muyuz? Kırsalda yaşayan kadının eğitim fırsatını yakalaması, sağlık hizmetlerine erişmesi güçtür, sosyal- kültürel etkinliklere katılması-örgütlenme şansı ise çok azdır.

TÜİK verilerine göre, tarımda çalışan 5 milyon 23 bin kişinin %43,4`ünü kadınlar oluşturmaktadır. Tarlada çalışan kadın emeğinin karşılığını erkek ile eşit bir şekilde alamamaktadır. Ortalama mevsimlik tarım işçisi erkek 73 TL, kadın 60 TL, sürekli işçi aylığı erkek için 1.921 TL, kadın için ise 1.576 TL’dir. Buna rağmen tarımda çalışan kadınların yaklaşık %90’ını sigorta kaydı olmadan, % 80’ini de aile işçisi olarak herhangi bir ücret almadan çalışmaktadır. Mevsimlik tarım işçilerinin yaklaşık %60’ının geliri yoksulluk sınırının altında yer alırken, anne ölümü riski on; bebek ölüm riski beş kat fazla olan işçilerin kız çocuklarının dörtte biri okula hiç gidememektedir. 15-49 yaş arası mevsimlik kadın tarım işçilerinin %90’ı ilkokulu bitirmemiş durumdadır.  

Tarihimiz her türlü zorluğa karşı başarmayı bilen kadınlarla doludur. Kurtuluş Savaşı’nda cephede yerini alan Fatma Seher Erden, Gördesli Makbule, Halime Çavuş, ilk kadın oyuncumuz Afife Jale, ilk kadın doktorumuz Safiye Ali, ilk kadın opera sanatçımız Semiha Berksoy, ilk kadın avukatımız Süreyya Ağaoğlu, ilk kadın ziraat mühendisimiz Nezahat Süer ve adını sayamadığımız nice kadınımız direnerek, başkaldırarak, çalışarak bir yol açmışlardır.

Daha insan hakları merkezli, yaşanabilir bir dünya için, kadının etkinlik alanının güçlendirilmesi, eğitim, istihdam, sağlık, siyaset, hukuk ve benzeri alanlarda olanaklardan eşit düzeyde yararlanması, kadın ve erkeğe verilen hakların, yüklenen sorumlulukların adil bir biçimde dağıtılması için gerekli yasal ve sosyal düzenlemelerin yapılmasını beklemekteyiz.

Kadınların ve erkeklerin çağdaş ve onurlu bir geleceği hep birlikte omuz omuza paylaşmaları umuduyla 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar Günü’nü kutlarız.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası