Tarlada düşük fiyata satılan ürünler, market raflarına gelene kadar katlanarak artıyor. Üreten de kazanmıyor, tüketen de uygun fiyata ulaşamıyor. Ancak aradaki aracılar bu sistemden büyük kazanç sağlıyor.

TARLADA 20 TL, MARKETTE 100 TL

Tarladan çıkan ürünler, tüketiciye ulaşana kadar birçok aracıdan geçiyor. Nakliye, komisyon, hal ücreti ve market payı gibi maliyetler eklenerek fiyatlar ciddi şekilde yükseliyor. Örneğin, kış sebzesi olan beyaz lahana tarlada 20 TL iken, market rafında 100 TL’ye kadar çıkabiliyor. Bu artışın en büyük sebeplerinden biri, aracıların fiyatı diledikleri gibi belirleyebilmesi ve denetim mekanizmalarının yetersiz olması.

ÇİFTÇİ EMEĞİNİN KARŞILIĞINI ALAMIYOR

Bu süreçte en büyük kazancı lojistik firmaları, komisyoncular ve büyük perakende zincirleri elde ediyor. Lojistik maliyetlerinin artması, yakıt fiyatlarının yükselmesi ve marketlerin yüksek kâr oranları, bu artışın başlıca nedenleri arasında yer alıyor. Ancak kazanan yalnızca aracı firmalar olurken, çiftçi emeğinin karşılığını alamıyor, tüketici de yüksek fiyatlarla karşılaşıyor.

ÜRETİCİ VE TÜKETİCİ ÇIKMAZDA

Çiftçiler, artan gübre, mazot ve sulama maliyetlerinden şikayetçi. Tarlada zarar eden çiftçi, ürünlerini ya satamıyor ya da maliyetin altında elden çıkarıyor. Bu da üretimde azalmaya ve arz sorununa yol açıyor. Tüketici ise market raflarındaki fiyatlar nedeniyle gıda alışverişinde zorlanıyor. Özellikle dar gelirli vatandaşlar için sağlıklı gıdaya erişim giderek zorlaşıyor.

Uzmanlar, çözümün üreticilerin doğrudan satış yapmasında olduğunu belirtiyor. Kooperatifleşme ve yerel üretici pazarlarının desteklenmesi, aracıların devre dışı kalmasını sağlayarak fiyatların daha makul seviyelere inmesine yardımcı olabilir.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez,

Üreticiyi destekleyici politikalar geliştirilmeli. Kooperatifleşme teşvik edilmeli ve çiftçiye doğrudan satış imkanı sağlanmalı” diyerek tarımsal kalkınmanın önemini vurguluyor.

Tüketici Hakları Derneği ve sivil toplum kuruluşları, hükümetin aracıları denetlemesi ve lojistik maliyetlerini düşürecek adımlar atması gerektiğini belirtiyor. Üreticiden tüketiciye olan bu uzun yolculuğun kısaltılması için hükümetin fiyat düzenlemesi yapması kaçınılmaz.

Üreticilerin doğrudan satış yapabileceği pazarların arttırılması, nakliye ve depolama maliyetlerinin sübvanse edilmesi gibi adımlar, çözüm sürecinde önemli rol oynayabilir. Ayrıca, komisyonculuk sisteminin gözden geçirilmesi ve marketlerin kar oranlarının denetlenmesi, fiyat artışlarının kontrol altına alınmasını sağlayabilir.

Gıda fiyatlarının daha adil bir seviyeye çekilebilmesi için üretici ve tüketici arasındaki aracıların sayısının azaltılması ve doğrudan satış kanallarının güçlendirilmesi şart. Ancak bu süreçte, devletin denetim mekanizmalarını artırarak soruna müdahale etmesi büyük önem taşıyor.

Haber: Mine Bekiroğlu Tibilli

Haberin kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.