T.C.
ANTALYA
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ

Y.D. İtiraz No: 2008/403

YÜRÜTMENİN DURDURULMASI İSTEMİ HAKKINDA VERİLEN KARARA İTİRAZ EDEN (DAVALI) : TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANLIĞl -ANKARA

KARŞI TARAF (DAVACI) : ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

VEKİLİ :  AV. ABİT KÜÇÜKARSLAN
 Milli EgemenJik Cad. No:42/47 / ANTALYA

İSTEMİN ÖZETİ : Davacı oda tarafından Antalya ili Merkez ilçesi, Kırcami Bölgesi olarak adlandırılan ve içerisinde Doğuyaka, Topçular, Mehmetçik, Yeşilova Alan, Kırcami, Güzeloluk ve Zümrütova mahallerini kapsayan "Kent İçi Tarım ve Planlama Alanı" olarak planlanan yaklaşık 1503 hektar alana sahip sahada ilave imar amaçlı tarım dışı arazi kullanımına dair Antalya Büyükşehir Belediye Başkanlığı talebinin en fazla E=0,50 koşulunu aşmamak kaydıyla uygun görülmesine ilişkin Toprak Koruma Kurulunun 17.10.2007 günlü kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulması yolunda verilen Antalya 1. İdare Mahkemesinin 17.03.2008 gün ve E:2007/1992 sayılı kararının davalı idarece hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek itirazın incelenerek kaldırılması istenilmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Antalya Bölge İdare Mahkemesi‘nce işin gereği düşünüldü:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "idari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı" başlıklı 2. maddesinin 1/a bendinde, idari dava türleri arasında sayılan iptal davası; idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlal edilenler tarafından açılan dava olarak tanımlanmıştır.

Bu maddede belirtilen idari işlemin, iptal davasına konu olabilmesi için niteliğinin belirlenmesi önem kazanmaktadır. Nitekim 2577 sayılı Kanun‘un "Dilekçeler üzerine ilk inceleme" başlıklı 14. maddesinin 3/d bendinde yer alan "idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı" biçimindeki hüküm, bu belirlemenin temel ölçütünü ortaya koymaktadır. Buna göre, iptal davasına konu olabilecek bir idari işlem kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olmalı, bir başka ifadeyle kamu hukuku kurallarına göre tek taraflı iradeyle tesis edilen işlem, tüm idari prosedürü tamamlamış olarak hukuk düzeninde değişiklik yaratmalıdır.

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu‘nun 2. maddesinde; bu Kanunun; arazi ve toprak kaynaklarının bilimsel esaslara uygun olarak belirlenmesi, sınıflandırılması, arazi kullanım planlarının hazırlanması, koruma ve geliştirme sürecinde toplumsal, ekonomik ve çevresel boyutlarının katılımcı yöntemlerle değerlendirilmesi, amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi, korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulmasına ilişkin sorumluluk, görev ve yetkilerin tanımlanması ile ilgili usul ve esasları kapsadığı, Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı başlıklı 13. maddesinde; "Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla;

a) Savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar,

b) Doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacı,

c) Petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri,

ç) İlgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetleri,

d) Bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar,

e) (Ek bent: 31.01.2007-5578 S.K/3.mad) Kamu yararı gözetilerek yol altyapı ve üstyapısı faaliyetlerinde bulunacak yatırımlar için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir. (Ek cümle: 31/01/2007-5578 S.K./3.mad) Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir." düzenlemesine yer verilmiştir.

Yukarıdaki kanun hükümlerinden; bu kanunun amacının, arazi ve toprak kaynaklarının amaç dışı ve yanlış kullanımların önlenmesi, korumayı sağlayacak yöntemlerin oluşturulması olduğu, kural olarak, Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazilerinin tarımsal üretim amacı dışında kullanılamayacağı, ancak alternatif alan bulunmaması ve kurulun (Toprak Koruma Kurulu) uygun görmesi şartıyla, yukarıdaki fıkralarda sayılan durumların varlığı halinde amaç dışı kullanıma Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nca dava konusu Antalya İl Toprak Koruma Kurulu kararı bazı tarım arazilerinin tarımsal üretim amacı dışında kullanılmasına Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nca izin verilmeden önce adı geçen kurulun uygun görmesi şartına bağlı olması nedeniyle alınan bir karar olup Bakanlık tarafından verilecek izin işleminin ön hazırlayıcı işlemi niteliğinde olduğundan, tek başına hukuki bir sonuç doğurucu kesin ve yürütülmesi gereken idari davaya konu olacak bir işlem niteliğinde değildir.

Bu durumda, dava konusu işlem idari davaya konu olabilecek kesin ve yürütülmesi gereken idari davaya konu olabilecek bir işlem niteliğinde olmadığından 25/7 sayılı Kanunun 14-3-d ve 15/1-b maddeleri gereğince ilk inceleme sonucu davanın reddedilmesi gerekirken, dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulması yolunda verilen idari mahkemesi kararında usul ve yasaya uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, davalı idarenin itiraz isteminin kabulüne, itiraz konusu dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulması yolunda verilen Antalya 1. İdare Mahkemesinin 17.03.2008 gün ve E:2007/1992 sayılı kararının kaldırılmasına, davacının yürütmenin durdurulması isteminin incelenmeksizin reddine, 28.5.2008 gününde oybirliği ile karar verildi.

Başkan İsmail TORAMAN 26744

Üye Erol URHAN 27046

Üye Muammer ARSEVEN 33602