BASIN AÇIKLAMASI

13 Mayıs 2020

BUĞDAY STRATEJİK ÖNEME SAHİPTİR

ÜRETİCİ KADERİNE BIRAKILAMAZ! 

Cumhurbaşkanı Sn. Recep Tayyip Erdoğan tarafından 2020 ürünü hububat alım fiyatlarını açıklandı.

Ekmeklik buğdayın alım fiyatı geçen yıla göre yüzde 22,2 oranında artışla ton başına 1350 liradan 1650 liraya yükseltildi. Geçen yıl tonu 1450 lira olan makarnalık buğdayın alım fiyatı ise yüzde 24,4 artırılarak 1800 liraya çıkarıldı. 2020 ürünü için üreticiye kilo başına 10 kuruş destekleme primi ödenecektir.

Geçen yıl tonu 1.100 lira olan arpanın alım fiyatı ise, 2020 ürünü için 1275 lira olarak açıklandı.

Hububat için yıllardır uygulanan fiyat ve destek politikalarının üreticileri ekonomik olarak nasıl etkilediği anlayabilmek için Samsun ili özelinde işletme büyüklükleri de göz önüne alınarak buğday üretimi yapan çiftçilerin asgari ücret seviyesinde gelir elde etme koşullarının üzerinde durulması gerekmektedir.

Samsun ilimizde 2010 rakamlarına göre ilde 86 382 adet tarım işletmesi mevcuttur.  Bu işletmelerin % 85,38 i  genellikle bitkisel ve hayvansal üretimi birlikte yapmaktadır.

Samsun ilindeki işletmeler küçük işletmelerdir. Toplam işletmelerin yüzde 70 i 50 dekardan küçük araziye sahiptir.

Yıllar itibariye toplam tarım arazileri azaldığı gibi, ekilen arazilerde azalma görülmektedir. 

  TÜİK verilerine göre 2000-2016 yılları arasında Samsun ‘da toplam arazi varlığı 402.251 ha.’dan % 6,3 azalarak 376.845 ha.’a, işlenen tarım alanları 339.442 ha.’dan %17,6 azalışla 279.516 ha.’a düşmüştür.

2000-2016 yılları arasında işlemli tarım yapılan alanlardan tahıl ve diğer ürünlerin ekildiği alanlar 278.429 ha.’dan %  17,75 azalarak 229.082 ha.’a düşmüştür. Bu alanın 60.050 ha.’ı yem bitkilerinden, 169.032 ha.’ı tahıl ve diğer ürün ekim alanlarından oluşmaktadır.

Bu veriler incelendiğinde 2000-2016 yıllarında tarım alanlarında azalma ve tahıl ile sebze üretiminde ise alansal olarak düşüş vardır. Tahıl ekim alanlarında meydana gelen azalmaların, nelerden kaynaklanabileceği, uygulanan fiyat ve destekleme politikaları ile işletme büyüklüklerinin buna etkileri ilçeler bazında analiz edilmiştir.

2020 yılı aylık brüt asgari ücret 2943 TL. , 12 aylık   toplam asgari ücret miktarı ise 35.316 TL. dır. İlçeler bazında, bir çiftçinin yıllık olarak bu geliri elde edebilmesi için ne kadar araziyi işlemesi incelendiğinde    50 dekarın altında buğday üretim yaparak asgari ücret seviyesinde gelir elde edilebilecek tek ilçe Tekkeköy ilçesi olarak  görülmektedir. Diğer ilçelerde 50 dekarın altında buğday üretimi yapılan arazilerde asgari ücret seviyesinin altında gelir elde edilmektedir. 

 Tekkeköy ilçesinde taban arazide ve sulu koşullarda bu gelir elde edilebilmektedir. Samsun’un kıraç arazilerinde kuru koşullarda yapılan buğday üretiminde verimin düşük olması ve girdi fiyatlarının fazla olması nedeni ile yeterli gelir ele edilememektedir.

Bu nedenle nadas alanları artmakta, çiftçi tarımı terk etmekte ve şehir merkezlerine göç artmaktadır.

Buğday üretim alanlarının artması, buğday üretiminden elde edilecek gelirin artırılmasıyla mümkün olacaktır.

Bunun için alınması gereken önlemler ise şu başlıklar altında toplanmalıdır.

• Üreticinin para kazanabilmesi ve üretimin sürdürülebilir olması için buğdayın ton fiyatı  000 lira olmalıdır.
• Ülkemizde tüketilen en temel gıda ürünü ekmektir. İç piyasaya buğdayın uygun fiyatla verilmesi hükümetlerin tercihi olabilmektedir. Ancak bu durum çiftçileri ekonomik olarak zora sokmakta ve yeterli gelir elde edemeyen çiftçiler tarımı terk ederek şehir merkezlerine göç etmektedir. Açıklanan buğday satış fiyatı Samsun ili çiftçileri için yeterli değildir. Çiftçilerin ekonomik anlamda mağdur olmamaları için buğday ürünü için uygulanan prim ve destek miktarları artırılmalıdır.
• Boş olan tarlaların tekrar ekilebilmesi, girdi fiyatlarındaki artışın altında ezilen küçük işletme sahibi çitçilere tohum, gübre ve mazot gibi girdiler hibe yoluyla bedava verilmelidir.
• Toprak Mahsulleri Ofisi çiftçinin ürününe peşin ödeme yapmalı, borcu olan, acil ihtiyacı olan çiftçilerin ürünlerini düşük fiyattan tüccara satması önlenmelidir. Çiftçi tüccarın insafına bırakılmamalıdır.
• İlimiz genelinde buğdayın yetişme sürecinde yağışlar genel olarak yeterli olduğundan Çiftçiler barajlardaki ve göletlerdeki suyu sulamada kullanmamaktadır. DSİ ana ürün olarak buğday sulamasından ücret almasın. Böylece sulanan buğday arazilerinde verim artışı sağlanması mümkün olacaktır.
• Buğdayda ithalatın çözüm olmayacağı koronavirüs salgını ile ortaya çıkmıştır. Bundan sonra başta Tarım Bakanlığı olmak üzere herkes çiftçiyi korumalı, üretimi desteklemelidir.

Kamuoyuna saygıyla arz olunur.

 Hasan ÇOBANCI

 ZMO Samsun Şube Başkanı

EK : 1

 İlçeler bazında analiz Buğday ürünü üzerinden yapılmıştır.

Tarım İlçe Müdürlükleri tarafından hazırlanan 2019 yılına ait Buğday Üretim Maliyetleri 1,20 katsayısı kullanılarak 2020 yılına güncellenmiştir.

EK:2