Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Yılı Bitkisel Üretim 1. Tahmini’ne göre; yağlı tohumlardan 2019 yılında 2 milyon 100 bin ton olan ayçiçeği üretiminin 2020 yılında 2 milyon 111 bin 498 tona çıkması öngörüldü. Bitkisel Üretim 2. Tahmini’ne göre ise ayçiçeği üretiminin yüzde 1,5 oranında azalarak yaklaşık 2,1 milyon ton olacağı öngörüldü. Bitkisel Yağ Sanayicileri Derneği’ne göre; 2019 yılında 1.5 milyon ton civarındaki rekolte 2020 yılında 1.3 milyon tona geriledi. Trakya Birlik’e göre ise ülke genelindeki yağlık ayçiçeği üretimi yüzde 20 azalışla 1.25 milyon ton olacak. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Başkanı Baki Remzi Suiçmez, son dönemde ayçiçeğinde yaşanan gelişmeleri değerlendirdi. Yağlı tohum olarak Türkiye’den en fazla dış alım yapılan Rusya ve Ukrayna gibi ülkeler, yağlı tohum yerine, ham yağ ihraç etmeye başladıklarını aktaran Suiçmez, “Böyle devam ederse; yüzde 60 kapasite ile çalışan, yaklaşık 7.4 milyon ton/yıl tohum işleme kapasiteli ham yağ üretim tesislerimiz atıl duruma düşecektir” dedi.

İTHAL EDEN ÜLKEYİZ!

Ayçiçeği üretim alanı ve üretim miktarı arasındaki farklı verilerle geleceğin planlanması gerektiğine dikkat çeken Suiçmez, “Ülkemizin 3 milyon ton kullanımının yaklaşık yarısını üretimle karşılarken ayçiçeğinde net dış alımcı bir ülke olduğumuz bir gerçektir. Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA) 2020/21 sezonu üretim tahminine göre Türkiye, dünya ayçiçeği dış alımında yüzde 37 pay ile en önemli ithalatçı ülke konumundadır. Ülkemizde artan talep nedeniyle ayçiçeği tohumu ithalatı 201aatıl6 yılında 382 bin ton ve 263 bin dolar iken 2019 yılında 1,1 milyon ton ve 516 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılının ilk dokuz ayında 962 bin ton olarak gerçekleşen ayçiçeği tohumu ithalatı, 2020 yılının ilk dokuz ayında toplam 905 bin ton olarak gerçekleşmiştir. 2019 yılında ayçiçeği tohumu ithal edilen ülkeler Moldova, Romanya ve Rusya olarak öne çıkarken 2020 yılının ilk dokuz ayında Rusya, Bulgaristan, Çin, Romanya ve Moldova ön plana çıkan ülkeler arasında yer almaktadır. Dünyanın en büyük ayçiçek yağı ihracatçılarından Rusya, düşük hasat ve artan fiyatlar nedeniyle ayçiçeği tohumu ihracatına yüzde 30 ek vergi getireceğini açıklamıştır. Bu durumda Türkiye’nin ayçiçeği ürünlerinde talebin Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan gibi ülkelere doğru kayması bekleniyor” ifadelerini kullandı.

FİYAT ARTIŞ NEDENLERİ!

Ayçiçeğindeki fiyat artışının nedenlerini aktaran Suiçmez, “Dünyanın önemli ayçiçeği üreticilerinin kuraklığın da etkisiyle bu yıl ciddi rekolte kaybı yaşaması ve üretim miktarının geçen seneye göre yüzde 10 azalması, pandemi sürecinde gıda tüketiminin artmasına karşın dünya kolza üretiminin azalmasından doğan kolza yağı açığı nedeniyle ayçiçek yağı kullanımı rekor seviyelere ulaşması, artan talebi karşılamak adına Rusya, Moldova ve Ukrayna’nın ayçiçeği tohumu yerine ham yağ satarak ihracatta daha fazla gelir elde etmek istemesi, ayçiçeği tohumu ve ayçiçek yağı fiyatlarını artırmıştır. Ağustos ayında 390 ton seviyelerinde olan yurtdışı fiyatları, hasatların sonlanmasıyla birlikte eylül ayında 476 tona, ekim ayında 530 tona yükselmiştir. Yurt içi borsalarda ise Ekim ayı ortalamasında 537 tondan işlem gören fiyatlar kasım ayı itibariyle 650 tondan işlem görmüştür. Konya Şeker Kurumu, Trakya Birlik, Karadeniz Birlik ve özel yağ firmaları fiyatlarını revize ederek artırmaktadır. Tüccarın ayçiçeğini depolarda tutup piyasaya sunmaması da fiyatları artırıyor” diye konuştu.

KÜSPE İHTİYACI DIŞA BAĞIMLI HALE GELEBİLİR

Yağlı tohum olarak Türkiye’den en fazla dış alım yapılan Rusya ve Ukrayna gibi ülkeler, yağlı tohum yerine, ham yağ ihraç etmeye başladıklarını aktaran Suiçmez, “Böyle devam ederse; yüzde 60 kapasite ile çalışan, yaklaşık 7.4 milyon ton/yıl tohum işleme kapasiteli ham yağ üretim tesislerimiz atıl duruma düşecektir. Ayrıca, yağlı tohumların işlenmesi sırasında ortaya çıkan küspe, karma yem üretimi için önemli bir yem hammaddesidir. Ham yağ işleme (kırma) tesislerinin durması halinde, küspe ihtiyacının karşılanmasında tamamen dışarıya bağımlı hale gelinecektir. Bu durum ülke ekonomisinde büyük kayıplara neden olacaktır. Bu süreçte 2020 yılında artan ayçiçeği yağı fiyatlarını düşürmek için devletin gümrük vergilerinden vazgeçmesi, ülkemizdeki fiyatları düşürmediği gibi, ithalatı daha da pahalı hale getirmektedir. Dış alım yaptığımız ülkelerin gümrük vergilerindeki düşüş karşısında fiyatlara zam yaparak korumacı önlemler uygulaması, devletimizin vergi gelirini düşürdüğü gibi, çiftçimizden esirgenen desteğin yurtdışındaki üreticinin, ithalatçı firmanın ve satıcının cebine girmesine yol açmaktadır. Vergi indirimlerinden spekülatif kazanç sağlanmasını da uygulanan yanlış politikanın bir diğer olumsuzluğudur” ifadelerine yer verdi.

Özel Haber: Nurettin BAKİ

Haber kaynağına ulaşmak için lütfen TIKLAYINIZ.