BASINA VE KAMUOYUNA

TARIMDA FAZLA SU KULLANIMINI VE KAYIPLARIMIZI AZALTALIM

Su, tüm canlıların ve ekosistemlerin varlığı için vazgeçilmezdir. Yerkürenin 3/4’ü sularla kaplı olmasına rağmen kullanılabilir su miktarı %2,5, içilebilir su miktarı ise %1’den daha azdır.

İnsanlar su kaynağının yetersizliği ya da su altyapısı yokluğu, kötü su yönetimi, su kıtlığı nedeniyle güvenli suya erişememektedir. Güvenli suya erişim sağlık için vazgeçilmezdir. Buna karşın günümüzde 2,2 milyar insan güvenli suya erişememektedir.    

Ülkemizde kişi başına düşen su miktarı 2020 yılı itibariyle 1346 m³ tür. Buna göre ülkemiz sanılanın aksine su zengini değil, su azlığı çeken ülkeler arasında yer almaktadır. Bu değerin 2050 yılında 1120 m³ ’e düşeceği ve su kıtlığı için sınır değer olan 1000 m³ ’e çok yaklaşacağı tahmin edilmektedir

Ülkemizde kullanılabilir su miktarı 112 milyar m³ tür. Bu suyun 57 m³ lük kısmı sektörler bazında kullanılmaktadır. Kullanılan suyun yaklaşık olarak 44 milyar m³ ü sulamada, 13 milyar m³ ü içme-kullanma ve sanayi suyu olarak kullanılmaktadır.

Ülkemizdeki kullanılabilir su potansiyelinin büyük kısmı tarımsal sulamada kullanılmaktadır. Bu nedenle işletmede olan sulamalarda su kayıplarının önüne geçilerek suyun daha etkin ve verimli bir şekilde kullanılabilmesi açık sulama sistemlerini kapalı sulama sistemine çevirecek yenileme projelerini ön plana çıkarılması ve klasik açık sistem sulama şebekeleri yerine modern kapalı sulama sistemlerinin kullanımının yaygınlaştırılması gerekmektedir.

Tarım arazilerinin sulanmasında %82 salma sulama, %18 yağmurlama sulama ve damla sulama kullanılmaktadır. Ülkemizde sulama sistemlerine yapılan destekler, yeni devreye giren sulama projelerinin basınçlı sulama sistemlerinden oluşması nedeniyle yağmurlama ve damla sulama yapılan alanlarda son yıllarda artış gözlenmektedir.

Bunun yanında sulamada enerji kullanılması zorunlu olan sulama alanlarında enerji giderlerinin artması nedeniyle 2022 yılı sulama mevsiminde yeterli miktarda sulama yapılamama tehlikesi ile karşılaşılabilecektir. Yetersiz sulamanın yapılması nedeniyle bitkisel üretimde verimin düşmesi olabilecektir. Bu nedenle geç kalınmadan tarımda kullanılan enerjinin bedelinin makul seviyelere düşürülmesi ve sulama mevsiminde yaşanabilecek olumsuzluklara karşı şimdiden önlem alınması gerekmektedir.

Küresel ısınmanın kuraklık etkisi ve su kaynaklarımızın küçülmesi sorunları göz önünde bulundurulduğunda, modern kapalı sistem basınçlı borulu sulamaya geçilmesiyle iletim kayıpları minimum seviye indirilerek, yağmurlama sulamalarda yüzde 35, damla sulamalarda ise yüzde 65 su tasarrufu sağlayan basınçlı sulama yöntemlerinin ülkemizde yaygınlaştırılması gerektiği açıktır.

Ülkemiz tarımda su kullanım düzeyini gelişmiş ülkeler seviyesine çekmek zorundadır. Tarımda sulama suyunun daha etkin kullanılabilmesi için göz önünde bulundurulması gereken faktörler şöyledir:

• Su kıt bir kaynak olarak ele alınmalıdır. Sulak alanlar ve ormanlar gibi suları doğal olarak toplayan, filtreleyen, depolayan ve serbest bırakan ekosistemlerin korunması ve restorasyonu su kıtlığına karşı mücadelede ön önemli stratejilerden birisi olmalıdır.
• Entegre su kaynakları yönetimi benimsenmelidir. Su kullanım planlamalarında tüm farklı kullanıcıların (sanayi, tarım, çevre, belediye) gereksinimleri birlikte gözetilmelidir.
• Tarım sektöründe suyun verimsiz kullanımı önemli düzeyde su israfa neden olmaktadır İklim, toprak ve topoğrafya şartları elverişli olan tüm alanlarda yağmurlama ve damla sulama yöntemlerinden biri seçilmelidir. Çiftçilere yapılmakta olan basınçlı sulama destek miktarları artırılarak, hibe şeklinde verilmesi sağlanmalıdır.
• Tarımda sürdürülebilir bir su yönetiminin sağlanması için tesviye, toplulaştırma ve drenaj gibi tarla içi geliştirme çalışmaları sulama sistemleri ile birlikte inşa edilmelidir. Sulama projelerinin başarısının fiziksel altyapı proje alanındaki toprak-su-insan ilişkilerinin düzenlenmesine bağlı olduğu unutulmamalıdır.
• Tarımda toprağın nemini muhafaza edecek yöntemler kullanılmalıdır. Sürekli ticari gübrelerin tarımsal üretimde kullanılması toprak yapısını bozmakta, toprağın su tutma kapasitesini düşürmektedir. Yeşil gübreleme ve hayvan gübresi kullanılması ise toprağın su tutma kapasitesini artırmaktadır. Toprak işleme nem kaybına neden olduğundan doğrudan ekim mibzeri kullanılarak toprak işlemesiz tarım tercih edilmelidir.
• Sulamada enerji kullanılması zorunlu olan sulama alanlarında enerji giderlerinin artması nedeniyle 2022 yılı sulama mevsiminde yeterli miktarda sulama yapılamama tehlikesi ile karşılaşılabilecektir. Bu nedenle geç kalınmadan tarımda kullanılan enerjinin bedelinin makul seviyelere düşürülmesi veya sübvanse edilmesi   gibi önlemlerin şimdiden alınması gerekmektedir.

Basına ve kamuoyuna duyurulur.

Hasan ÇOBANCI

Şube Başkanı