Hava sıcaklıklarındaki ani düşüş, ülkenin neredeyse tamamında ekili, dikili tarım alanlarında ürünlerin soğuktan yanmasına yol açtı. Kayısı, elma, kiraz, üzüm, şeftali, erik, narenciye başta olmak üzere meyve üretimi tehlikeye girdi. Tarım ve Orman Bakanlığı 2014 yılından sonra tarihin en büyük zirai don felaketinin yaşandığını açıklarken, felaketin yalnızca çiftçileri değil, tüketicileri de doğrudan etkilemesi bekleniyor. Uzmanlara göre, yaşanan zirai don felaketi sebebiyle birçok üründe üretimin ciddi oranda azalması bekleniyor. Azalan üretimin iç piyasada fiyat artışlarını tetiklemesi, buna bağlı olarak gıda enflasyonunun daha da yükselmesi öngörülüyor.

Nisanda yağmur bekleyen tarım üreticisi 10-11 ve 12 Nisan’da yaşanan zirai don olayı ile karşı karşıya kaldı. Ülkenin büyük bölümünde geceleri -17 derecelere kadar düşen hava sıcaklıkları, üreticiyi endişelendiren bir tabloyu da beraberinde getirdi. Ekili ve dikili alanlarda oluşan ürün kaybı bazı bölgelerde afet boyutuna ulaştığı belirtiliyor. Çiftçiyi vuran zirai donda, felaketin boyutları her geçen biraz daha netleşiyor.

Uzmanlar, birçok üründe "yok yılı" yaşanacağını söylüyor. Fiyatların yükselmesi ve enflasyonun da olumsuz etkilenmesi bekleniyor.

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, yaşanan zirai don olaylarının, gıda arzını tehdit etmediğini, zarar gören çiftçilere desteklerin sağlanacağını belirtti. Erdoğan, “Tarım Bakanlığımız karşı karşıya olduğumuz ilk tabloyu ortaya koydu. Başta hububat, baklagiller, yağlı tohumlar olmak üzere stratejik öneme sahip tarım ürünlerinde yurt içinde gıda arzını olumsuz bir risk yok elhamdülillah yok. Kayısı, üzüm, elma, şeftali, nektarin gibi meyve gruplarında farklı derecelerde hasar meydana geldiğine işaret ediyor. Hasar tespit çalışmalarından sonra durum daha net ortaya çıkacaktır. Tarım ve Orman Bakanlığımız gerekli adımları atmaktadır.” dedi.

Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı bunun tarihin en büyük zirai don olaylarından biri olduğunu söyledi.  Yumaklı 12 Nisan'da yaptığı açıklamada "Yer yer sıcaklığın eksi 15 dereceye düştüğü son üç günde, bazı bölgelerde son 30 yılın en düşük sıcaklık değerleri kaydedildi" dedi.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, zirai don felaketinin 65 ildeki zirai üretimi olumsuz etkilediğini söyledi. Yazılı açıklama yapan Bayraktar, tarımsal üretimin devamlılığı için don afetinden zarar gören tüm çiftçilerin zararının karşılanması için fon oluşturulmasını önerdi.

CHP Manisa Milletvekili Vehbi Bakırlıoğlu, Meclis’e sunduğu araştırma önergesinde, bazı bölgelerde ürün kaybının yüzde 100’lere ulaştığını kaydetti. Bakırlıoğlu, afetten zarar gören bölgelerde çiftçinin yüzde 90’ının borçlu; bağları bahçeleri tarlaları “ipotekli” olduğunu kaydetti.

Malatya Ticaret Borsası Başkanı Ramazan Özcan, yılda 500 milyon doların üzerinde gelir elde edilen kayısının tamamını kaybettiklerini söyledi.

Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Yönetim Kurulu üyesi Sebahattin Arslantürk, zirai donun yanı sıra istilacı türler sebebiyle fındık tarımında 200 bin ton civarında bir hasar olduğunu belirtti.

Elma üretimiyle öne çıkan Karaman'da eksi 11 dereceye düşen sıcaklıklardan dolayı hasat zarar gördü. Manisa'da Saruhanlı başta olmak üzere Alaşehir ve Salihli'deki üzüm bağlarını don vurdu, Salihli Ziraat Odası Başkanı Cem Yalvaç bazı bölgelerde zararın yüzde 100’e yakın olduğunu aktardı.

İstanbul Halciler Derneği (HALDER) Başkanı Numan Dayan, her bölgenin hikayesinin farklı olduğunu, bazı bölgelerde meyve üretiminin tamamen bittiğine dikkat çekerek, “Ağaçlar tomurcuk açtı, meyveye döndü ama donla birlikte bu meyveler zarar gördü. Yazın beklediğimiz ürünlerde kıtlık olabilir” bilgisini verdi.

Türkiye Halciler Federasyonu Danışma Kurulu Üyesi Sedat Toktürk, “Arz düşerse, fiyatlar yükselecektir. Kısa vadede önlem almak kolay değil. Nisan ortasında yaşanan bu don, özellikle kiraz gibi ürünlerin hasadına kısa süre kala meydana geldiği için çok kritik” dedi.

İzmir Sebze ve Meyve Komisyoncuları Derneği (İZKOMDER) Yönetim Kurulu Başkanı Orhan Doğan, “Yaz aylarında, yeni çıkacak erik, şeftali, nektarin, armut, elma, kiraz gibi yaz meyvelerinde donun fiyatlara etkisini çok daha yoğun hissedeceğiz. Bu yaz meyve-sebze fiyatlarında bu etkinin yüksek olacağını söyleyebiliriz” açıklamasını yaptı.

Antalya Toptancı Hal Komisyoncular Derneği Başkanı Nevzat Akcan, “Bu yıl meyvede kayıp yıl olacak, fiyatlar uçacak. Meyve kalmadı. Domates de ürün fazlalığı nedeniyle satılmıyor. Hem iç piyasa hem de ihracatta sıkıntı yaşanacak” diye konuştu.

Enflasyonu tetikler

Türkiye’de yanlış politikalar nedeniyle tarım sektörü halihazırda zor günler geçirirken, şimdi de zirai don felaketlerinden birini yaşadı. Birçok ilde zirai dondan etkilenmeyen neredeyse hiçbir tarım ürünü kalmadı. Düşük rekolte çiftçiyi bir çıkmazın içine sokarken, tüketicileri de fiyat artışları bekliyor. Türkiye’de gıda enflasyonu zaten yüksek. Birleşmiş Milletler FAO verilerine göre Mart ayında küresel gıda fiyatlarında yıllık enflasyon yüzde 6,9 oldu. Aynı dönemde Türkiye'de gıda enflasyonu yüzde 37,1 oldu.

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez, Türkiye’de gıda ürünleri enflasyonunun bir çak yıldır dünya ortalamalarının çok üzerinde olduğuna dikkat çekerek, "Yaşananlar fiyatları daha da artıracak. Bunun sorumluluğun sadece iklime dona bağlamamak gerekir" dedi.

Suiçmez, vakit kaybetmeden çiftçiye ödeme yapılması gerektiğini söylüyor: "Üretimin azalması, gıda fiyatlarının daha da artması ve bazı ürünlerde ihracat gelirlerinin azalması gibi ciddi sonuçları olacak. Tüm bunları düşünerek, gelecek yıllarda da üreticinin ayakta kalmasını sağlayacak şekilde ek desteklerin verilmesi gerekiyor."

Çiftçilerin kredi borcu artıyor

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu son verilerine göre, çiftçilerin toplam kredi borcu 950 milyarı buldu. Ayrıca haciz ve icraya konan takipteki kredi oranı, geçen yıla göre iki kat oranında artarak 4,9 milyar TL oldu.

Suiçmez, "Yıllardır devam eden gıda enflasyonunu çözmemiz gerekirken üstüne donun eklenmesi, bundan etkilenen üreticilerin alandan çekilmesine yol açacak. Dışa bağımlılığa dayalı, desteklerin az olduğu, özelleştirmeler nedeniyle alanın tümüyle serbest piyasaya bırakıldığı bu modelin değiştirilmesi gerekir. Bunun üzerine iklim etkilerine yönelik ek önlemlerin alınması gerekir." dedi.

HANGİ BÖLGEDE HANGİ ÜRÜNLER ETKİLENDİ?

Manisa ve İzmir: Sultaniye üzümünün yetiştirildiği bağlar, kiraz ve çeşitli meyve türleri zarar gördü.

Amasya: Elma ve kiraz bahçeleri zarar gördü.

Adana: Limon başta olmak üzere narenciye, karpuz ve sebze üretimi etkilendi.

Kahramanmaraş: Kayısı, ceviz ve elma üreticileri don nedeniyle mağdur oldu.

Tokat: Kiraz, şeftali, elma ve cevizde ciddi zarar oluştu.

Ordu, Giresun, Sakarya: Fındık üretimi olumsuz hava koşullarından etkilendi.

Mersin: Sert çekirdekli meyveler, karpuz, narenciye ve sebzelerde kayıplar yaşandı.

Elazığ: Üzüm, kayısı, dut ve ceviz üretimi zarar gördü.

Konya: Meyve ağaçlarının yanı sıra buğday, kanola ve erken ekilen şeker pancarında don hasarı tespit edildi.

Tekirdağ: Üzüm bağları don olayından etkilendi.

Malatya: Kayısı başta olmak üzere tüm meyve çeşitlerinde büyük zarar oluştu.

Haberin kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.