AZGELİŞMİŞLER DAYATMAYA BOYUN EĞMEDİ

TÜRKİYE MİMAR MÜHENDİS ODALARI BİRLİĞİ ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI YÖNETİM KURULU BAŞKANI GÖKHAN GÜNAYDIN, CANCUN ZİRVESİ'Nİ EKONOMİK DENGE İÇİN DEĞERLENDİRDİ.

10 - 14 EYLÜL 2003 TARİHLERİ ARASINDA MEKSİKA'NIN CANCUN KENTİNDE YAPILAN DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ 5. BAKANLAR KONFERANSI, DOHA KONFERANSI'NIN GELİŞMİŞ ÜLKELER AÇISINDAN DOĞURDUĞU "BAŞARISIZ ZEMİN" ÜZERİNE OTURDU VE BU DURUM, BAŞINDAN BERİ, KONFERANS'A DAMGASINI VURDU.

BAŞINI ABD VE AB' NİN ÇEKTİĞİ GELİŞMİŞ ÜLKELERLE, HİNDİSTAN'IN ÖNDERLİĞİNDEKİ G 21'LER, KONFERANS GÖRÜŞMELERİ SIRASINDA, İÇLERİNDE TARIM SEKTÖRÜNÜN DE BULUNDUĞU BİRÇOK KONUDA, DİPLOMATİK ÜSLUBUN SINIRLARINI ZORLAYICI TARTIŞMALAR YAPTILAR. SONUÇTA, KARŞILIKLI RESTLEŞMELER İLE KONFERANS, HİÇBİR KARAR ALINAMADAN DAĞILDI.

GELİŞMİŞ ÜLKELERİN KENDİ TARIM SEKTÖRLERİNE VE SERMAYE GRUPLARINA YAPTIKLARI DESTEK VE SAĞLADIKLARI AVANTAJLAR, DÜNYANIN YOKSUL ÜLKELERİ ÜZERİNDE YIKICI ETKİLER YAPMAKTADIR VE KALDIRILMALIDIR. BUNA KARŞILIK ÖZELLİKLE ABD VE AB, BU İSTEMLERİ HEMEN TÜMÜYLE REDDETTİ VE DOHA' NIN ATIF YAPTIĞI "UZLAŞI" SAĞLANAMADAN GÖRÜŞLERE SON VERİLDİ.

DİĞER TARAFTAN, AB İÇİNDE TARIM POLİTİKALARININ BAŞAT AKTÖRÜ OLAN FRANSA, AYNI TUTUMU, ÜYELİK ÖNCESİNDEN BERİ SÜRDÜREGELMİŞTİR. BUNUNLA BİRLİKTE, KURULUŞ YILLARINDA ÇOĞU TARIMSAL ÜRÜNDE KENDİNE YETMEYEN AET, ÖZELLİKLE 1962 YILINDA AB ORTAK TARIM POLİTİKASININ OLUŞTURULMASINDAN SONRA, NEREDEYSE 40 YIL BOYUNCA BÜTÇESİNİN YARISINA YAKININI TARIM İÇİN HARCAMIŞ, ALTYAPI SORUNLARINI ÇÖZMÜŞ, VERİMLİLİK VE ÜRETİMDE SAĞLADIĞI BAŞARILARLA ÖNCE KENDİNE YETERLİLİĞİ YAKALAMIŞ; ARDINDAN BU SÜRECİN BİR SONUCU OLARAK, "TEREYAĞI GÖLLERİ, TAHIL DAĞLARI, ŞARAP IRMAKLARI" SORUNU İLE KARŞI KARŞIYA KALMIŞTIR.

ÖZETLE, HEM ABD VE HEM DE AB İÇİN, AŞKIN ÜRETİM KAPASİTESİ, DIŞSATIMI BİR TEMEL ZORUNLULUK HALİNE GETİRMİŞTİR. BU DURUM, ABD VE AB'Yİ DIŞ PAZAR KAPMA KONUSUNDA KIYASIYA NİR YARIŞA SÜRÜKLEMİŞTİR.

BU BAĞLAMDA ABD, AB' NİN "GELENEKSEL PAZARI" OLANKUZEY AFRİKA ÜLKELERİNE, AB İSE LATİN AMERİKA ÜLKELERİNE YÖNELİK SÜBVANSİYONLU SATIŞLARA BAŞLAMIŞTIR.

SÜBVANSİYONLARIN ORANI, SÜRECİN "SÜBVANSİYONLAR SAVAŞI" OLARAK TANIMLANMASINA NEDEN OLMUŞTUR. ÖRNEĞİN ABD, DÜNYA FİYATI 150$/TON İKEN, MISIR'A 25$/TON FİYATLA UN SATMIŞ, AYNI SÜREÇ, AB TARAFINDAN, SOVYETLER BİRLİĞİ'NE VE LATİN DÜNYAYA YAPILAN SÜBVANSİYONLU TEREYAĞI VE TAHIL DIŞSATIMI İLE SÜRDÜRÜLMÜŞTÜR.

BU DÖNEM, TARIMSAL ÜRÜN HAMMADDE FİYATLARININ DÜNYA ÇAPINDA DÜŞMESİNE NEDEN OLMUŞ VE AZGELİŞMİŞ DÜNYANIN TARIMSAL ÜRETİM YAPILARI ÜZERİNDE YIKICI ETKİLER YAPMIŞTIR. İÇ ÜRETİM MALİYETLERİ "DÜNYA FİYATLARI"NIN ÇOK ÜZERİNDE OLAN AZ GELİŞMİŞ DÜNYA HÜKÜMETLERİ, UCUZ DIŞALIMI TERCİH EDEREK KENDİ TARIMSAL ÜRETİM YAPILARININ TÜMÜYLE ORTADAN KALKMASINA NEDEN OLMUŞLARDIR. BU DÖNEM ÖZELLİKLE FAS, TUNUS, CEZAYİR, ARJANTİN, MEKSİKA, BREZİLYA GİBİ, TARIMSAL DIŞALIM İÇİN AZ DA OLSA KAYNAK AYIRABİLEN ÜLKELERİN KIRSAL SOSYOLOJİLERİ İÇİN, ETKİLERİ UZUN DÖNEME YAYILACAK YIKICI SONUÇLAR ÜRETMİŞTİR.

SONUÇ OLARAK, CANCUN'DA, BRÜKSEL VE WASHİNGTON, ÇOKULUSLU ŞİRKETLERLE BİRLİKTE YÜRÜTTÜKLERİ VE TARIM TİCARETİNDEN "EN FAZLA KAR" ELDE ETMEYE YÖNELİK POLİTİKALARINDAN VAZGEÇMEYE NİYETLİ OLMADIKLARINI ORTAYA KOYMUŞLARDIR. TARIŞMANIN AÇLIK VE KAR KARŞITLIĞINDA YÜRÜTÜLÜYOR OLMASI, KÜRESELLEŞME ÇAĞININ VAHŞİ KAPİTALİST NİTELİĞİNİ BİR KEZ DAHA ELE VERMEKTEDİR.

KÜRESEL SÜRECİN YÜRÜTÜCÜLERİNİN, BU "GÖRELİ KOLAY" YOLDAN SONUÇ ALAMAMALARI HALİNDE, YENİDEN "ESKİ-GARANTİ" YÖNTEME DÖNECEKLERİ VE İKİLİ ANLAŞMALAR İLE BENZER SONUÇLARI ALMAYI DENEYECEKLERİ BEKLENEBİLİR.