Türkşeker şeker fiyatına zam yapsa da tartışmalar durulmadı. Şeker pancarı üreticisi çiftçi Murat Çelik, "Geçtiğimiz sene pancarın ucuza gitmiş olması çiftçide büyük bir hayal kırıklığı yarattığı için çiftçi ekimden uzak duruyor” dedi. Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Baki Suiçmez de krizin özelleştirmeden kaynaklandığını savunarak Türkiye’yi; şeker fiyatlarının sürekli arttığı bir ortamda ya yurtdışından daha pahalıya ürün alma ya da GDO lobilerinin etkisiyle Nişasta Bazlı Şekere (NBŞ) yönelimin artması tehlikesinin beklediğini söyledi. Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Zelal Kal ise NBŞ’ye de yüzde 200 zam geldiğini belirterek merdiven altı üretimi engellemek için Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından denetimlerin arttırılması gerektiğini vurguladı.  

Geçen hafta Cumhurbaşkanı Kararı ile 2021-2022 üretim sezonunda Türkiye’nin şeker kotası 2.750 milyon ton olarak belirlendi. Bunun 2 milyon 681 tonu şeker pancarına, kalan 68 bin tonluk kısmı ise NBŞ kotasına ayrıldı.  

Türkiye`de 33 şeker fabrikasında pancar işlenerek şeker üretiliyor. Bu fabrikaların 15’i kamuya, 12’si özel sektöre, 6`sı ise kooperatiflere ait. Kamuya ait TÜRKŞEKER toplam üretimde yüzde 36’lık bir paya sahip. Son dönemde kamu ve özel sektör arasında ikili bir fiyat oluştu. TÜRKŞEKER bugüne kadar kilogramı 5 lira 90 kuruştan şeker satarken özel sektör ve kooperatiflerde fiyat 16-17 TL bandına kadar çıkmış, aradaki makas açılmıştı. TÜRKŞEKER aynı zamanda imalat sanayisine şeker vermeyi durdurmuştu.

Ancak TÜRKŞEKER şekerin perakende fiyatına yüzde 30, imalat sanayisi ve gıda firmalarına satılacak şekere de yüzde 86 oranında zam yaptı. 

Şeker piyasasında oluşan ikili fiyatın gerekçelerini Kayseri Pancar Ekicileri Kooperatifi Başkanı Hüseyin Akay, ANKA Haber Ajansı’nın sorusunu yanıtlarken şöyle açıklamıştı:

“- Türkşeker’in 2021 yılında 2 milyon 632 bin ton olan şeker kotasının doldurulamayarak üretimin 2 milyon 469 bin tonda kalması.

-Dahilde işleme rejimi (DİR) kapsamında yurt dışından ithalat yapan firmaların iç piyasadan 200 bin ton civarında şeker alması.

-Nişasta bazlı şeker (NBŞ) üretimi yapan firmaların dünyadaki yüksek mısır fiyatları nedeniyle yurt dışına ihracat yapmayı tercih etmesi.”

TÜİK’in bitkisel üretim tahminlerine göre geçen yıl şeker pancarı üretiminde yaklaşık yüzde 21 oranında bir üretim kaybı var. Bu kayıplar da fiyat üzerinde bir baskı yaratıyor.

ÜRETİCİ: “HAYAL KIRIKLIĞI…”

Pancarda yeni ekim sezonu yaklaşırken çiftçiler yaşadıkları sıkıntıyı ANKA’ya anlattı.

Ankara Polatlı’da şeker pancarı üreticisi çiftçi Murat Çelik, geçen sezon da şeker pancarını çok ucuza verdiklerini, pancar paralarının ellerine geçmeden girdiler nedeniyle eridiğini söyledi. 

Yeni sezonda çiftçide “büyük bir isteksizlik” olduğunu anlatan Çelik şunları söyledi:

“Şimdi yeni sezonun hazırlıkları yapılıyor. Bir taraftan pancar kampanyası başlatılacak taahhütler yazılacak. Üreticiler pancar fabrikalarına ne kadar pancar teslim edeceklerini taahhüt edecekler. Ancak çiftçide büyük bir isteksizlik var. Beklenilen taahhütler gerçekleşmiyor çünkü pancar üreticisi fiyat oluşumlarından dolayı pancar ekimine biraz küsmüş durumda. Pancar çiftçisini ikna edebilmek için Türkşeker yetkilileri açıklama yapıyorlar. ‘Sizleri fiyat açısından mağdur etmeyeceğiz, gerekli fiyat ayarlamasını yapacağız’ diyorlar. Ancak geçtiğimiz sene pancarın ucuza gitmiş olması çiftçide büyük bir hayal kırıklığı yarattığı için çiftçi ekimden uzak duruyor. Ben de bir üretici olarak Türkşeker’in bize vermiş olduğu 1,100 liralık fiyatı biliyorum. Özel şeker fabrikalarında bu fiyatın 1,500 lira olduğunu da biliyoruz. Türkşeker’in yetkilileri, ‘Enflasyona ve fiyat artışlarına sizleri ezdirmeyeceğiz’ sözleri veriyorlar, ancak geçtiğimiz yıl yaşanan bu fiyat sıkıntısı pancar ekiminin önüne geçiyor.”

ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI: “ÇİFTÇİ KARARSIZ”

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise şeker sıkıntısının temelinde “özelleştirmeler” olduğunu vurguladı. Suiçmez ANKA’ya yaptığı açıklamada şu görüşleri savundu:

“Temelinde özelleştirme, kamu şeker fabrikalarının daha düşük fiyatla piyasaya şeker arzı, özel sektörün daha yüksek fiyatla piyasaya şeker arzı, arada oluşan ikili fiyat farkı ve Türkşeker’in artık bu kamu zararını karşılayamaması üzerine raf fiyat garanti sistemi kapsamında vatandaşlara yönelik yüzde 30’luk zamla 5 TL 96 kuruş olan fiyatı 7 TL 80 kuruşa çıkarttı. Bunun dışında imalatçı firmalara destek olmak amacıyla çuval başına 295 TL olan fiyatı 550 TL’ye yüzde 85-86’lık bir zamla karşıladı. Böylece gerek raf fiyat garantisinde gerekse imalatçı firmalara verilen desteklerde özel sektörle Türkşeker arasındaki fiyat makası daraldığı için Türkşeker’in artan talebi daha uygun fiyatla karşılama baskısı geçici de olsa ortadan kalkmış oldu. Ancak bu çözüm değil eğer Türkşeker fabrikaları özelleştirilmeseydi piyasanın yüzde 65’ini kontrol edip fiyatları baskılayabilseydi bugün tüketicilerimiz pahalı şeker tüketmek zorunda kalmayacaklardı.”

Girdi maliyetlerindeki sürekli artış nedeniyle çiftçilerin pancar ekiminde kararsız kaldığını belirten Suiçmez, şöyle devam etti:

“Biz şeker pancarında ve şekerde kendimize yeter bir ülkeyiz, stoklarımız da var. Buna rağmen bu fiyat farklarının oluşması, kamunun bu alanı aslında düzenlemesi gerektiğini, alanın tümüyle özel sektörün kar mantığına bırakılmaması gerektiğini de gösteren önemli bir örnek olay.”

“ZOR BİR SÜREÇ BEKLİYOR”

Suiçmez, “Özelleştirilen şeker fabrikalarının yeniden kamulaştırılması gündeme alınmazsa Türkiye’yi uzun süreçte yine zor günlerin beklediği uyarısında bulunarak, “Şekerin tadının kaçmaması için kamunun, gerek üretim gerek işleme gerekse pazarlama aşamasında diğer ürünlerde olduğu gibi şeker konusunda da piyasayı düzenlemesi gerekir” dedi.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın temel gıda ürünlerinde KDV oranını yüzde 8’den yüzde 1’e düşürmesinin de çözüm olmayacağını savunan Suiçmez, “üretim olmadan raflardaki fiyatların KDV indirimiyle gıda enflasyonunun çözülemeyeceğini” belirten Suiçmez şöyle devam etti:

“Şeker fiyatlarının sürekli arttığı bir ortamda bizi bekleyen iki tehlike var. Eğer üretimimizi arttıramazsak ya yurtdışından daha pahalıya ürün alma ya da GDO lobilerinin etkisiyle GDO kotalarının arttırılarak daha sağlıksız yurtdışından ürün alma… Bu iki yanlış seçeneğe de başvurulmamasını özellikle talep ediyoruz.”

İstanbul Gıda Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi Zelal Kal ise şeker zammı nedeniyle akıllara alternatif olarak nişasta bazlı şekerin gelebileceğini belirterek, “Nişasta bazlı şekerin şeker yerine kullanılmasındaki en büyük neden nişasta bazlı şekerin şeker fiyatından daha düşük fiyatta olmasıdır. Ancak bugün gelinen noktada nişasta bazlı şeker fiyatı bizim kullandığımız şeker fiyatından daha fazladır. Nişasta bazlı şekere son üç yılda yaklaşık yüzde 200’lerde zam yapıldı” diye konuştu.

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.