Tarım Platformu, TBMM Plan Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen 2023 yılı Tarım ve Orman Bakanlığı bütçesinde tarım desteklerine ayrılan payın artırılmasını talep etti. Tarım Platformu Dönem Sözcüsü Hüseyin Demirtaş, “Tarıma ayrılacak kaynak artırılmalı ve kooperatifler ile kamu iktisadi işletmeleri aracılığıyla kullanılmalıdır. TBMM genel kurul görüşmelerinde bu önerilerimizin dikkate alınmasını bekliyoruz” dedi. 

‘DESTEKLEMELER YASANIN ÖNGÖRDÜĞÜ SINIRIN ALTINDA ‘ 

Türkiye`de 2006 yılında çıkarılan Tarım Kanunu, Gayrisafi Yurtiçi Hasıla`nın (GSYH) asgari yüzde birinin bütçeden tarımsal desteklemeler için ayrılmasını öngörmektedir. 2023 Bütçesi geçtiğimiz günlerde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonundan geçmiştir. Tarım ve Orman Bakanlığı`na gelecek yıl için ayrılan bütçe, bu yıla kıyasla yüzde 33,7 artırılarak 133 milyar 682 milyon 205 bin liraya yükseltilmiş, böylece tarıma ayrılan bütçe, 2022 yılına göre yüzde 33,7 oranında artmıştır. Bir önceki bütçe döneminde 2022 yılı için Bakanlığa 64,6 milyar lira ayrılmış ancak bu tutar ek bütçeyle yaklaşık 100 milyar liraya yükseltilmişti.  Bütçenin 54 milyar TL`lik bölümü tarımsal destek programlarına aktarılacaktır.  

2023 tahmini GSYH`sının 22 trilyon 283 milyar TL olacağı düşünüldüğünde bu rakam olması gerekenin çok altındadır” ifadelerini kullandı. 

‘ENFLASYON ÇİFTÇİNİN SIRTINDA BÜYÜK YÜK’ 

2022 yılında ekonomide izlenen enflasyonist politikalar ve mali sistemde yaşanan bunalımlar gelir dengesizliğini daha da artırarak tüm çalışan kesimler gibi çiftçileri de olumsuz etkiledi. Özellikle de girdi maliyetlerindeki artış tarım ve hayvancılıkta gelir oranlarını düşürerek çiftçi ve besiciyi üretimden çekilme noktasına kadar zorladı. Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) Eylül`de aylık bazda yüzde 2.90 artarken, yıllık bazda yüzde 138.15`e yükselerek yıllık bazda tarihi rekorunu kırdı. Artış oranı enerji alanında yüzde 193.88`e, gübrede yüzde 263,63`e kadar yükseldi. Çiftçilerin sulama amaçlı kullandıkları elektrik borcu 2 milyar lirayı aştı. Sayısı belirsiz çiftçinin aboneliği iptal edilirken 25 bin civarında çiftçinin elektriği kesildi.  

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) verilerine göre, çiftçilerin bankalara olan kredi borcu 2022 Mart ayında bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 33,2 oranında artarak 186.9 milyar TL’ye yükselmişti. Bu rakamın yıl sonuna kadar 190 milyarı bulması bekleniyor.  Takibe alınmış borç miktarı ise 4 milyara yaklaştı” diye konuştu. 

‘MALİYET ARTIŞLARI GIDA ENFLASYONUNU KÖRÜKLÜYOR’ 

Gıda fiyatları son 1 yılda yüzde 99 oranında yani resmi enflasyon düzeyinin üzerinde artış gösterdiğini söyleyen Demirtaş, “Kamuoyunda genellikle gıda fiyatları tarımsal ürünlerdeki fiyat artışlarına bağlanır ve çiftçinin bundan kazanç sağladığı düşünülür; oysa durum tam tersidir. Tarım ürünleri tarladan markete gelinceye kadar aracıların elinden geçer.  

Tüccar olsun gıda marketleri olsun üreticinin örgütsüzlüğünden, mali sıkıntılar içinde bulunmasından ya da ürünün zarar görmesi tehlikesinden yararlanarak ürünü ucuza kapatır. Maliyetleri artıran diğer unsurlar özellikle sebze meyve sektöründe ürünün dayanma süresinin azlığı, nakliye masraflarının petrol fiyatları nedeniyle sürekli artması ve soğuk hava depolarında kullanılan elektriğin giderek  pahalanmasıdır.  

Uygulanan mali politikalar da gıda enflasyonu üzerinde etki yapar. Türkiye`de sonuna yaklaştığımız 2022 yılında uygulanan düşük faiz/yüksek enflasyon politikası tüm sektörlerde olduğu gibi tarım ve gıda sektörlerinde de fiyatları yukarı doğru itmiştir. Nitekim, Avrupa Birliği’nde yıllık gıda enflasyonu yüzde 14, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) ortalaması ise yüzde 15 olurken Türkiye`de gıda enflasyonunun çarşı/pazarda yüzde 100`ün üzerine çıkmasının, küresel gıda fiyatları 6 aydan bu yana aralıksız düşerken Türkiye’de  2 seneden beri aralıksız yükselmesinin, Türkiye’de 2019-2021 arasında yıllık gıda enflasyonu yüzde 15-20 civarında seyrederken faiz indirim politikasının uygulandığı dönemde hızlı bir biçimde yukarı fırlamasının nedenlerinden biri de budur” ifadelerinde bulundu. 

‘TARIMA AYRILACAK KAYNAK ARTIRILMALI’ 

Tarım Platformu dönem sözcüsü Hüseyin Demirtaş, Tarıma ayrılacak kaynak artırılması gerektiğine dikkat çekerek, “2023 Tarım ve Orman Bakanlığı Bütçesi gerek tarımın ihtiyaç duyduğu kaynağın sağlanması, gerekse kaynakların bir plan dahilin de üretimi artırmak için etkili bir biçimde kullanılması açısından yetersizlikler taşımaktadır. Tarıma ayrılacak kaynak artırılmalı ve kooperatifler ile kamu iktisadi işletmeleri aracılığıyla kullanılmalıdır. TBMM genel kurul görüşmelerinde bu önerilerimizin dikkate alınmasını bekliyoruz” dedi. 

Haber: Halil YATAR

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen tıklayınız.