ÜNSAL EREKE

Almanya‘nın Baden-Wuerttemberg eyaletinde Tarım Bakanlığı, Türkiye‘den ithal edilen armutlarda yüksek seviyede böcek ilacı tespit etti ve toplatma kararı aldı. Bu kararın diğer Avrupa ülkelerine de yayılması riski var. Ancak asıl risk Türkiye‘de. Bu toplatılan armutlar iç piyasaya giriyor mu? Daha önce kuru üzümde, biberde, domateste olduğu gibi, Almanya‘daki armut olayı da aynı soruyu akla getiriyor: Almanya‘nın "Zararlı, çocuklarımızda konuşma bozukluğu yapıyor" diyerek toplattığı bu armutları içeride, Türk çocuklar yiyor mu? Bu konuda denetim, kontrol var mı?

Tarım uzmanları bu konuya "maalesef" diyerek yanıt veriyor. Uludağ İhracatçı Birlikleri Başkanı Salih Çalı, "İç kontrol işlemiyor. Bizde maalesef satılıyor" dedi. Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın, "Hallerde, hatta semt pazarlarında olması gereken laboratuvarlar ne yazık ki yok. Var olanlar da göstermelik", TZD Başkanı İbrahim Yetkin de "Standart dışı ilaç zehir gibi bir şey" diyerek konunun önemine dikkati çekiyor.

Tarım Bakanlığı, Almanya‘nın yasak kararından sonra şu açıklamayı yaptı: "Bakanlığımıza ulaşan bildirimler (sonrası) bu ürünleri ihraç eden firmalar ve üreticiler takibe alınarak, yurtiçi tüketime sunacakları veya ihracata gönderecekleri ürünler için sıkı tedbirler getirilmiştir" denildi.

Yasak ilaç raflarda

Uzmanların verdiği bilgiye göre Türkiye‘de AB‘nin yasakladığı tarım ilaçlarının kullanımı devam ediyor. Türkiye, AB‘ye uyum için yıl başında 75, daha sonra da 49 etken maddenin kullanımını yasakladı. Ancak içeride daha önce ithal edilmiş ve 2 yıl raf ömrü bulunan ilaçlar satılıyor, kullanılıyor.  Almanya‘da  tespit edilen ilaç da bunlardan biri.  ‘Pisilla‘ denilen hastalıkla mücadelede kullanılan ‘amitraz‘ isimli bir ilaç. Bu ilaç küçük çocukların konuşmasını geciktirirken, yetişkinlerde de bitkinliğe ve düşük kan basıncına neden oluyor.

Bakanlık: Önlem alıyoruz

Tarım Bakanlığı Almanya‘daki armut önlemi ile ilgili olarak şu açıklamayı yaptı:

"1. AB Sağlık ve Tüketicinin Korunması Genel Müdürlüğü (DG-SANCO) tarafından Gıda ve Yemde Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) kapsamında Bakanlığımıza ulaşan bildirimlerde; Alman makamları tarafından 640 kg ve 550 kg olmak üzere iki farklı parti olarak toplam 1.190 kg armutta amitraz kalıntısı tespit edildiği iletilmiştir. 

2. AB‘ye bu ürünleri ihraç eden ihracatçı firmalar ve bu ürünleri üreten üreticiler takibe alınarak, yurtiçi tüketime sunacakları veya ihracata gönderecekleri ürünler için Bakanlığımızca sıkı tedbirler getirilmiştir. Bu ürünleri üreten üreticilerin hasat etmek üzere oldukları ürünlerden numuneler alınarak analize gönderilmiştir.

3. Vatandaşların güvenilir ürün sağlanması, tarımsal ürünlerde pestisit kalıntılarının önlenmesine yönelik 31 Aralık 2008 tarihinden itibaren (amitraz dahil) 75 adet, 31 Ağustos 2009 tarihinden itibaren 49 adet aktif maddenin ithalatı ve imalatı durdurulmuştur. Ayrıca, 31 Aralık 2009 tarihinden itibaren 3 adet ve 31 Aralık 2010 tarihinde ise 3 adet aktif maddenin de ithalatının durdurulması ve imalatının yasaklanması kararı alınmıştır."

Türkiye armut liginde altıncı

Türkiye‘nin 2008‘de gerçekleştirdiği 1.7 milyar dolarlık yaş meyve sebze ihracatının yarısını Avrupa ülkelerine yaptığı düşünüldüğünde, bu sıkıntının yayılmasından endişe ediliyor.Türkiye‘de 15 milyon armut ağacı, 413 bin tonluk armut üretimi var.

Türkiye, dünya armut üretiminde ABD, Japonya, İspanya, Fransa ve Almanya‘dan sonra 6‘ncı sırada yer alıyor.

Hangi hastalıklara yol açıyor?

‘Kanserojen etkisi var‘

Doç. Dr. Fikret Demirci Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Kalıntı limitlerine bakmak lazım. Limitler aşılırsa çok değişik, çok sık etkileri olur. Akut pek fazla görülmez ama kronik etkileri var. Kanserojen, mutojen, anne karnında cenine etkileri oluyor. Tek bir şeyde sınıflandırmak mümkün değil. Ancak kronik etki, uzun süre düşük dozlarda alındığında genellikle mutojonik (kimyasal-genetik hasar) etki veriyor.

‘İnsan sağlığına zararlı‘

Dr. Murat Kantarcı Zirai Mücadele İlaçları Üreticileri Derneği Genel Sekreteri

Almanya‘da rastlanan amitraz, Türkiye‘de yasaklanmış bir ilaç. Bakanlık ihracatta sorun olanları yasaklıyor. Buna rağmen mevcut satılmış olanların 2 yıl raf ömürleri bulunduğu için bunlar halen dolaşımda. İnsanlar uzun süre ilaca maruz kalırsa, mutlaka sağlıklarına zararlı olacaktır. Armutlarda aşırı amitraz bulunması AB‘de diğer ülkelere de bildirilebilir.

‘Denetim yapılmıyor‘

Salih Çalı Uludağ İhracatçı Birlikleri Başkanı

Buradaki sorun uygulamada. Denetleyecek mekanizma Tarım İl Müdürlükleri. Bu mekanizma işlemiyor. AB‘de yasaklanan ilaçlar bizde hâlâ kullanılıyor ve kontrolsüz biçimde iç piyasaya giriyor. Bunun önünde engel yok.

‘İç piyasa tüketiyor‘

Gökhan Günaydın

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı

İhraç edilen ürünler, gelişmiş standartlarda, titizlikle üretiliyor. Bu ürünlerde bile sorun çıkıyorsa iç piyasada tüketilen ürünler konusunda düşünmeliyiz. Hallerde laboratuvar yok. Olanlar da göstermelik.