SİNAN KOPARAN

Hatırlanacağı gibi geçtiğimiz yılın son aylarında Rusya Federasyonu‘ndan kötü bir haber gelmişti. Rusya, Türkiye‘den aldığı yaş meyve sebzeye ek önlemler getiriyordu. Konuyla ilgili talebini Dış Ticaret Müsteşarlığına aktaran Rusya, ihracatçı firmaların istenilen maksimum kalıntı limitlerini karşılayamadığını, bunun sonucu olarak da uyarı alan şirket sayısının arttığını bildiriyor ve alacağı meyve sebzede 107 etkin maddenin araştırılmasını istiyordu. Türkiye‘nin önemli tarım ürünü alıcılarından biri olan Rusya ciddiydi ve acil olarak harekete geçilmesi gerekiyordu. Zira sorunun giderilmemesi halinde daha önce olduğu gibi yaş meyve sebze ihracatına kısıtlama getirebileceği, hatta durdurabileceği Rusya tarafından Türkiye‘ye iletildi. Bunun üzerine harekete geçen Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, sorunun çözümüne yönelik, 10 Eylül 2007 tarihinden itibaren il müdürlükleri tarafından uygulanmak üzere acil tedbirler aldı. Daha önce 13 il müdürlüğüne Rusya‘ya ihraç edilecek meyve ve sebzeye ‘Sağlık Sertifikası‘ düzenleme yetkisi veren Bakanlık, bu müdürlüklerin numuneleri hangi laboratuarlara göndereceklerini bir talimatla belirlemişti. Ancak yapılan incelemelerde yetkili laboratuarların teknik donanımının zayıf olduğu, Rusya‘nın bakılmasını istediği 107 etkin maddenin ancak 70‘ini araştırabildiği belirlenmişti. Kendi laboratuarlarının bu konuda zayıf olduğunu tespit eden Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, özel laboratuarlara yöneldi. Sorun giderildi ve Rusya ile olan yaş meyve sebze ihracatı devam etti.

Bugün Türkiye, pek çok alanda yakaladığı ihracat başarısını, basit aksaklıklar ve ihmaller nedeniyle bazı alanlarda yakalayamayabiliyor. Ya da önemli ihraç rakamları beklenen ürünlerde, sektörler istenileni veremiyor.

Listenin başında da tarım ürünleri geliyor. Aslına bakılırsa bu yıl Türkiye‘nin özellikle tarım ihracatında başarılı bir grafik çıkardığı söylenebilir. 2007‘nin tamamında tarım sektörü ihracatı yüzde 16.32 oranında yükseldi. Tarım ihracatı yüzde 16.32 artışla 11 miyar 357.3 milyar dolar oldu. Bunun da 8 milyar 647.4 milyon dolarla en büyük bölümünü önceki yıla göre yüzde 11.6 artan bitkisel ürünler oluşturdu. Tarım kapsamında ihracat ağaç ve mantar ürünlerinde yüzde 36.42 artışla 2 milyar 117.8 milyon, hayvansal ürünlerde yüzde 27.76 artışla 592.1 milyon dolar oldu. Ancak nüfusun yüzde 23‘ünden fazlasını tarım yolu ile istihdam eden Türkiye için daha hızlı artan rakamlara ulaşılması bekleniyor. Bununla birlikte sektörün umulan ivmeyi kazanamamasında teknolojiden gerektiği kadar yararlanamaması geliyor. Türkiye‘de halen tarım babadan kalma yöntemlerle yapılırken, tarım araçlarının yeterince kullanılmaması ve sağlıklı tohum üretimi gibi modern yöntemlerden uzak çalışılması sektördeki kârlılığı etkileyen unsurlar arasında yer alıyor. Mehmet Altan, "Tarımda Hollanda 600 bin kişi ile 60 milyarlık ihracat yapıyor" diyor.

Öte yandan tarımda açık ara öne çıkan bitkisel ürünlerdeki başarının en önemli kalemi ise fındık. Türkiye, tarım sektöründe içerisinde genel anlamda bir büyüme sağlamış olsa da fındık ihracatındaki başarının, sektördeki büyümeyi daha farklı gösterdiği söylenebilir. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) Genel Başkanı Gökhan Günaydın, "Bu rakamlara göre ‘ihracatın tarıma artısı var, tarım çok iyiye gidiyor‘ denilmesi yanlış olabilir, tarımsal ürün ihracatına detaylı bir şekilde bakıldığında bunun büyük kısmı fındık ihracatından kaynaklanıyor" diyor.