Nitratlı gübrelerin bomba yapımında kullanıldığı gerekçesiyle GTHB Faruk Çelik imzasıyla yasaklanması nedeniyle bir basın açıklaması yaptık. Basın açıklamasında yasaklamanın hem çiftçilere hem de gübre sektörüne çalışanlara büyük zarar vereceğini söyleyerek nitratlı bombaların çiftçiye patladığını ifade ettik. Basın açıklamamız basında büyük bir yer buldu.

 BASINA VE KAMUOYUNA

NİTRATLI BOMBALAR ÇİFTÇİYE PATLADI

                                                                                           12.06.2016

Ülkemizi kıskacına alan terör eylemleri ve bombalı eylemler en sonun da geldi tarım sektörüne ve çiftçilere patladı. Bombalı eylemlerde kullanılan Amonyum Nitrat‘ı (NH4)(NO3) engellemek için  başbakanlıkça alınan karar doğrultusunda Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından 8 Haziran‘da gizli ibareli olarak 81 il valiliğine yollanan Bakan Faruk Çelik imzalı emirle Nitratlı gübrelerin tamamının (Amonyum nitrat, Potasyum Nitrat ve Kalsiyum Nitrat) satışı ve nakli durduruldu ve hepsi il müdürlükleri tarafından yeddi emine alınmaya başlandı.

Terörle mücadelenin önemli bir parçası olarak uygulamaya konulan bu yöntem ne yazık ki çiftçilerin en fazla nitratlı gübreye gereksinim duyduğu bir döneme denk gelmiştir. Öyle ki çiftçiler parasını ödeyip aldığı gübrelerin naklini yapamadığı için gübreyi kullanamaz durumdadır.

Gübre üretimi ve tüketimi bir ülkenin tarımsal gelişmesinin olduğu kadar, birim alandan alınan ürün miktarının da en iyi göstergelerinden biridir. Ayrıca çiftçilerin yaşam şartlarını ve gelirlerini etkileyen en önemli tarım girdilerinden biridir. Gübreleme, sulama ile birlikte tarımsal üretimin tabii koşullara bağımlılığını azaltan en önemli etkendir. Dengeli ve ekonomik olmak koşulu ile gübrelemenin diğer tüm tarımsal girdilere göre bitkisel üretimdeki payının daha yüksek olduğu çeşitli ülkelerde yapılmış araştırmalarla kanıtlanmış durumdadır. Gübre kullanımının bitkisel üretim artışındaki payı %50-75 arasında değişmektedir. Ülkemiz ve dünyanın her yerinde bitkisel verim artışı ve gübre tüketimi arasında çok yüksek bir ilişki vardır.

 Ülkemizde kimyasal gübrelerinin üretimi ve tüketimi yıllar içerisinde hızla artmıştır. Topraklarımızda azot eksikliği nedeniyle özellikle azotlu gübrelerin kullanımı daha da hızlı artmaktadır. Kimyasal gübrelerin 2015 yılı toplam üretimi 3.674.262 ton, tüketimi ise 5.507.779 ton dur. Tüketimi karşılamak üzere 2 milyon ton civarı ithalat yapılmaktadır. Bu gübreler içerisinde Nitratlı gübreler olarak bilinenler %26`lık Amonyum nitrat, %33`lük Amonyum nitrat, Potasyum nitrat ve Kalsiyum nitrat gübreleridir. Özellikle %33 ve %26`lık Amonyum nitrat gübreleri 1.5 milyona tona ile tüketimin 1/3 lük kısmını oluşturmaktadır (GTHB)

Bitkisel üretimde gübreleme taban gübre ve üst gübre olarak ayrılmaktadır. Taban gübrelemede 2 ve 3 besinli kompoze gübrelerle ile üre gübresi kullanılırken, nitratlı gübreler üst gübrelemede yoğun olarak kullanılmaktadır. Üst gübreleme, bitki beslenmesinin ikinci yarısını oluşturmakta, verimi ve kaliteyi belirleyen kısım olmaktadır. Üretim yılı itibari ile birinci gübrelemeyi tamamladığımız ve üst gübrelemeye geçtiğimiz bu günlerde nitratlı gübrelerin kullanımının zorlaşması hatta ortadan kalkması ürün miktarı ve kalitesini doğrudan etkileyecek bir durumdur. Bu gübreler azot ihtiyacını karşılamak için kullanıldığından diğer gübreler ile ikame edilmesi de mümkün değildir. Bu yola gidilmesi başka üretim sorunlarını ortaya çıkaracaktır.

Diğer taraftan 1.5 milyon ton nitratlı gübrenin 1 milyon tonu ülkemizde üretilmektedir. 67 bin ton da ihracat yapılmaktadır. Hammadde açısından dışa bağımlı olarak üretim yapan gübre sanayimizin üst gübre üretimine ve satışına geçtiği bu günlerde üretimi durdurması bu sanayi kolunda da sıkıntıya sebep olacaktır. Şu anda satışı yapılıp parası alınan gübrelerin nakli yapılamadığı için bu da sektörde sıkıntıların artmasına neden olacaktır. Bu durum, ithalat ve satış bağlantıları açısından üretici fabrikaları ve bayileri, ürünü miktarını ve kalitesini azaltacağı için çiftçiyi direkt etkileyecektir. Uluslararası ilişkilerimizin kötü olması, en son Rusya krizi nedeniyle ciddi ihracat sorunları yaşayan ve yeni bağlantılar arayan tarım sektörünü krize sokacak bu uygulama ülke insanımızın yeterli ve kaliteli gıda erişimini de olumsuz sonuçlar doğuracaktır. Çiftçilerimiz yanında Türkiye çapında 9700 bayi ile birlikte İzmir‘de de 404 bayi ve gübre üreticilerini de doğrudan etkileyecektir. Şu anda bile sektörde yoğun işten çıkartmalar konuşulmaktadır.

 İlk gün uygulamalarının bile tarımımıza ileriye dönük onarılması zor zararlar veren bu uygulama sürecek olursa tarım sektörümüzde ve çiftçilerimizde geri döndürülemez sonuçlar yaratacaktır. Bu nedenle bu uygulamadan bir an önce vazgeçilmelidir.

 Ülkemizde huzurun barışın sağlanması terörle mücadelede başarıya ulaşılması hayati derecede önemlidir. Bir insanımızın bile ölmesini istemiyoruz. Ancak bunun yolu kökten yasaklama değil denetim önlemlerinin arttırılması, kaçak kullanımların önlenmesidir.

 Kamuoyuna saygılarımızla.

Ferdan ÇİFTÇİ

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı