T.C.
SAKARYA
2. İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO : 2008/699

YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN (DAVACI) : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

VEKİLİ : Av. Zuhal Dönmez

Bestekar Sok. No.49/5 Kavaklıdere / Ankara

KARŞI TARAF (DAVALI) : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı - ANKARA

İSTEMİN ÖZETİ : Düzce İli, Merkez İlçesi, Beyköy Beldesi, Çalıcuma Köyü ve Hacıahmetler Köyü sınırı içindeki 122 hektarlık l nolu alternatif alanın Düzce 1. Organize Sanayi Bölgesi genişleme alanı olarak kullanılmak üzere tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun bulunmasına ilişkin 01.10.2007 tarih ve 15658 sayılı işlemin; söz konusu alanın 1. sınıf tarım arazilerinden oluştuğu, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda alternatif alanın bulunmaması ve kurulun uygun görmesi kaydıyla bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plan ve yatırımlar için bu arazilerin amaç dışı kullanımına Bakanlık tarafından izin verilebileceği, ilgili Bakanlık tarafından alınmış kamu yararı kararı bulunmadığı, Türkiye‘nin en nitelikli arazilerinin bu coğrafyada yer aldığı, hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek iptali ve yürütmesinin durdurulması istenilmektedir.

SAVUNMA ÖZETİ : Davanın süresinde açılmadığı ileri sürülerek usulden, 5403 sayılı Kanun‘un 13/d bendi uyarınca söz konusu alana ilişkin olarak Düzce Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü tarafından kamu yararı kararı alındığı, alternatif alanın bulunmadığı hususunun Düzce İI Tarım Müdürlüğü tarafından hazırlanan etüd raporunda belirtilmiş olduğu, tarım dışı amaçla kullanılmasının Toprak Koruma Kurulu tarafından uygun görüldüğü, işlemin hukuka uygun olduğu ve davanın esastan reddi gerektiği savunulmuştur.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Sakarya 2. İdare Mahkemesi‘nce davalı idarenin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek. yürütmenin durdurulması istemi hakkında işin gereği görüşüldü:

Dava, Düzce İli, Merkez İlçesi, Beyköy Beldesi, Çalıcuma Köyü ve Hacıahmetler Köyü sının içindeki 122 hektarlık 1 nolu alternatif alanın Düzce 1. Organize Sanayi Bölgesi genişleme alanı olarak kullanılmak üzere tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun bulunmasına ilişkin 91.10.2007 tarih ve 15658 sayılı İşlemin iptali, istemiyle açılmıştır.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun 2. maddesi, iptal davalarının idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı menfaati ihlal edilenler tarafından açılacağını belirlemektedir.

5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu‘nun ‘Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımı‘ başlıklı 13. maddesinde "Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılmaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun ‘uygun‘ görmesi şartıyla ; a)..., b)..., c)..., d)Bakanlıklarca kamu yararı alınmış plan ve yatırımlar,

İçin bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir." hükmü yer almaktadır.

Dava dosyasının incelenmesinden, Düzce Organize Sanayi Bölgesi Yönetim Kurulu Başkanlığı‘nın 26.10.2006 tarihli yazısı ile Düzce İl Tarım Müdürlüğü‘nden Düzce İli Beyköy Belediyesi, Çalıcuma Köyü ve Hacıahmetler Köyü sınırları içinde kalan yaklaşık 341 hektarlık alanın I. Organize Sanayi Bölgesi genişleme alanı olarak kullanılıp kullanılamayacağının sorulduğu, bunun üzerine Düzce Tarım il Müdürlüğü tarafından Düzce İl Özel İdaresi ve Devlet Su İşleri 55. Bölge Müdürlüğünden görüş sorulduğu, İl Özel İdaresi tarafından verilen cevapta söz konusu alanın yer altı suyu bakımından zengin olduğu belirtilmekle birlikte tarım dışı amaçla kullanılamayacağı konusunda herhangi bir görüşe yer verilmediği, Devlet Su İşleri 5. Bölge Müdürlüğü tarafından tarım dışı amaçla kullanılmak istenen 1 nolu sahaya şartlı olumlu görüş verilirken 2 nolu saha için olumsuz görüş verildiği, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 19.10.2006 tarihinde Düzce Valiliği‘ne yazılan yazıda tarım dışı amaçla kullanılmak istenen alanın mutlak tarım arazisi olması nedeniyle 5403 sayılı Kanun kapsamında Toprak Koruma Kurulu kararı ile Tarım il Müdürlüğü‘nün görüşü alınarak Valilik tarafından kendilerine gönderilmesi gerektiğinin bildirildiği, Düzce Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkül Başkanlığı tarafından 18.06.2008 tarihinde yazılan yazıda belirtilen yer dışında alternatif alanın bulunmadığı belirtilerek Toprak Koruma Kurulunun bu yer için karar almasının talep olunduğu, bu çerçevede belirtilen tarım alanı ile ilgili olarak etüd raporu hazırlandığı, 12.07.2007 tarihinde Toprak Koruma Kurulu tarafından 1 nolu alan olarak tanımlanan 122 hektarlık bölümün 5403 sayılı Kanunun 13/d maddesi uyarınca Organize Sanayi Bölgesi Genişleme alanı olarak kullanılmasının uygun görüldüğü, karara Ziraat Mühendisleri Odası il Temsilcisinin şerh koyduğu, bu kararla birlikte 122 hektarlık 1 nolu alanın tarım dışı amaçla kullanılmasına izin verilmesi için Düzce Valiliği tarafından Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘na başvuruda bulunduğu, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın 16.08.2007 tarih ve 63860 sayılı yazısıyla kamu yaran kararının hiçbir bakanlığa bağlı olmayan Düzce Organize Sanayi Bölgesi Müteşebbis Teşekkül Kurulu Başkanlığı tarafından alındığı belirtilerek tarım arazisinin tarım dışı amaçla kullanılmasının uygun görülmediğinin belirtildiği, bu yazı dikkate alınarak Düzce Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü tarafından 21.09.2007 tarihinde kamu yararı kararı alınarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘na yeniden yapılan başvuru üzerine dava konusu işlemin tesis edildiği anlaşılmıştır.

Yetki, kamu gücü kullanarak, tek yanlı irade beyanı ile idari işlem yapabilme iktidarıdır ve her türlü idari makam için, kendi görev alanını gösteren hukuk kuralları tarafından belirlenir. Kamu düzeni ile ilgili olduğundan geniş yoruma ya da kıyas yoluyla kullanılmaya elverişli değildir.

Bu bağlamda, kamu görevlisi yetkiyi yasada izin verilmedikçe bizzat kullanmak zorundadır. Yetkinin, başka kamu görevlilerine devri ancak, yasada açıkça öngörülmüş olması koşuluyla olanaklıdır.

5403 sayılı Yasanın 13/d maddesinde kamu yaran kararı alma konusunda ilgili bakanlıkların münhasıran yetkili kılındığı görülmektedir.Bakanlıklardan anlaşılması gereken ise Bakanlık merkez teşkilatıdır.

Bu durumda, Sanayi Ticaret Bakanlığı tarafından alınması gereken kamu yararı kararının Bakanlık taşra teşkilatı olan Düzce Sanayi ve Ticaret İl Müdürlüğü tarafından alındığı görülmekte olup yetki yönünden sakat olduğu, sonucuna varılmış olup, Kanunda öngörülen usule uyulmadan tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlılık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafısi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içerisinde Sakarya Bölge İdare Mahkemesi‘ne itiraz yolu açık olmak üzere, 27/11/2008 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan İLTER EKŞİ 37995

Üye HARUN ORMAN 102199

Üye SADIK ULUŞAHİN 107208