Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan`ın faizi indirerek uzun vadede yatırımı ve istihdamı artırma politikası izleyeceği açıklamaları, Türk Lirası`nda (TL) tarihi değer kayıplarına rağmen sürüyor.

Erdoğan`ın dün akşam TRT ortak yayınında "faizleri düşürme" hedefini yinelemesi sonrası, dolar kuru 13.96 ile yeni rekorunu kırdı.

TL`DEKİ KAYIP YÜZDE 45`İ BULDU

TL`deki değer kaybı yılbaşından bu yana yüzde 45`i bulurken, sadece Kasım ayındaki kayıplar yüzde 29`a ulaştı. Cumhurbaşkanı ise "düşük faizle vatandaşı, esnafı rahata çıkarmak ve daha çok yatırım almayı` hedeflediklerini belirtiyor.

Peki kur artışlarına yol açan bu açıklamalar hali hazırda vatandaşa nasıl yansıyor?

Erdoğan, Merkez Bankası`nın Eylül ayından itibaren uyguladığı faiz indirimlerinin enflasyona olumlu yansıyacağı görüşünde. Ancak fiyatlardaki hızlı yükseliş Cumhurbaşkanı`nın görüşüyle çakışıyor.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği`nin (TZOB) verilerine göre Kasım ayında markette fiyatlar el yaktı. Verilere göre fiyatı en fazla artan ürün yüzde 34,56 ile patlıcan oldu. Patlıcandaki fiyat artışını yüzde 29,09 ile kuru kayısı, yüzde 25,86 ile sivri biber, yüzde 23,36 ile mısır özü yağı, yüzde 19,74 ile havuç, 18,97 ile yumurta ve yüzde 17,89 ile toz şeker izledi.

ÜRETİCİDEN TÜKETİCİYE DOKUZ KAT FARK

TZOB`a göre Kasım`da temel gıda ürünlerinde fiyat artışları hızlanırken üretici-market arasındaki fiyat farkı da dokuz kata yaklaştı. Verilere göre fiyatlar, üreticiden markete gelinceye dek limonda yüzde 790, kuru soğanda yüzde 309, ıspanakta yüzde 233, portakal ve elmada yüzde 221, bir litre sütte yüzde 168, yumurtada yüzde 65 arttı.

Fiyat artışlarında ise TL`deki değer kaybı etkili oldu.

DW Türkçe`den Pelin Ünker’in haberine göre, Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Remzi Suiçmez, Türkiye`nin gübrede, mazotta, tohumda, ilaçta, yemde yurt dışına bağımlı olduğuna işaret ediyor.

Barış Soydan, enflasyonda döviz kuru geçişkenliğinin son dönemde yüzde 30 civarına yükseldiğine dikkat çekiyor.

Soydan, "Yani dolar bir birim arttığında fiyatlar genel seviyesi onun üçte biri oranında artıyor. Önümüzdeki 3-6 ay içinde enflasyona şimdi geçtiğimiz aydaki yüzde 20`lik artıştan yaklaşık bir 5-6 puanlık bir ek yük geleceğini göreceğiz" diyor.

Faizlerdeki düşüş ve fiyatlardaki hızlı yükselişin bir yansıması da TL`den kaçış oldu.

Merkez Bankası`nın (TCMB) Haftalık Para ve Banka İstatistikleri`ne göre 19 Kasım itibariyle bankalarda bulunan toplam yabancı para mevduatı 262 milyar 157 milyon dolara yükseldi. Bu tutarın 235 milyar 40 milyon doları yurt içinde yerleşik kişilerin hesaplarında toplandı. Yurt içi yerleşiklerin toplam yabancı para mevduatındaki değişim, parite etkisinden arındırılarak değerlendirildiğinde döviz mevduatında 524 milyon dolarlık artış görüldü.

"PARANIN DÖRTTE BİRİ ERİYOR"

Ekonomist Barış Soydan, döviz mevduatlarındaki hızlı yükselişi şöyle değerlendiriyor:

"Vatandaş çok basit hesabını yapıyor. Bankalarda mevduata götürüp parasını yatırsa, TL olarak tutmaya kalksa faiz yüzde 14-15 civarında. Resmi enflasyon yüzde 20, gerçek enflasyon ENAG araştırma grubu tarafından yüzde 50 olarak açıklanıyor. Diyelim ki yüzde 40. Şimdi enflasyon yüzde 40 iken bankanız size yüzde 14 faiz veriyorsa bu ne demek? Yaklaşık yüzde 26 fark var. Yani koyduğunuz paranın dörtte biri bir sene içinde eriyecek demek. Bu nedenle kim neden tutsun TL`de parasını?”

Mevduat faizlerinin Merkez Bankası`nın politika faizine göre belirlendiğini ifade eden Soydan, faiz indirimlerinin bu etkisinin de olduğunu, insanların dolar, euro ve altına yöneldiğini, TL`den kaçışın da kurlardaki artışı hızlandırdığını sözlerine ekliyor.

Türkiye İstatistik Kurumu Kasım ayına ait enflasyon verisini Cuma günü açıklayacak. Merkez Bankası ise bugün piyasaya döviz satarak kurdaki yükselişe müdahale etti. Ancak müdahale sonrası 12.80 TL`ye gerileyen dolar kısa sürede tekrar 13 TL üzerine çıktı.

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.