Berkay SAĞOL

Türkiye’yi gıda enflasyonunda dünyanın zirvesine taşıyan tarımsal girdi enflasyonundaki yükseliş eğilimi sürüyor.

Türkiye istatistik Kurumu (TÜİK) tarımsal girdi fiyat endeksinin mart ayı verilerini açıkladı. Tarımsal girdi fiyat endeksinde yıllık değişimin en yüksek olduğu alt grup yüzde 165,31 ile veteriner harcamaları. Aylık değişimin en yüksek olduğu alt grup yüzde 7,04 ile tohum ve dikim materyali oldu. Bu durum, hayvancılık sektöründe yaşanan hastalıklar ve artan yem fiyatları gibi faktörlerden kaynaklanıyor. Tarımsal girdi fiyat endeksi son 6 aydır sürekli olarak artmaya devam ediyor.

Tarımsal girdi fiyatlarında, bir önceki aya göre yüzde 1,16, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 12,67, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49,93 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 37,50 artış gerçekleşti. Bir önceki yılın aynı ayına göre tarımda kullanılan mal ve hizmetler endeksinde yüzde 46,74, tarımsal yatırıma katkı sağlayan mal ve hizmetler endeksinde yüzde 72,55 artış gerçekleşti.

İTHALAT NEDENİYLE MALİYETLER ARTIYOR

Verileri değerlendiren Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Remzi Suiçmez,  “Şu anda bakıldığı zaman girdiler artış eğiliminde. Yüzde 49,9 oldukça yüksek bir artış oranı. Ekim dönemi olduğu için tohum ve dikim materyalinin girdi fiyatları daha çok arttı. Mazotta, tohumda, gübrede ve yemde dışa bağımlı olduğumuz için döviz kuru baskılansa bile sürekli dışarıdan ithal edildiği için maliyetler sürekli artıyor” dedi.  Girdilerin bu oranda sürekli artması sonucunda üreticilerin ya ürünü eksik aldığını ya da alanını ekmediğini belirten Suiçmez, “Kamunun özellikle küçük üreticiyi tüccarlar ve zincir marketlerle baş başa bırakmaması gerekiyor. Toprak Mahsulleri Ofisi ise yeterli alımları yaparak piyasayı düzenlemeli. Çiftçinin kar ederek üretime devam edilmesinin sağlanması gerekiyor” diye konuştu.

Suiçmez, şunları dile getirdi: “Girdi fiyatlarının sürekli artmaya devam ettiği bir ortamda, yeterli destekleri de vermediğimiz zaman üretim maliyetleri artmaya devam edecek. Bunun sonucunda tüketici fiyatları artacak ve yüksek gıda enflasyonu olarak yansımaya devam edecek. Mazotta, tohumda, gübrede ve yemde dışa bağlı politikalar azaltılmalı. Mazotta ÖTV kaldırılıp, KDV düşürülmeli. Aynı zamanda destekler ekimden önce verilmeli ki çiftçi önünü görebilsin. Alım fiyatları maliyetin üzerinde açıklanmalı. Bunlar atılması gereken somut adımlar. Yapılmadığı takdirde sadece üretim girdilerini değil, temel ürünleri de yurtdışından almak zorunda kalabiliriz. Üretim maliyetlerini düşürmekten başka çare yok.”

TÜRKİYE DÜNYADAN UZAKLAŞIYOR

OECD’nin tüketici fiyat endeksini baz alarak hazırladığı 2024 yılı Ocak ve Şubat ayı gıda enflasyonu raporuna göre Türkiye, yüzde 71,1’le, 38 OECD üyesi ülke arasında ilk sırada yer aldı. Gıda enflasyonunda Türkiye’yi yüzde 7,5 ile İzlanda izlerken gıda enflasyonunda birinci ve ikinci ülkelerin arasındaki belirgin fark dikkat çekti. Türkiye hariç tüm ülkelerin gıda enflasyonunda düşüş eğilimi gözlendi. Genel olarak bakıldığında ise OECD üyesi ülkelerin gıda enflasyonu ortalaması yüzde 5,3, Avrupa ülkeleri ortalaması yüzde 3,3, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin ortalamaları ise yüzde 3 oldu.