Salça ve konserve fabrikalarının fiyat oyuna karşı tepki gösteren üreticinin sesi duyuldu. Türkiye Tarım Kredi Kooperatifleri (Tarım Kredi) salçalık domateste 6 bölgede sözleşmeli üretim kapsamında planlama yaparak ve piyasanın üzerinde fiyat vererek 85 bin ton domatesin alımına başladıklarını açıkladı.

Fabrikalar sözleşme yaptıkları üreticiden değil, düşük fiyatla dışarıdan mal aldılar. Sözleşmeler tek taraflı olduğu için üretici hak talep edemedi. Aydınlık`ın gündeme getirdiği soruna ilişkin Tarım Kredi harekete geçti. Tarlada salçalık domatesin kilosu 30 kuruşa kadar düştü.

Tarım Kredi Genel Müdürü Fahrettin Poyraz, dün yaptığı açıklamada domates üreticisinin yanında olduklarını söyledi. Poyraz, "Salçalık domateste 6 bölgede sözleşmeli üretim kapsamında planlama yaparak ve piyasanın üzerinde fiyat vererek 85 bin ton domatesin alımına başladık" dedi. Poyraz, Tarım Kredinin, 2020 yılı için belirlediği ürün değerlendirme ve sözleşmeli üretim faaliyetleri kapsamında, ülkenin farklı yörelerindeki çiftçilerle protokol imzalayıp sözleşmeli ekim yaptırdığını söyledi. Bu kapsamda salçalık domateslerin üretildiğini ifade eden Poyraz, alım çalışmalarına ilişkin şu bilgileri verdi:

"Balıkesir`de 10 bin, İzmir`de 25 bin, Kayseri`de 5 bin, Sivas`ta 15 bin, Samsun`da 10 bin, Konya`da 20 bin ton salçalık domates alımı yapılacak.”

`SÖZLEŞMELERDEN TAVİZ VERİLMEDİ`

Üreticilerle yapılan sözleşmeler doğrultusunda hareket ettiklerini vurgulayan Poyraz, piyasada salçalık domates fiyatlarının üretici açısından bu yıl düşük seyretmesine rağmen sözleşme taahhütlerinden taviz vermedikleri dile getirdi. Poyraz, "Tarım Kredi olarak üreticilerimizin ürettiği ürünlerin pazara arzını gerçekleştiriyoruz. Bununla birlikte, sözleşmeli domates üretiminde bu yıl Tarım Kredi ile sözleşme imzalayan üreticimize verdiğimiz fiyatlar piyasada sözleşmeli domates üretimi yapan diğer firmaların fiyatlarının üzerinde gerçekleşmiştir. Üreticimize fiyat avantajı sağladık" değerlendirmesinde bulundu.

`GEÇ BİLE KALINDI`

Türkiye Ziraatçiler Derneği Başkanı Hüseyin Demirtaş, Tarım Kredi`nin devreye girmesinin geç ancak çok olumlu bir karar olduğunu söyledi. Demirtaş, salçalık domatesin kilosunun kaç liradan alınacağına dair bir rakam verilmediğine işaret ederek, “Sözler yuvarlak... Tarım Kredi nihayet düzenleyici kurum olduğunu anladı ve müdahale etti. Geç kalınmış bir karar. Çoğu üretici çoktan tarlasını sürdü. Seneye ekim düşer. Umarız alım fiyatı 60 kuruş üzerindedir. Böyle olursa çiftçi nefes alır” dedi.

`FABRİKALAR FİYAT ARTIRABİLİR`

Türkiye’deki salça fabrikalarının yarısından fazlasının bulunduğu, Türkiye’nin domates üretim merkezlerinden Mustafakemalpaşa Ziraat Odası Başkanı Mehmet Aydemir, Türk Şeker ile ortak alımların Susurluk ve Bandırma bölgelerinde başlayacağını söyledi. Tarım Kredi`nin kararının çok iyi olduğunu dile getiren Aydemir, “Piyasada mal yok. İzmir fabrikalarında mal bitince bizim bölgeye gelmeye başlandı” dedi. Normalde sözleşme fiyatının salçalık domateste 55 kuruş, fabrikaya rampa fiyatın ise 30 kuruş olduğunu söyleyen Aydemir, Tarım Kredi alımlarının 50 kuruştan olduğunu belirtti. Aydemir, “Piyasa fiyatlarının üzerinde denilen fiuyat 50 kuruş. Piyasada hareket olması bizim için güzel. Çiftçimiz serbest piyasada 30 kuruşa malını veriyordu, şimdi 50 kuruştan verecek. Bunu gören diğer fabrikalar fiyat yükseltecek” diye konuştu.

DOMATES İÇİN PLANLAMA YAPILMALI

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez, Tarım Kredi tarafından salçalık domates temini sağlanmasının olumlu ancak yetersiz olduğunu söyledi. Kurumun kendi marketleri için ürün alması ülke düzeyindeki sorunların çözümüne ciddi katkı sağlayamayacaktır” diyen Suiçmez şu görüşleri dile getirdi: “Yaklaşık 4 milyon ton salçalık domates üretilen ülkemizde 85 bin ton alım yapılması piyasayı düzenleyemeyecektir. Ayrıca yaklaşık 1,1 milyon tonluk üretimi ile ilk sırada yer alan Bursa ilinin kapsamda olmaması da düşündürücüdür. Kurumun piyasanın üzerinde olacağını fiyatı da açıklaması gerekir.” Kalıcı çözüm için Suiçmez şu önerileri sıraladı:

“Gündemdeki üretim sorununun nedeni `plansız üretim` olup diğer ürünler gibi domates için de üretim planlaması yapılmalıdır. Dövize bağlı ilaç, gübre gibi girdi maliyetleri düşürülmeli, ucuz kredi sağlanmalı, üretimde devamlılık sağlanmalı ve dış satım olanakları artırılmalıdır. Pazarlama sorununun çözülerek üreticinin hak kaybı yaşamaması için bakanlık özel sektör ile üreticiler arasındaki sözleşmeleri düzenlemeli ve denetlenmelidir.”

Haber: Sıla KEMAHLI 

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.