Elif Görgü

Çevre ve Orman Bakanlığı, “Orman Materyalleri Ticareti Yönetmeliği ile GDO’lu orman ürünlerinin denetimini, bu alanda uzman personeli ve laboratuvarı olmayan Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü’ne bıraktı. Türkiye’de henüz GDO ile ilgili kanun düzeyinde bir düzenleme bile yokken, bir ürünün GDO’lu olup olmadığının tespitini yapma yetkisi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na bağlı Tarım Araştırmaları Genel Müdürlüğü’ndeydi (TAGEM).

Yönetmeliğe karşı dava açan Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, söz konusu düzenlemenin hukuka aykırı olduğunu ifade etti.

Laboratuvarı bile yok

Türkiye’de GDO’lu tohumla bitkisel üretimde bulunmak Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın bir genelgesi ile yasak. Bu konudaki kontrollü tarla denemeleri ise TAGEM bünyesinde yürütülüyor. Halen tartışılan Ulusal Biyogüvenlik Kanun Tasarısı’nı da TAGEM hazırlıyor. Tarım ve hayvancılık konularında her türlü araştırmalar yapmakla görevli kurum olan TAGEM bünyesindeki 7 adet Merkez Araştırma Enstitüsü, 9 adet Havza Araştırma Enstitüsü ve 34 adet Konu Araştırma Enstitüsü ile görev yapıyor. TAGEM’in ayrıca 3 adet İl Kontrol Laboratuvar Müdürlüğü bulunuyor.

Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, TAGEM’in orman ürünü yetkilerinin devredildiği Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü’nün GDO’lar konusunda bugüne kadar herhangi bir yetkisi ve dolayısıyla GDO’ları tespit edebilecek bir laboratuarı dahi olmadığının altını çizdi.

GDO analizi konusunda Türkiye’de biri Ankara’da diğeri Bursa’da iki laboratuvar mevcut olduğu bilgisini veren Atalık, bu konuda yasal bir zorunluluk olmadığından yurtdışından alınan ürünlere GDO analizi yapılmadığını da hatırlattı.

Yetki hukuka aykırı

Meclis gündemine gelen Biyogüvenlik Yasa Taslağı’nda yetkili kurum olarak Biyogüvenlik Kurumu’ndan bahsedildiğine dikkat çeken Atalık şu değerlendirmelerde bulundu; “Şu anda yetkili kurum Tarım ve Köyişleri Bakanlığı TAGEM’dir. Yönetmelikte ise Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Genel Müdürlüğü gözükmektedir. Oysa, Türkiye’nin imza attığı ve Meclis’inden geçirerek iç düzenlemelerini de gerçekleştirdiği Birleşmiş Milletler Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ve Cartegena Biyogüvenlik Protokolü’ne göre GDO’larla ilgili tek bir bilimsel merci ve idari birim olması gerekmektedir. Bu yönetmelikle yaratılan GDO konusundaki yetkinin dağıtılması uluslararası sözleşmelere ve iç hukukumuza aykırıdır. Bu nedenle de TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası yönetmeliğe dava açmıştır. ”

--------------------------------------------------------------------------------

‘GDO’lu ağaçlar sanayicilerin talebi’

ZMO İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık, GDO’lu orman ürünlerin küresel ısınmayı tetiklediği uyarısında bulunarak şu bilgileri verdi: Bugün dünyada ağaçların genleriyle büyük çoğunlukla kağıt sanayinin istekleri doğrultusunda oynanmaktadır. Ağaçtan kağıt hamuru elde edebilmek amacıyla içindeki ‘lignin’in bir takım işlemlerle uzaklaştırılması gerekiyor. İşte bu noktada, sanayicileri bu masraftan kurtarmak amacıyla genleriyle oynamak suretiyle minimum düzeyde lignin üreten ağaçlar yaratıldı. Ağaçtaki lignin miktarını azaltırsanız ağacı dış etkenlere ve zararlılara karşı savunmasız bırakıyorsunuz ve böyle bir ağacın da nemli toprak içindeki kökleri çürümek suretiyle ağaç atmosfere sürekli karbon dioksit veren bir makineye dönüşüyor. Şunu da hatırlatmak gerekir ki karbon dioksit, küresel ısınmaya yol açan en etkili ve miktarı en fazla sera gazıdır. Ağaçların genleriyle oynayarak, karbon yutak alanı olan ve küresel ısınmada regülatör görevi yapan ormanlara bir anda tersi bir işlev kazandırmış oluyorsunuz.