Tarım arazisi üzerine sanayi tesisi kurduğu için 35 gün önce kapatılan Cargill, Meclis‘ten geçen ve Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer‘in onayına sunulan Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası onaylanırsa 1 milyon 62 bin 200 YTL‘lik cezasını peşin ödemeyi planlıyor. Şirket yasal prosedürlerin tamamlanmasının ardından 2 ay içinde tekrar faaliyete geçmeyi hedefliyor. Cargill İşletme Müdürü Kemal Özbelli, ödeme konusunda herhangi bir sıkıntı yaşamayacaklarını, bir an önce üretime geçmek için en kısa zamanda ve peşin olarak ödemenin yapılacağını açıkladı.

Tarım arazisi üzerinde bulunan sanayi tesislerine af getiren yasanın perşembe günü çıkmasının ardından Referans‘a açıklama yapan Özbelli, özel endüstri bölgesi ilan edilmelerinin ceza ödenmeyecek anlamına gelmediğine dikkat çekti. Özbelli, "Bulunduğumuz alan Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından özel endüstri bölgesi ilan edildi. Daha sonra Danıştay bu kararı bozdu. Ayrıca biz artık hiçbir yasal sorunla uğraşmak istemiyoruz. Yasanın getirdiği bedel ne ise ödeyeceğiz. Bir an önce makinelerimizin tekrar çalıştığını görmek istiyoruz" dedi.

Kapatıldık, nişasta yüzde 8 zamlandı

Özbelli, kapalı bulundukları süre içinde İstanbul‘da bulunan tesislerinde üretim artışına gittiklerini belirterek müşterilerini mağdur etmemeye çalıştıklarını ifade etti. Ancak kota kapsamında bulunmayan nişasta üretimine ara vermek zorunda kaldıklarını söyleyen Özbelli, "Nişastaya ihtiyacı olan gıda üreticileri ciddi zorluk yaşadı. Arz-talep dengesi bozulunca bu durum fiyatlara da yansıdı ve piyasada nişasta yüzde 8 zamlandı. Tabii ki üretici de bu zammı tüketiciye yansıtmak zorunda kalacak. Bu da gıda sektöründe yeni zamların gelmesine yol açacak" dedi.

Cargill Türkiye‘nin rakiplerinin, dünyadaki diğer Cargill‘ler olduğunu anlatan Özbelli, ancak Türkiye‘deki bürokrasi ve Cargill düşmanlığı nedeniyle yeni yatırımlara ve yeni sektörlere giremediklerini ifade etti. Cargill‘in Çin‘de 500 milyon dolar yatırım startını verdiğini söyleyen Özbelli, "Cargill dünya çapında tarım ürünleri işleyen dev bir kuruluş. Biz Türkiye‘de başka tarım işleme tesisleri kurmak istiyorduk. Ancak bize yapılan haksızlıklar nedeniyle bu yatırımlar hep askıda kaldı" diye konuştu.

Cargill‘in Türkiye‘de binin üzerinde aileye geçim kaynağı olduğunu söyleyen Özbelli, 2005 yılında 50 milyon YTL vergi ödediklerini belirtti. Özbelli sözlerini şöyle sürdürdü: "2 yıldır yerli mısır kullanıyoruz. Tohumculuk işi de yapmıyoruz. Dolayısıyla genetiği değiştirilmiş mısır söz konusu değil. 2005 yılında Türk çiftçisine 50 milyon YTL ödedik. Ödediğimiz vergi miktarı da 50 milyon YTL‘nin üzerinde. Fabrikanın kapanmasıyla çalışanlarımız da sıkıntılı bir sürece girdi. Kimisinin taksiti, kimisinin borcu var. Ramazan Bayramı‘nda kapanmıştık, umut ediyorum ki, Kurban Bayramı‘nda açılacağız." Kapatılma kararı ile ilgili Bursa 1. İdare Mahkemesi‘ne açtıkları davada da sona yaklaşıldığını söyleyen Özbelli, "Dava lehimize sonuçlanırsa 15 gün içinde de açılabiliriz. Ancak cezayı yine de ödeyeceğiz" dedi.

Öte yandan TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Yasası‘nda yapılan Cargill‘in yasal zemine çekilmesini sağlayan düzenlemenin, "kişiye, firmaya, somut olaya yönelik hukuksal düzenleme yapılamayacağı" yolundaki genel hukuk kuralına açıkça aykırılık oluşturduğunu belirtti.

Bursa‘da Cargill gibi 600 firma var

Tarım arazisi üzerine kurulu sanayi tesislerine bir yıl içinde ikinci kez af getiren yasa, sadece kapatılan Cargill‘e değil, bu durumda olan 20 bin firmaya umut olacak. Hükümet yasanın çıkması halinde yaklaşık 100 bin hektar tarım arazisi üzerinde faaliyet gösteren şirketlerden 3.8 milyar YTL gelir bekliyor. Bursa Tarım İl Müdürlüğü‘nden alınan bilgiye göre Bursa‘da 600‘e yakın Cargill gibi tarım arazisi üzerine kurulmuş ve bu nedenle sıkıntı yaşayan firma bulunuyor. Müdürlük yetkilileri, 2005 yılında çıkan ilk affa 300‘e yakın firmanın başvurduğunu, şimdi de 300 firmanın daha başvurmasını beklediklerini söyledi.

Cargill‘in belli başlı müşterileri

Ülker, Coca Cola, Kent,Pepsi Cola, Dimes, Uludağ, Kent, Eti

FAALİYET GÖSTEREN FİRMALAR

Cargill: 1999 yılından bu yana faaliyet gösteriyor. Pendik Kurtköy ve Bursa Orhangazi de fabrikaları var. 190 kişiye istihdam sağlıyor.

Amlyum: Paksoy fabrikasını alarak 1994 yılında faaliyetine başladı. 2000‘den beri 180 kişiye istihdam sağlamakta.

PNS: 1997 yılında ülker ve Cerstar ortaklığında kuruldu. Sağladığı istihdam 150 kişi.

Sunar: 1986 yılında Adana‘daki fabrikasını kurarak faaliyetlerine başladı. Üretim kapasitesini 1999 yılında yaptığı ek yatırımlarla artırdı.

Tat Nişasta: 1998 yılında Adana da kurulan fabrika ile sektöre girdi. 1999 yılında yapılan ilave yatırımla kapasitesini ve ürün çeşidini artırdı.

Nişasta bazlı şekerlerin kullanıldığı sektörler

İçecek sektörü: Alkollü içeceklerde karbonhidrat kaynağı, kolalı, gazlı içeceklerle meyve suyunda ise tatlılık sağlayıcı olarak kullanılır.

Şekerlemeler: Yapı oluşturucu ve tatlılık verici olarak kullanılır.

Unlu Mamüller: Renk oluşturucu ve koyulaştırıcı olarak kullanılır.

Dondurma: Erime noktasını yükseltmek, yapı oluşturmak ve tatlılık vermek amacıyla kullanılır.

Sakız: Elastikiyet ve çiğnenebilirlik sağlamak amacıyla kullanılır