TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI’NA

(Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü)

 

Bitki koruma ürünlerinin toptan veya perakende satılması ve depolanması ile ilgili iş ve işlemler, 13.02.2019 tarih ve 30685 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan “Bitki Koruma Ürünlerinin Toptan ve Perakende Satılması ile Depolanması Hakkında Yönetmelik” hükümleri çerçevesinde Bakanlığınızca yürütülmektedir. Bitki koruma ürünlerinin izlenebilirliğinin sağlanabilmesi amacıyla son yıllarda Karekod sistemine geçilmiş, Yönetmelik ile Bitki Koruma Ürünleri Takip Sistemi (BKTS) oluşturulmuş, 01.03.2019 tarihi itibarı ile bütün bitki koruma ürünlerinde bu sistem uygulanmaya başlamıştır.

 

Pandemi nedeniyle Ülkemizde Koranavirüs resmi yasakları 16.03.2020 tarihinden itibaren yürürlüğe konmuştur. Bu süreçte 2019 tarihli Yönetmelikte, 02.06.2020 tarih ve 31143 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan değişikle; önceden bitki koruma ürünleri bayi veya toptancı izin belgesi almış olan ve izin belgelerinin geçerliliği devam eden kişilerin satış yetkisinin devam edeceği belirtilerek; sınav başarı belgesi hariç, yönetmelikte belirtilen yenilenmesi gerekli diğer belgelerin İl Müdürlüklerine verilme süresi 01.06.2020 tarihinden 31.12.2020 tarihine ertelenmiştir.

 

Pandemi koşullarında geçen süre zarfında gerek BKTS kayıtları ve uygulamaları, gerekse sağlık raporu alma konularındaki yaşanan sorunların yeterince çözülememesi bayiler olarak bizleri mağdur etmektedir.

Bakanlığınızın uygulamaya koymuş olduğu Bitki Koruma Ürünleri Takip Sistemi ülkemiz tarımı için çok önemli olmakla birlikte, bayilerin sisteme tam olarak adapte olmalarının belirli bir süreç alacağı kaçınılmazdır. Program hakkında önceden yeterli bir eğitim ya da geçiş süreci işletilmediği için tüm işlemler deneme yanılma yöntemi ile öğrenilmeye çalışılmaktadır. Bayi ve çalışanları bu konuda önceden hazırlık yapamamıştır. Programa okutulan pek çok koli barkodu ve ürün karekodunun sistem tarafından kayda alınmaması önemli bir sorundur. Bu durum bazı hallerde fark edilebilmiş, bazı hallerde ise fark edilememiş, durum ürünün satışı sırasında ortaya çıkmıştır. Programda sürekli bir donma ve kopma olmuş ve olmaktadır. Özellikle manuel veri kaydı sırasında neyin kaydedilip neyin kaydedilemediği anlaşılamamaktadır. Koli barkod ve ürün karekodlarının hiç okutulamadığı durumlar ortaya çıkmaktadır. Bazı barkod ve karekodlar özellikle ürünlerin taşınması esnasında sürtünme ya da çarpmadan fiziken zarar görmüş olabilmekte, ayrıca baskı hatası sorunu da yaşanabilmektedir. Programdan satış ve stok takibine ilişkin uzun süre sağlıklı rapor alınamamaktadır. Mevcut muhasebe programlarına entegrasyonun yapılamamış olması önemli bir sorundur. Satışa başladığında bayi ve son kullanıcılara ait T.C. ve Vergi Numaralarının programca tanınamaması da önemli bir sorundur.

 

Sistemin teknik hatalarının olması, bayilere bu sistemin kullanımıyla ilgili herhangi bir eğitimin verilmemiş olması gibi yeni sistemdeki geçiş süreci sorunları tamamen çözülememişken, ne yazık ki Covid-19 salgınının tarım sektörüne etkileri doğrudan bu alanda da yaşanmıştır.

 

Sağlıklı çalışmayan ve kullanım alışkanlığı tam oturtulamamış program nedeniyle bayilerde uzun kuyruklar oluşmuş sosyal mesafenin sağlanması zaman zaman imkansız hale gelmiştir. Kısa-esnek mesai saatleri, az sayıda personel ile çalışılması, hafta sonu sokağa çıkma yasakları öncesi oluşan ön görülemez yoğunluk, özellikle arazi sahibi olan 65 yaş üzeri kalabalık tarım nüfusu, çiftçilerin büyük kısmının ödemelerini hasat zamanında yaptıkları için faturaların da ödeme döneminde kesilmesi nedenleri dolayısıyla program bir türlü istenen standartta kullanılamamıştır. Aynı dönemde bayiler m2 ve diğer fiziki bayilik şartlarının sağlanması için oldukça zorlanmışlar, E-fatura ve E-irsaliye mevzuatı nedeniyle aynı anda çok farklı muhasebe sistemlerine geçiş yapmak durumunda kalınmıştır. Bakanlığınızın BKTS sistemine geçiş yapması sonrası bayilerden raflarında bulunan bitki koruma ürünlerini bir defaya mahsus olarak BKTS sistemine kaydetmeleri istenmesi üzerine bazı bayiler bu aktarma işlemini raflarında bulunan bitki koruma ürünlerini barkod okuyucu ile okutarak kendileri yapsa da birçok bayi bu işlemin zaman alacağını düşünerek işlemi çalıştıkları ara yazılım firmalarına yaptırmışlar. Bazı ara yazılım firmaları bayi stoklarını aktarırken bayinin daha önce stok çıkışı yaptığı ürünleri de sisteme aktarmıştır. Bazı bayiler, sisteme ani geçişten, yoğunluktan ya da sistemin çalışmadığı zamanlarda deaktivasyon seçeneğini kullanarak, BKTS sisteminde bulunan ancak raflarında bulunmayan bu ürünlerin bilinçsizce sistemlerinden çıkışını yapmışlardır. Sahada yapılan gözlemler sonucunda bazı bayilerin sistemi tam olarak kullanmayı bilmemesinden ötürü usulüne uygun olarak yapmış oldukları satış işlemlerini bile yanlışlıkla deaktivasyon seçeneğinin kullanarak yaptıkları gözlemlenmiştir. Bazı bayilerin TBS üzerinden giriş yaptıkları ürünlerde BKTS’ye geçtikten sonra iade butonu çalışmadığı için yine deaktivasyon seçeneği üzerinden çıkış yaptıkları görülmüştür. Bu süreç içerisinde yaşanan sorunlara ilişkin İl ve İlçe Müdürlüklerine yapılan başvurular için çözüm yeri olarak Bakanlık gösterilmiştir.

 

Ülkemizin içinde bulunduğu bugünkü koşullar dikkate alındığında sistemin sorunları giderilmeden bayilere idari ve cezai yaptırım uygulanması son derece haksız bir uygulama olmaktadır. Yeni programın kullanımı hakkında bayilere net bir bilgilendirme yapılmadığı, toptancı ve perakendeci bayilerin stoklarını manuel olarak tek tek programa kaydetmelerinin istendiği, elle işlemenin yapıldığı süreçte programda pek çok aksaklık ve eksiklik olduğu görülerek pek çok bayi tarafından İl ve İlçe Müdürlüklerine sürekli geri bildirimde bulunulmuş, sorunlar bayiler tarafından Bakanlık İl ve İlçe Müdürlüğü yanında Genel Müdürlüğe defalara iletilmiştir.

 

Sistem oturana kadar Bakanlığınızca yapılan denetimlerin bu aşamada uyarı mahiyetinde olması, aynı eylemin bilinçli tekrarı halinde yasal işlem uygulamasının yerinde olacağı kanaatindeyim. Talebim, halen çeşitli güncellemeler ile iyileştirilmekte olan programın bir an önce hedeflenen standardına ulaşmasının sağlanması ve bu sağlandıktan sonra her açıdan zor olan 2020 yılının bir geçiş süreci olarak kabul edilip, programa dayalı ceza uygulamalarının 01.06.2021 tarihinden itibaren başlatılmasıdır.

 

Sağlık raporu alma konusunda, pek çok branşta hekimin imzasını gerektiren heyet raporları için hastanelerde uzun saat ve günler zaman geçirilmesi pandemi döneminde risk oluşturmakla birlikte, pek çok ilçede bu raporları verebilecek hastane ya da sağlık kuruluşunun bulunmaması nedeniyle, bitki koruma ürünleri bayi ve toptancılarının anlaşmalı oldukları OSGB ya da İşyeri Hekimleri tarafından (colinesteraz tahlili ile birlikte) verilecek sağlık raporunun geçerli kabul edilmesi kanaatindeyim. Bu talebimin kabul edilmemesi halinde, Pandemi ikinci dalgasının yaşandığı bugünkü ağır koşullarda sağlık raporu alma süresinin 01.06.2021 tarihine ertelenmesini talep etmekteyim.

 

Yukarıdaki somut gerekçelerle BKTS ve sağlık raporu konularında gerekli düzenlemelerin yapılmasını arz ederim.

 

Saygılarımla. ../12/2020

Adı Soyadı:

İmza