BAFRA MEYVE-SEBZE HALİ ARAZİSİ İÇİN OVA DIŞINDA ALTERNATİF ALAN ARAŞTIRILSIN

Son günlerde yerel basında Samsun Bafra Ovasına yapılacak meyve ve sebze halinin yapımının kesinleştiği yönüne haberler yer almaktadır. Bu haberin dayanağı olarak da, Samsun 3.İdare Mahkemesinin vermiş olduğu yürütmeyi durdurma kararının Samsun Bölge İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmesi gösterilmektedir.

Öncelikle şunu belirtmek isteriz ki,   Samsun Bölge İdare Mahkemesinin iptal gerekçesi, Samsun 3.İdare Mahkemesinin almış olduğu yürütmeyi durdurma kararını 5403 saylı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun 13. Maddesine dayandırmasıdır. Samsun Bölge İdare Mahkemesi kararında   tarım dışı kullanım izni verilen taşınmazların büyük ova koruma sınırı içinde yer aldığı ve büyük ova sınırı içindeki taşınmazların tarım dışı kullanımına ilişkin ilke ve ölçütlerin 5403 sayılı Kanun`un 13.maddesinde değil, 14.maddesinde düzenlendiğini belirterek 3.İdare Mahkemesi Kararının gerekçesi yerinde görmeyerek yürütmeyi durdurma kararrını bozmuştur.

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu`nun 14.maddesinde; "Tarımsal üretim potansiyeli yüksek, erozyon, kirlenme, amaç dışı veya yanlış kullanımlar gibi çeşitli nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulmalarının hızlı geliştiği ovalar; kurul veya kurulların görüşü alınarak, Cumhurbaşkanı kararı ile büyük ova koruma alanı olarak belirlenir. Büyük ovalardaki koruma ve geliştirme amaçlı tarımsal altyapı projeleri ve arazi kullanım plânları, kurul veya kurulların görüşleri dikkate alınarak, Bakanlık ve valilikler tarafından öncelikle hazırlanır veya hazırlattırılır. Büyük ovalarda bulunan tarım arazileri hiçbir surette amacı dışında kullanılamaz.

Ancak alternatif alan bulunmaması, kurul veya kurullarca uygun görüş bildirilmesi şartıyla;

1. a) Tarımsal amaçlı yapılar,
2. b) Bakanlık ve talebin ilgili olduğu Bakanlıkça ortaklaşa kamu yararı kararı alınmış faaliyetler, için tarım dışı kullanımlara Bakanlıkça izin verilebilir hükmü yer almakadır.

5403 sayılı kanun uyarınca hazırlanan ve 09.12.2017 günlü, 30265 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Planlanmasına Dair Yönetmeliğin "Büyük Ovaların Belirlenmesi ve Uygulamalar" başlıklı "Beşinci Bölümünde" yer alan "Büyük ovalarda tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı" başlıklı 19.maddesinin 6.fıkrasında; "Amaç dışı kullanım talebinin ilgili olduğu bakanlık, yapılacak olan faaliyetle ilgili kamu yararı kararını Bakanlığa gönderir ve Bakanlık aynı doğrultuda kamu yararı kararı alırsa ortaklaşa kamu yararı kararı alınmış sayılır." kuralına yer verilmiş, aynı maddenin 9.fıkrasında ise; "Tarımsal amaçlı veya tarım dışı amaçlı kullanım talebinin öncelikle ova sınırları dışındaki alanlardan karşılanması esastır. Talebin büyük ova koruma alanı dışından karşılanamaması durumunda, alternatif alanlar öncelikle büyük ova sınırları içerisinde kalan planlı alanlardan (yerleşim, sanayi, turizm ve benzeri), tarım dışı alanlardan veya tarımsal üretim potansiyeli düşük alanlardan karşılanır." kuralı getirilmiştir.

Bafra ovası içerisinde yer alan Bafra Sebze ve Meyve Hali yerinin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından tarım dışı kullanım kararının iptali ve kararın yürütmesinin durdurulması istemli dava devam etmektedir.

Yukarıda açıklanan kanun ve yönetmelik maddelerine göre, Bafra Sebze ve Meyve hali yer seçimi yapılırken öncelikle ova sınırları dışında olmak üzere alternatif alanların belirlenmesi gerekmektedir. 3. İdare Mahkemesi bozma kararından sonra davalı kurumlardan alternatif alan araştırması yapılıp yapılmadığını ve bu işlemlerle ilgili bütün evrakların dosya kapsamına gönderilmesini istemiştir. Alternatif alan araştırması ile ilgili evrakların mahkemeye ulaşmasından sonra, konunun uzmanı bilirkişiler marifetiyle mahallinde keşif yapılarak düzenlenecek rapora göre mahkemece yürütmeyi durdurma kararı yeniden değerlendirilecektir.

Bafra Meyve ve Sebze Hali yeri ile ilgili işlem yapan Bafra Belediyesi ve Samsun Büyükşehir Belediyesince öncelikle ova sınırları dışında olmak üzere alternatif alan araştırması yapıp yapmadıklarının belirlenmesi mahkemenin inceleme aşamasında olması nedeniyle, mahkemenin alternatif alan incelemesini bitirerek karar vermesine kadar hal binası yerinde inşaat faaliyetlerine başlanılmaması gerekmektedir. Aksi taktirde hal binası inşaatının başlaması durumunda başta verimli arazilerin yok olması gibi telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğacaktır.

Kamuoyuna saygı ile arz ederim. 

Hasan ÇOBANCI

Şube Başkanı