ENGELLİ MÜHENDİS, MİMAR VE ŞEHİR PLANCISI MESLEKTAŞLARIMIZIN

YAŞANABİLİR BİR HAYAT VE ÇALIŞMA KOŞULLARINA KAVUŞMASI İÇİN

SORUNLARIMIZA ÇÖZÜM İSTİYORUZ

Ülkemizin de imzacısı olduğu Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinde, insanlık ailesinin tüm mensuplarının doğuştan sahip oldukları hakların dünyada özgürlüğün, adaletin ve barışın temeli olduğunun altı çizilmiştir. İnsan hak ve özgürlüklerinin evrensel nitelikleri gereği, tüm insanlar gibi engelli bireylerin de bu haklardan herhangi bir ayrımcılığa uğramaksızın yararlanmalarının güvence altına alınması gereklidir.

Ancak, engelli yurttaşlarımızın gündelik yaşamları, hayatta kalma mücadelesiyle eşdeğer durumdadır. Kentlerimizin fiziki yapısından eğitime, sağlığa, ulaşıma ve çalışma yaşamına kadar tüm alanlar engelli yurttaşlarımız için ağır sorunlar ile doludur.

Pandemi süreci ile birlikte bu sorunlar hem ekonomik olarak hem de sosyal yaşam olarak daha ağır bir kriz haline dönüşmüştür. Giderek zorlaşan yaşam koşulları altında işsizlik, hayat pahalılığı, düşük ücretler, güvencesizlik, özlük hakları ve örgütlenme sorunları başta engelli meslektaşlarımız olmak üzere tüm mühendis, mimar ve şehir plancılarının öncelikli sorunları olmaya devam etmektedir.

Mevcut sözleşmeler, yasa ve yönetmelikler engelli yurttaşlarımız lehine sonuçlar üretmekten uzak, yetersiz ve kağıt üzerinde düzenlemeler olarak kalmakta, engelliler adeta yok sayılmaktadır. Fiziksel çevrenin, kamu binalarının ve kamusal kullanım alanlarının engellilere uyumlu hale getirilmesi yükümlülüğü yerine getirilmemiştir.

Resmi kurumlar tarafından yayımlanan rakamların gerçekleri örtmek için birbiriyle çeliştiği; açıklanan verilere güvenin tamamen yitirildiği bir dönemden geçiyoruz. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 30. Maddesi ile düzenlenen 50 ve daha fazla işçi çalıştıran özel sektör işyerlerinde %3 oranında engelli çalıştırılması zorunluluğunun; Türkiye’deki işyerlerinin aslında %2’sini kapsadığı görülmektedir. Yasa gereği kamuda ve özel sektörde engelli çalıştırılması zorunluluğu oranlarının yetersiz kaldığı ve bu oranların sağlanmadığı aşikardır.  

İşgücüne katılan engellilerin ise çok az bir bölümü eğitim aldıkları alanda istihdam olanağı bulabilmektedir ve engellilerin yarısından çoğu niteliksiz işlerde çalışmaktadır. Oysa bu sorunların engelli yurttaşlarımız lehine çözülmesi mümkündür.

Öncelikli olarak özel sektördeki istihdam konusunda işverenlerin bilinçlendirilmesi ve teşvik edilmesi çalışmalarına ihtiyaç vardır. Vasıflı işgücünün daha maliyetli olması, engellilere verilen işlerin başarısından endişe edilmesi vb. gibi sebeplerle engelliler niteliksiz işlere yönlendirilmektedir. Mevcut kotalar, her eğitim düzeyinden ve meslekten vasıflı engellileri de kesinlikle kapsayacak biçimde artırılmalıdır. Kota uygulaması dışında da engelli istihdamına yönelik yatırımlar ve uygulamalar hayata geçirilmelidir. Çalışmak isteyen engelli başvurularının hiçbirinin karşılıksız kalmayacağı düzeylere gelinmesi için yeni çalışmalar yürütülmelidir.

Ülkemizin içinden geçmekte olduğu bu zor zamanlarda toplumun tüm kesimleri ile birlikte engelli yurttaşlarımızı önceleyerek acil taleplerinin giderilmesi, sağlık ve eğitim gibi temel ihtiyaçlarının eşitlikçi, özgürlükçü, adil ve demokratik bir anlayışı benimseyen kamucu bir yaklaşım ile karşılanması gerekmektedir.

Engelli mühendis, mimar ve şehir plancısı meslektaşlarımızın yaşanabilir bir hayat ve çalışma koşullarına kavuşması için sorunlarımıza çözüm istiyoruz.

TMMOB olarak, engelli üyelerimizin sorunlarının çözümü için mücadele etmeye her zaman hazır olduğumuzu, yaşanmaz kılmak yerine yaşatmak, yaşamı ise her zaman daha onurlu kılmak için var gücümüzle çalışmaya devam edeceğimizi 3 Aralık Dünya Engelliler Günü vesilesiyle bir kez daha kamuoyuna saygıyla bildiririz.

Emin KORAMAZ
TMMOB Yönetim Kurulu Başkanı