Özlem ERMİŞ BEYHAN

YENİ Gıda Yasası ile 10‘dan az eleman çalıştırılan gıda imalathanelerinde denetimi sağlayacak gıda mühendisi çalıştırılması zorunluluğu kaldırılıyor. Böylece halk sağlığını etkileyen kritik noktalardaki tehlike analizleri artık imalatçının insafına bırakılacak

TÜRKİYE genelinde 20 bin gıda, ziraat, kimya ve su mühendisini işsiz bırakacak Yeni Gıda Yasası, halk sağlığı açısından da önemli bir boşluk yaratacak. Bugün TBMM‘de görüşülmesi beklenen yasa, 10 çalışanın altında kişi çalıştıran gıda imalathanelerinin konuyla ilgili mühendis çalıştırması zorunluluğunu kaldırıyor. Türkiye‘deki 40 bin gıda imalatçısının yüzde 80‘i 10 kişinin altında eleman çalıştırıyor. Yani bu değişiklik, gıda üretiminde işletmelerin yüzde 80‘inde kritik noktalarda tehlike analizi yapılması zorunluluğunu da fiilen ortadan kaldırmış olacak.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın değişikliğin halk sağlığı açısından yaratabileceği riskleri şöyle anlattı:

"Bugün yürürlükte olan yasa uyarınca fırınlarda çalışan mühendis, tüm süreci inceleyerek insan sağlığına zarar verecek riskleri önceden görerek elimine ediyor. Örneğin salmonella nerelerde oluşuyorsa, bu noktaların temizliğine dikkat çekiyor. Ustanın kıyafetinden hamurun karıldığı yerin temizliğine kadar insan sağlığı açısından çok önemli aşamaları denetliyor. Gıda işletmesinin kullandığı sütün bakteri sayısı açısından standartlara uygunluğunu test ediyor. Bir lokum veya dondurma imalatçısında katkı maddesinin uygun oranların üzerinde kullanılmamasını denetliyor. Hazır yemek firmalarında tüm süreci kontrol ediyor, örneğin çok çabuk bozulan tavuk etinin saklanma koşullarını belirliyor. Yeni yasa işte bu aşamaları ortadan kaldıracak."


‘Bağımsız olsun‘

1995 yılından beri yürürlükte olan gıda yasası uyarınca gıda üretimi yapan her şirket,

ne ölçüde olursa olsun konusuyla ilgili bir mühendisi sorumlu yönetici olarak istihdam etmek zorunda.

Sorumlu yönetici çalıştığı imalathanede gerekli uyarıları yapıyor, yanlışlıklar düzeltilmezse bunu rapora bağlıyor. Gökhan Günaydın, sistemin bu anlamda geliştirilmesi gerektiğini söyledi. Günaydın, "Küçük gıda işletmeleri için bünyelerinde bir gıda, ziraat veya kimya mühendisi çalıştırma zorunluluğunun önemli bir mali yük oluşturduğunun biz de farkındayız. Bunun çözümü için bu mühendislerin maaşı Tarım Bakanlığı bütçesinden ödenebilir. Bu yöntem, sorumlu yöneticilerin birer bağımsız denetim elemanı haline gelmesinin önünü açarak gıda denetimini bir ileri aşamaya taşır" diye konuştu.


AB‘de böyle bir zorunluluk yok ama onlarda gıda terörü de yok

AVRUPA Birliği‘nde gıda imalatçılarının konuları ile ilgili bir mühendisi sorumlu yönetici olarak istihdam etmesi zorunluluğu bulunmuyor. Bu farklılığı Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın şöyle açıklıyor: "Evet, orada böyle bir zorunluluk yok ama onlarda gıda terörü de yok. AB‘de gıda üreticileri çok büyük ölçekli ve zorunlu olmadıkları halde denetimi yapacak mühendisleri fazlası ile istihdam ediyorlar. Bizde ise 40 bin gıda üreticisinin yüzde 80‘i küçük ölçekli ve bu imalatçıların zorunlu olmadığı durumda böyle bir istihdam sağlamayacağı açık. Her ülke kendi gıda sektörünün denetimini, kendi gıda sektörünün yapısına uygun kurmak zorunda. Uğur Dündar‘ın gıda terörü ile ilgili yaptığı programlar hâlâ hafızalarımızda."


Çupranın ne yediğini kim denetleyecek?

GIDA üreten işletmelerde yalnız gıda mühendisleri değil, kimya, ziraat, su ürünleri ve balıkçılık teknolojisi mühendisleri de sorumlu yöneticilik yapıyor. Örneğin çupra üreten küçük çiftliklerde su ürünleri mühendisi balığın yeminin içeriğini denetliyor. Yeni yasa ile bu mühendislerin istihdam edilmesi zorunluluk olmaktan çıkacak.


20 bin mühendis işini kaybedecek


TOBB‘A üye her iş yeri bir eleman alsa işsizlik biter tartışmasının daha buharı tüterken yapılan bu yasa değişikliği binlerce mühendisi işsiz bırakacak. 40 bin işletmenin yüzde 80‘i mikro işletme kapsamına giriyor. Bu işletmelerde mühendis istihdamı zorunluluğunun kaldırılması ile 20 bin gıda, ziraat, kimya ve su mühendisinin işsiz kalacağı hesaplanıyor.