Açlığı önleme çabaları

 

Tarımsal üretimde üst üste yaşanan kayıplar sonucu Dünya Gıda Konferansı ilk kez 1974 yılında Roma'da yapıldı. Konferansın amacı açlığın ve yetersiz beslenmenin önüne geçmekti (FAO, The State of Food and Agriculture, Rome, 2000 http://www.fao.org/docrep/x4400e/x4400e00.HTM). Aradan tam 35 yıl geçti. Açların sayısı azalmak yerine çoğaldı.

 

Aç insan sayısı (milyon kişi)
2006	2007	2008	2009
850	923	963	1.020
Kaynak: FAO

 

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) 19 Haziran 2009 tarihli açıklamasına göre (http://www.fao.org/news/story/en/item/20568/icode/) dünyadaki aç insan sayısı 1 milyar 20 milyon kişiye ulaşmış durumda, yani her altı kişiden biri yatağına aç giriyor.

 

Ana gıdamız buğday üretimi yetersiz

 

Nüfusu 7 milyara yaklaşmış dünyamızın ana besin kaynağı buğday. Ülkemizde de insanlarımız enerji ihtiyacının %40'ını sadece ekmekten karşılarken, fakir semtlerde bu oran %60-70'lere kadar yükselmektedir ("Ekmeğime Dokunma", Ziraat ve Gıda Mühendisleri Odaları İstanbul Şubeleri ile TÜKODER ortak basın açıklaması, 14 Ağustos 2007, http://www.karasaban.net/ekmegime-dokunma/?month=58).

 

Türkiye son yıllarda buğday üretiminde kendine yeterliliği sağlayamamaktadır. Ancak bunun en önemli nedeni meteorolojik olumsuzluklar değil, uygulanan tarım politikaları nedeniyle son 15 yılda buğday ekim alanlarının 1,5 milyon hektar azalmasıdır.

 

Buğday ekim alanı (milyon hektar)
1993	2000	2005	2006	2007
9,8	9,4	9,3	8,5	8,1
Kaynak: TÜİK

 

Türkiye'nin buğday ihtiyacı 18-19 milyon ton arasında olmakla birlikte 2007 yılında 17,2 milyon ton, 2008 yılında ise 17,8 milyon ton üretebildik (TÜİK).

 

Dünyanın ana gıdası da buğday

 

Nüfusun büyük bölümü yerkürenin kuzeyinde yaşıyor. Buradaki insanların ana gıdası da tıpkı ülkemizde olduğu gibi buğday. Küresel ölçekte kuraklık ve sellerin yaşandığı dönemde buğday üretiminin ve stoklarının da dalgalanma yaşadığını görüyoruz. Ancak bu dalgalanmalar ile aç insan sayısı arasında bir paralellik bulunmuyor. Örneğin stoklarda yaklaşık 127 milyon ton buğday bulunduğu dönemde aç insan sayısı 850 milyon kişi. 2007 yılında stoklar 120 milyon tona gerilemiş, doğal olarak aç insan sayısı 923 milyon kişiye çıkmış. Ancak 2008 yılında stoklar 168 milyon tona yükselmiş, bakıyoruz aç sayısı yine 963 milyon kişiye yükselmiş. İçinde bulunduğumuz yılda ise stoklar 183 milyon tona yükselmesine karşın aç insan sayısı 1 milyarı aşmış durumda.

 

Buğday (1.000 ton)
	2005/2006	2006/2007	2007/2008	2008/2009	2009/2010
Üretim	619.563	595.620	609.697	682.184	656.062
Tüketim	622.560	615.303	616.713	633.752	641.809
Stok	146.664	126.981	119.965	168.397	182.650
Kaynak: USDA Foreign Agricultural Service

 

Güney yarı küre pirinç tüketiyor

 

Zengin kuzey buğdayla beslenirken, nispeten daha fakir halklardan oluşan güney ağırlıklı olarak pirinçle besleniyor. Pirinç stokları da artmasına karşın, dünyada aç insanların sayısı yine artıyor.

 

Pirinç (1.000 ton)
	2005/2006	2006/2007	2007/2008	2008/2009	2009/2010
Üretim	418.421	420.670	433.749	443.897	448.512
Tüketim	415.819	421.557	428.216	434.624	443.430
Stok	75.992	75.105	80.638	89.911	94.993
Kaynak: USDA Foreign Agricultural Service

 

Açlığın nedeni yetersiz üretim değil

 

Yerkürenin kuzey ve güneyinde yaşayan insanların temel besin kaynağı buğday ve pirinç stokları artmasına karşın açların sayısı da aynı şekilde artıyor.

 

Türkiye'nin yıllık buğday tüketimi (gıda, tohumluk, yemlik ve kayıplar dahil) 18-19 milyon ton arasında değişiyor. Dünyanın stoklarındaki buğday, hiç buğday üretmese Türkiye gibi 10 ülkeyi besleyebilecek kadar.

 

Olaya pirinç açısından bakarsak, yine ülkemizin yıllık pirinç tüketimi 580 bin ton civarındadır (TÜİK). Dünya stoklarında, hiç pirinç üretmese Türkiye gibi yaklaşık 165 ülkeyi besleyebilecek pirinç bulunuyor.

 

Bu rakamların bize gösterdiği, dünyadaki açlığın nedeni tarımsal üretim yetersizliği değil, üretilenin adil paylaşılamaması, yani finansal ve politik nedenlerdir. Ne zaman paylaşmayı öğrenirsek açlık sorunu da o zaman çözülecektir. Ancak tohum, tarımsal üretim, tarım ürünleri ticareti, gübre ve tarım ilacı üretimi şirketlerin egemenliğinde bulunduğu sürece böyle bir amaca erişmek mümkün değil.

 

Şirketler açlığın nedenini tarımsal üretim yetersizliğine bağlayıp, yeni bir sömürü düzeni GDO'ları yeryüzüne yaymak istemektedir. Gerçeği yansıtmayan böyle bir amaca hep birlikte karşı duralım!

 

Ahmet ATALIK-TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı