ABD TÜRKİYE’Yİ, PİRİNÇ İTHALATINA KOYDUĞU KISITLAMALAR YÜZÜNDEN DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ’NE ŞİKAYET ETTİ. ABD’NİN İSTEĞİ TÜRKİYE’NİN PİRİNÇ İÇİN UYGULADIĞI YÜZDE 35-40 ORANINDAKİ GÜMRÜK VERGİSİNİN KALDIRILMASI. DAHA ÖNCE DE LOBİLERİ ARACILIĞIYLA TÜRKİYE’NİN PİRİNÇTEKİ KORUMALARININ KALDIRILMASINI İSTEYEN ABD, BU KEZ DTÖ NEZDİNDE SAVAŞ BAŞLATTI.

ABD İLE YAPILAN İKİLİ GÖRÜŞMELERDE DE BİR SONUÇ ALINAMADI. ABD, KONUNUN KURULACAK UZLAŞTIRMA PANELİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ İÇİN 6 ŞUBAT’TA DTÖ’YE BAŞVURDU. BÖYLECE ABD İLE TÜRKİYE ARASINDA EN AZ 6 AY SÜRMESİ BEKLENEN, DTÖ BÜNYESİNDEKİ HUKUK SAVAŞI BAŞLAMIŞ OLDU.

ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURUL BAŞKANI GÖKHAN GÜNAYDIN, ABD’NİN BU BAŞVURUSUNUN HAKSIZ OLDUĞUNA DİKKAT ÇEKTİ. GÜNAYDIN, TÜRKİYE’NİN HUBUBAT SEKTÖRÜNDE EN DÜŞÜK GÜMRÜK VERGİSİNİ PİRİNÇTE UYGULADIĞINI BELİRTEREK, VERGİ ORANININ YÜZDE 35-40 BANTINDA OLDUĞUNU AÇIKLADI. MISIR VE BUĞDAYDA YÜZDE 180 ORANINDA VERGİ UYGULANDIĞINI KAYDEDEN GÜNAYDIN, “TEMEL OLARAK ALTI ÇİZİLMESİ GEREKEN ŞEY TÜRKİYE’NİN YALNIZCA DTÖ KURALLARI İLE UYUMLU GÜMRÜK VERGİSİ UYGULAYABİLDİĞİDİR. 1999’DA URUGUAY TURU’NDA İMZALANAN ANLAŞMA NEYSE TÜRKİYE BUNU YAPMA HAKKINA SAHİP. BU ANLAŞMA YÜZDE 35-40 BANDINDA VERGİ UYGULANMASINA İZİN VERİYOR. ABD’NİN İSTEDİĞİ BU VERGİNİN AŞAĞIYA ÇEKİLMESİ. ABD’NİN BU TALEPTE GEREKÇESİ İSE HEM KUZEY AMERİKA’DAN, HEM DE UZAK ASYA’DAN GELEN İTHAL PİRİNCİN TÜRKİYE’YE DOLMASI. ABD YENİ PAZAR ARIYOR. BİZ DTÖ’YE UYUMLU OLDUĞUMUZ İÇİN ABD BÖYLE BİR TALEPTE BULUNMAKTA HAKSIZDIR” DİYE KONUŞTU.

İKİLİ ANLAŞMA İSTİYOR

TÜRKİYE’NİN, HONG KONG’DA YAPILAN SON DTÖ TOPLANTISINDA, İTHALATTA GÜMRÜK VERGİLERİNİN AZALTILMASI İÇİN İRADE BEYANINDA BULUNDUĞUNU HATIRLATAN GÜNAYDIN, BUNUN DA 2005’TE VERGİLERİN SIFIRLANACAĞI ANLAMINA GELMEYECEĞİNE DİKKAT ÇEKTİ. BU İRADE BEYANININ YANLIŞ BİR NİYET OLDUĞUNU DİLE GETİREN GÜNAYDIN, ANCAK ABD’NİN BUGÜNKÜ TALEBİNİN DE BU İRADE BEYANININ KAPSAMINDA OLMADIĞINA DİKKAT ÇEKTİ. GÜNAYDIN, BELİRLENEN BANT SEVİYESİYLE VERGİLERİN YAVAŞ YAVAŞ İNDİRİLECEĞİNİ İFADE EDEREK ŞÖYLE DEVAM ETTİ: “BU DÜŞÜK DÜZEYDEKİ GÜMRÜK VERGİSİ HER YIL YÜZDE 2-3’LÜK DİLİMLER HALİNDE AZALACAK VE ON YIL SONRA TÜRKİYE PİRİNÇTE GÜMRÜK VERGİSİNİ SIFIRLAMAK ZORUNDA KALACAK. ABD’NİN BUGÜN İSTEDİĞİ, ON YIL SONRA KENDİLİĞİNDEN OLACAK. VE PİRİNÇTE ÜZERİMİZDEN BULDOZER GİBİ GEÇECEKLER. ABD ASIL OLARAK GEREK DTÖ GEREK LOBİLERİ ARACILIĞIYLA İKİLİ ANLAŞMALARLA GÜMRÜK VERGİLERİNİ KALDIRMAYA ÇALIŞIYOR.”

GÜNAYDIN, TÜRKİYE’NİN ÖZELLİKLE ORTA KARADENİZ VE TRAKYA’DA DÜNYANIN EN KALİTELİ ÇELTİKLERİNİ ÜRETTİĞİNİ SÖYLEDİ. GÜNAYDIN ÜRETİME DEVAM EDEBİLMENİN TEK KOŞULUNUN İSE YÜKSEK GÜMRÜK VERGİLERİ OLDUĞUNA DİKKAT ÇEKTİ.

İTHALATA GEREK BİLE KALMAYACAK

PİRİNÇ DEĞİRMENCİLERİ DERNEĞİ BAŞKANI TURGAY YETİŞ DE, TARİFE KONTENJANI SİSTEMİ SAYESİNDE PİRİNÇ DEĞİRMENCİLERİNİN, ÜRETİCİNİN ELİNDEKİ ÜRÜNÜN YÜZDE 60’INI ALDIĞINI BELİRTİRKEN, DTÖ KURALLARINA AYKIRI OLARAK ABD’NİN KENDİ ÜRETİCİLERİNE ÇOK YÜKSEK SÜBVANSİYONLAR VERDİĞİNİ, TÜRKİYE’NİN DE DTÖ BÜNYESİNDE BUNU GÜNDEME GETİREBİLECEĞİNİ SÖYLEDİ.

ABD’DE FİYATLARIN ÇOK ARTIĞINI KAYDEDEN YETİŞ, İTHALAT AÇILSA BİLE ABD’DEN PİRİNÇ İTHAL EDİLMESİNİN FİYAT AÇISINDAN AVANTAJLI OLMADIĞINI, ABD ORTA TANE PİRİNCİNİN TÜRKİYE TESLİM FİYATI 520 DOLAR İKEN MISIR’DAN İTHALATIN 340-345 DOLARA MAL OLDUĞUNU ANLATTI. PİRİNÇ ÜRETİCİLERİ DE TÜRKİYE’NİN UYGULADIĞI İTHALAT POLİTİKASI NEDENİYLE PİRİNÇ ÜRETİMİNİN SON YILLARDA HIZLA ARTTIĞINI BELİRTİRKEN, BU POLİTİKANIN SÜRDÜRÜLMESİ HALİNDE, BİRKAÇ YILA KADAR İTHALATA GEREK KALMAYACAĞINI SÖYLEDİ.

--------------------------------------------------------------------------------

SÜREÇ NASIL GELİŞTİ

ABD, PİRİNÇ İTHALATI İLE İLGİLİ ALINAN ÖNLEMLER KONUSUNDA, TÜRKİYE’Yİ 2 KASIM’DA DTÖ’YE ŞİKAYET ETMİŞTİ. DTÖ’DE, ÖNCELİKLE “ANLAŞMAZLIKLARIN HALLİ” MEKANİZMASI KULLANILARAK DANIŞMA SÜRECİ BAŞLATILMIŞ VE 60 GÜNLÜK SÜREDE TARAFLARIN GÖRÜŞEREK SORUNU ÇÖZMESİ

İÇİN TEMASLAR YAPILMIŞTI. ANCAK 2005 YILI ARALIK AYINDA, TÜRKİYE’DEN CENEVRE’YE GİDEN TARIM BAKANLIĞI, DIŞ TİCARET MÜSTEŞARLIĞI (DTM) YETKİLİLERİNDEN OLUŞAN HEYETİN ABD YETKİLİLERİ İLE DTÖ BÜNYESİNDE YAPTIĞI GÖRÜŞMELERDEN BİR SONUÇ ÇIKMADI. KONU, ABD TARAFINDAN, TÜRKİYE-ABD TİCARET VE YATIRIM KONSEYİ’NİN 4 YIL ARADAN SONRA 24 OCAK’TA ANKARA’DA YAPILAN TOPLANTISINDA DA GÖNDEME GETİRİLDİ. GÖRÜŞMEDE, ABD YETKİLİLERİ, “BUNDAN SONRA ABD’NİN PAZARA GİRİŞ KONUSUNDA DAHA ETKİN POLİTİKALAR İZLEYECEĞİNİ, BU KONUYU HUKUKİ ZEMİNDE TAKİP EDECEKLERİNİ” BİLDİRDİ. ABD, DTÖ NEZDİNDE UZLAŞTIRMA PANELİ SÜRECİNİN BAŞLAMASINA İLİŞKİN BAŞVURUYU 6 ŞUBAT’TA YAPTI.

--------------------------------------------------------------------------------

UZLAŞTIRMA PANELİ’NDE NELER OLACAK?

BU AŞAMADAN SONRA, ABD VE TÜRKİYE, DTÖ BÜNYESİNDE KURULACAK UZLAŞTIRMA PANELİNDE, UYGULAMA İLE İLGİLİ KENDİ GÖRÜŞLERİNİ SAVUNACAK. PANELİSTLERİN BELİRLENMESİ, PANELİN YAPILMASI SÜRECİNİN 6 AY, KARAR ALMA SÜRECİNİN İSE 1 YIL SÜREBİLECEĞİ BELİRTİLİYOR. PANEL SÜRECİNDE, İKİ ÜLKEDE KENDİ GÖRÜŞLERİNİ AVUKATLAR ARACILIĞI İLE SAVUNUYOR. TARIM BAKANLIĞI YETKİLİLERİ, HER YIL 200 BİN TON PİRİNÇ İTHAL EDİLDİĞİNİ HATIRLATARAK, “İTHALATIN, YERLİ PİRİNÇ ALIM ŞARTINA BAĞLANMASININ” YERLİ ÜRETİCİNİN KORUNMASI AÇISINDAN TÜRKİYE’NİN EN DOĞAL HAKKI OLDUĞU GÖRÜŞÜNÜ DİLE GETİRDİ. TÜRKİYE’NİN PİRİNÇ VE ÇELTİK İTHALATINDA UYGULADIĞI GÜMRÜK VERGİLERİNİN DE DTÖ TAAHHÜTLERİNE UYGUN OLDUĞU VURGULANIRKEN, YETKİLİLER, “ABD’NİN ŞU AŞAMADA FİYAT REKABETİ YOK. ÖZEL SEKTÖRÜ ABD’DEN İTHALAT KONUSUNDA ZORLAYAMAYIZ” DEDİ. YAPILACAK PANEL SONUCUNDA, TÜRKİYE’NİN HAKSIZ BULUNMASI HALİNDE, TÜRKİYE UYGULAMALARDAN VAZGEÇMEK DURUMUNDA KALACAK. AYRICA ABD, TÜRKİYE’DEN TAZMİNAT TALEP EDEBİLECEK.

--------------------------------------------------------------------------------

ABD 200 MİLYON DOLARLIK PİRİNÇ PİYASASINI İSTİYOR

ABD’NİN TİCARET TEMSİLCİSİ ROB PORTMAN AMERİKALI ÇİFTÇİLERİN TÜRKİYE’DEKİ HAKSIZ KISITLAMALAR NEDENİYLE TÜRKİYE PİRİNÇ PİYASASINA GİREMEDİĞİNİ İLERİ SÜRDÜ. PORTMAN’IN OFİSİNDEN YAPILAN AÇIKLAMADA, TÜRKİYE’NİN PİRİNÇ İTHALATININ, TÜRK İTHALATÇILARIN YURTİÇİNDEN DE YÜKSEK MİKTARDA PİRİNÇ ALDIKLARI DURUMLARDA VE SADECE DÜŞÜK TARİFE SEVİYESİNE İZİN VEREN TARİFE ORANLARI KOTALARINA BAĞLI OLARAK GERÇEKLEŞTİRİLDİĞİ KAYDEDİLDİ. AÇIKLAMADA, “ABD HÜKÜMETİ, TÜRKİYE’NİN PİRİNÇ İTHALATINA YÖNELİK SINIRLAMALARDAN DUYDUĞU ENDİŞEYİ İFADE ETMİŞTİR. TÜRKİYE MÜTEMADİYEN BÖYLE BİR SORUN OLDUĞUNU İNKAR ETMİŞTİR” DENİLDİ. PORTMAN’IN OFİSİNDEN YAPILAN AÇIKLAMADA, SORUNUN ÖNEM ARZ ETTİĞİ, ZİRA TÜRKİYE’NİN “70 MİLYON POTANSİYEL TÜKETİCİYE” SAHİP OLDUĞU, BUNUN DA 2006 YILI İÇİN 200 MİLYON DOLARI AŞKIN BİR PİRİNÇ PİYASASI ANLAMINA GELDİĞİ KAYDEDİLDİ.