Yurttaş Almanya‘dan biber, Rusya‘dan domates dönünce ilaç kalıntısı olduğunu öğreniyor, yerli hallerden dönen ürün yok.

OLCAY BÜYÜKTAŞ AKÇA/ ZEYNEP ŞAHİN

Rusya‘nın domates alımını durdurmasının ardından gündeme gelen zirai ilaç kalıntılı ürünlerin piyasaya sunulmasıyla, gözler bu alanda yapılan ve yapılması gereken denetimlere çevrildi. Konunun uzmanlarının verdiği bilgi, Türkiye‘de bu alanda yapılan denetimlerin oldukça yetersiz olduğunu ortaya koyduğu gibi, Tarım Bakanı Mehdi Eker‘in "Ne iç ne de dış piyasaya ilaçlı ürün satmıyoruz" açıklamasının pek de güven verici olmadığını gösterdi.

Yetkililere göre, iç piyasaya sunulan ürünlerde ilaç kalıntısı olup olmadığı tam olarak bilinemez. Çünkü Türkiye‘de herhangi bir çiftçi, bir zirai ilaç satan dükkâna gidip istediği ilaçtan istediği kadar alabilir ve kullanabilir. Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu üyesi Fatih Taşdöğen, "Gerçi zirai ilaç satan dükkâna ruhsat alabilmek için ziraat mühendisi olmak gerekiyor. Ama dükkânda her zaman olacağı garantisi yok" diyerek konuyu özetledi.

Konunun uzmanlarının verdiği bilgiye göre, Türkiye‘de özellikle gıda ve tarım ürünlerini denetlemede tek yetkili kurum, Tarım Bakanlığı‘na bağlı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü. Bunların uzantısı olarak da illerde Tarım İl Müdürlüklerine bağlı olarak görev yapan kontrol şube müdürlükleri yer alıyor.Yalnız 39 ilde laboratuvar, bir ilde de araştırma enstitüsü bulunuyor. Bunlardan yalnız 4 ya da 5‘i uluslararası düzeyde kontrol yapabiliyor. Daha önce Sağlık Bakanlığı‘nda olan pek çok denetim de AB‘ye uyum çerçevesinde Tarım Bakanlığı‘na kaydırılıyor. Konudan sıkıntı duyan ihracatçılar, birlikleri bünyesinde 4 kontrol laboratuvarı kurmuş durumda. Ürünlerin denetimi oldukça zor, çünkü teknik altyapı yeterli olmadığı gibi çalışanlar arasında gıda bilim ve teknolojisi konusunda eğitim almış olanlar yeterli değil.

Bu nedenle de özellikle iç piyasaya dönük ürünlerde kontrol biraz daha gevşek tutulabiliyor. Yurttaş Almanya‘dan biber, Rusya‘dan domates dönünce ilaçlı olduğunu öğreniyor. Kentlerdeki hallerden ilaçlı ya da başka bir sorunla dönen ürün yok denecek kadar az...

Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın, "Zirai Mücadele Genel Müdürlüğü kapatıldığından beri zirai mücadele ilaçlaması konusunda geriye gidiş var. Laboratuvar sayısı arttı ama bu yeterli değil. Gelişmiş ülkelerin yasakladığı ilaçlar Türkiye‘de satılıyor. Örneğin, Fransa kendi ülkesinde yasak tarım ilacını Türkiye‘ye satıyor, Türkiye de bunu ruhsatlandırıp kullanıyor. Ama bu ilacın kullanıldığı ürünü Fransa almıyor. Sahte ve kaçak ilaç ciddi sorun. Tarım Bakanlığı ne denetlemeyi tam yapabiliyor ne de yetki paylaşıyor..." değerlendirmesini yaptı.

Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar da hiçbir üreticinin, satamayacağı ürün için, malının elinde kalması, ürünün fiyatının düşmesi için üretim yapmayacağını vurguladı.