ELİF GÖRGÜ

PATATES, DOMATES, BUĞDAY VE MISIR GİBİ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ TARIM ÜRÜNLERİNİN ARDINDAN, AĞAÇLARIN GENETEĞİ DE DEĞİŞTİRİLİYOR. ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI (ZMO) İSTANBUL ŞUBE BAŞKANI AHMET ATALIK’IN “GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLAR; AVANTAJLARI, DEZAVANTAJLARI” BAŞLIKLI ARAŞTIRMASINA GÖRE, DOĞAL ORMANLARIN YANINDA YETİŞTİRİLEN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLAR HIZLA YAYILARAK DOĞAL ORMANLARI TEHDİT EDİYOR, TOPRAĞI VERİMSİZLEŞTİRİYOR, İLACA DAYANIKLI SÜPER BÖCEKLER YARATIYOR, KELEBEK VE ARILARI YOK EDİYOR.

1987’DE BAŞLANDI

ARAŞTIRMAYA GÖRE, AĞAÇLARIN GENLERİYLE OYNANMA AMAÇLARI ŞUNLAR: “HERBİSİTLERE VE ZARARLILARA KARŞI DİRENÇLERİNİ ARTIRMAK, YETİŞME ORTAMI OLUMSUZLUKLARINI TOLERE ETMEK, BÜYÜME HIZLARINI ARTIRMAK, ODUN YAPISINI DEĞİŞTİRMEK, LİGNİN ÜRETİMİNİ AZALTMAK, VERİMLİLİKLERİNİ DÜZENE SOKMAK, İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE NEDEN OLAN SERA GAZLARINI DAHA FAZLA DEPOLAYABİLMEK.”

GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ İLK AĞAÇ 1987 YILINDA ÜRETİLMESİNE KARŞIN, BU TÜR AĞAÇLARIN ALAN DENEMELERİNDE ÖZELLİKLE 1990’LI YILLARIN İKİNCİ YARISINDA ARTIŞ GÖRÜLDÜ.

AMAÇ

AĞAÇLARA, YABANCI OT İLAÇLARINA DAYANIKLILIK VE ZARARLILARA KARŞI DİRENÇLERİNİ ARTIRMAK AMACIYLA TOPRAK BAKTERİLERİNİN GENİ AKTARILIYOR.

ÖNE SÜRÜLEN AMAÇ; AĞAÇLARIN TEDBİRE GEREK KALMAKSIZIN ZARARLILARDAN KORUNMASI VE DAHA AZ KİMYASAL MADDE İLE DAHA SAĞLIKLI VE DAHA AZ MASRAFLA BÜYÜYEBİLMELERİ. BUNUN YANINDA, DÜNYANIN DAHA FAZLA İHTİYACI OLAN AĞAÇ TÜRLERİNİN DAHA HIZLI YETİŞMESİ VE GELİŞMESİ, ÜZERİNDE AĞAÇ YETİŞMEYEN ÇORAK VE KIRAÇ ALANLARIN ORMAN HALİNE GETİRİLEBİLMESİ DE YARARLARI ARASINDA SAYILIYOR. ORMANLARIN BU ŞEKİLDE YAYGINLAŞTIRILMASI YOLUYLA İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE NEDEN OLAN KARBON DİOKSİTİN ORTAMDAN UZAKLAŞTIRILACAĞI, TOPRAKTAKİ TOKSİK MADDELERİN DE BU AĞAÇLAR SAYESİNDE DOĞAL YOLLA TEMİZLENEBİLECEĞİ İLERİ SÜRÜLÜYOR.

ZARARLARI DAHA ÇOK

ATALIK’IN ARAŞTIRMASI İSE GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLARIN TEHLİKELERİ İLE İLGİLİ ÇARPICI VERİLER İÇERİYOR.

BUNA GÖRE; GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLAR, AĞAÇ YETİŞMESİ KISITLI OLAN ALANLAR ÜZERİNDE DEĞİL ÇOĞUNLUKLA DOĞAL, YANİ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMEMİŞ ORMANLAR İÇİNDE YA DA YAKININDA YETİŞTİRİLİYOR.

TIPKI GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ TARIM ÜRÜNLERİNDE OLDUĞU GİBİ, BU AĞAÇLARDAN POLENLERİ YOLUYLA MEYDANA GELEBİLECEK “GEN KAÇIŞI” SONUCU DÜNYA ÜZERİNDEKİ TÜM ORMANLARIN GENETİK YAPILARI ÇOK HIZLI DEĞİŞECEK. DEĞİŞEN ORMANLARI ESKİ HALLERİNE GERİ DÖNDÜRMEK İSE MÜMKÜN OLAMAYACAK.

HIZLA YAYILIYORLAR

HİNDİSTAN’DA YAPILAN BİR ÇALIŞMADA, GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ÇAMLARIN POLENLERİ EN SON AĞACIN 600 KM DAHA İLERİSİNDE BULUNDU. GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ TARIM ÜRÜNLERİNDE BU MESAFE EN FAZLA 200 METRE OLMUŞTU.

BU DURUMDA YUNANİSTAN YA DA BULGARİSTAN’DA GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLARDAN OLUŞABİLECEK BİR ORMAN, SAKARYA İLİNE KADAR OLAN TÜM ORMAN VE AĞAÇ PLANTASYONLARIMIZI TEHDİT ALTINDA BIRAKABİLECEK. BU AĞAÇLAR KISIR OLARAK ÜRETİLSELER DE GEN KAÇIŞINI ÖNLEYEBİLMEK YÜZDE 100 GARANTİLİ OLMAYACAK. BU KEZ DE YAPRAKLARI OLMAYAN, ÇIPLAK ODUNDAN OLUŞMUŞ ORMANLAR TÜREYEBİLECEK.

ALMANYA’DA GERÇEKLEŞTİRİLEN ALAN DENEMELERİNDE KİMİ KISIRLAŞTIRILMIŞ AĞAÇLARIN ANCAK ÜÇÜNCÜ YILLARINDA ÇİÇEKLENDİKLERİ GÖRÜLMÜŞ.

DOĞAL YAŞAMA BÜYÜK TEHDİT

AĞAÇLARIN GENLERİYLE OYNAYARAK ONLARIN HIZLI BÜYÜMESİ VE GELİŞMESİ, TOPRAKTAKİ SUYUN VE BESİN MADDELERİNİN DE HIZLA TÜKETİLMESİNE, TOPRAKLARIN VERİMSİZLEŞMESİNE, TOPRAK KALİTESİNİN BOZULMASINA YOL AÇABİLİYOR.

BU SORUN ÖZELLİKLE GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLARIN YETİŞTİRİLMESİNE DAİR ŞARTLARIN DAHA ELVERİŞLİ OLMASINDAN DOLAYI GÜNEY YARI KÜREYİ DAHA ÇOK TEHDİT EDİYOR.

TOPRAK VERİMLİLİĞİNİ ARTTIRMAK İÇİN GÜBRELEME YAPMAK GEREKECEK. BU OLUMSUZLUKLAR DOĞAL ORMANLARIN BOZULMA HIZINI DA ARTIRACAK. YİNE GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ TARIM ÜRÜNLERİNDE OLDUĞU GİBİ BİR TOPRAK BAKTERİSİNDEN AĞAÇLARA AKTARILAN GEN, ZEHİR SALGILAMAK YOLUYLA ZARARLILARIN BU AĞAÇLARA ZARAR VERMELERİNİ ÖNLEYECEK. ANCAK BU ALANLARDAN ÇEKİLECEK OLAN ZARARLILAR DİĞER DOĞAL ORMANLARA DAHA YOĞUN ZARAR VERMEYE BAŞLAYACAKLAR. SALGILANAN BU ZEHİR POLENLERİN TAŞINMASINDA ÖNEMLİ ROL OYNAYAN KELEBEKLER, ARILAR GİBİ YARARLI BÖCEKLER DE YOK OLACAK.

SÜPER BÖCEKLER

ZARARLILARIN GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLARIN SALGILADIĞI TOKSİNLERE ZAMAN İÇİNDE BAĞIŞIKLIK KAZANMALARI DA MÜMKÜN.

ÖZELLİKLE BU BAĞIŞIKLIĞI KAZANMIŞ HAŞERELERİN BİRBİRLERİYLE ÇİFTLEŞMELERİ SONUCU SÜPER BÖCEKLER DÜNYAYA GELEBİLME RİSKİ BULUNUYOR. BU DURUMDA ESKİSİNDEN ÇOK DAHA FAZLA VE KUVVETLİ KİMYASALLAR KULLANILMAK ZORUNDA KALINACAK VE BÖYLECE DAHA ÇOK ÇEVRE KİRLİLİĞİ YARATILACAK.

AMERİKAN TARIM BAKANLIĞI (USDA) AÇIKLAMALARINA GÖRE, GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ TARIM ÜRÜNLERİ YETİŞTİRİLEN ALANLARDA BAŞLANGIÇTA DAHA AZ KULLANILMAKLA BİRLİKTE ZAMANLA DAHA ÇOK KİMYASAL KULLANILDIĞI TESPİT EDİLDİ.

AYRICA, TOPRAK BAKTERİSİNİN İÇİNDEYKEN AKTİF OLMAYAN OLAN ANCAK AĞACIN BÜNYESİNE AKTARILDIĞINDA AKTİF HALE GEÇEREK SALGILADIĞI ZEHİRLİ PROTEİNLE BÖCEKLERE ZARAR VEREN BU AĞAÇLAR, TOPRAĞA KARIŞAN KISIMLARI İLE DE KENDİSİNİ PARÇALAMAK İSTEYEN MİKROORGANİZMALARA ZARAR VERMEK SURETİYLE TOPRAKTA MİKROORGANİZMA DENGESİNİ BOZACAKLAR, TOPRAK VERİMLİLİĞİ ÜZERİNE BU YOLLA DA OLUMSUZ ETKİDE BULUNACAKLARDIR.

GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMA NEDİR?

DOĞAL YOLLA GERÇEKLEŞMEYEN, ANCAK GENETİK MÜHENDİSLİĞİ VASITASIYLA BİR ORGANİZMAYA FARKLI BİR ORGANİZMANIN GENİNİN AKTARILMASIYLA ELDE EDİLEN YENİ ORGANİZMAYA GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ ORGANİZMA (GDO) DENİR.

BU AKTARMA İŞLEMİNİ GERÇEKLEŞTİREN TEKNOLOJİ DE GENEL OLARAK, MODERN BİYOTEKNOLOJİ, GEN TEKNOLOJİSİ, REKOMBİNANT DNA TEKNOLOJİSİ, GENETİK MÜHENDİSLİĞİ OLARAK ADLANDIRILIR.

ÇİN’DE YAYILMA ÖNLENEMEDİ

AHMET ATALIK’A GÖRE, “GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLARI” TİCARİ KULLANIMA AÇAN İLK ÜLKE OLAN ÇİN. BİR MİLYONUN ÜZERİNDE, HAŞERELERE DAYANIKLI GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ KAVAK AĞACI PLANTASYONLARI GÜNEY ÇİN’DE BULUNUYOR.

ÇİN’İN BEİJİNG KENTİNDE BULUNAN ORMAN AKADEMİSİ’NDE GÖREV YAPAN PROF. HUORAN WANG, BİRLEŞMİŞ MİLLETLER GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ’NE (UN FAO) SUNDUĞU ÇİN’DEKİ GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLAR KONULU RAPORUNDA “KAVAK AĞAÇLARI KUZEY ÇİN’DE ÖYLESİNE GENİŞ BİR ALANDA DİKİLDİ Kİ POLENLERİNİN VE TOHUMLARININ YAYILMASINI ÖNLEMEK MÜMKÜN OLAMADI” AÇIKLAMALARINDA BULUNDU.

AYRICA ÇİN’DE GENETİĞİ DEĞİŞTİRİLMİŞ AĞAÇLARIN ALANINI KİMSENİN TAM OLARAK BİLMEDİĞİNİ DE RAPOR ETTİ.