TC

İSTANBUL

5. İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO: 2008/2194

KARAR NO: 2010/1878

DAVACI: TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

VEKİLİ: Av. Zuhal DÖNMEZ

Bestekar Sokak No: 49/5 Kavaklıdere Çankaya / ANKARA

DAVALI: İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI

VEKİLİ: Av. Şafak USTA

MÜDAHİL: MUSTAFA ERKEN (Davalı)

Y. Mimar-Şehir Plancı Kalyon Sokak No: 1 K:3 D: 35

Büyükçekmece Büyükçekmece / İSTANBUL

DAVANIN ÖZETİ: Davacı meslek odası; İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi‘nin 18.07.2008 tarih, 1760 sayılı kararı ile kabul edilen Tepecik Beldesi, Türkoba köyü mevkii  1/5000 ölçekli plan tadilatının, uygulamada Tarım İl Müdürlüğü görüşünün alınacağına ilişin ifadenin planlama tekniğine uygun bulunmadığını, kaldı ki tarım müdürlüğünce uygunluk görüşünün öteden beri verilmediği, çevre düzeni planına aykırı bulunduğu, fiili durum dikkate alınmadan birinci derece tarım alanlarının konuta açılmasının teknik olarak da yanlış olduğu, plan notlarının planlama ilkeleri ile çeliştiği, çölleşme tehlikesiyle karşı karşıya olan Türkiye için açık ve büyük tehlike oluşturduğu, bu yönden de kamu yararına aykırı tesis edildiği ileri sürülerek iptali istenilmektedir.

SAVUNMANIN ÖZETİ: Davacının dava açma ehliyetinin bulunmadığını, Tepecik Türkoaba Köyü 135 ada, 9, 10, 12 parseller ve Türkoba Mah. I ve II kısımların dava konusu plan onama sınırları dışında kaldığını, 135 ada 6, 7, 8, 17 parsellerin ise tadilat planı ile konut alanına alındığını, askı süresi içerisinde davacı itirazlarının reddedildiğini, ilgili kuruluşların görüşleri alınarak yapılan planlamanın şehircilik ilkelerine uygun bulunduğu ileri sürülerek, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

MÜDAHİL SAVUNMASININ ÖZETİ: Dava konusu planın yapım müellifi olan müdahil tadilat planının I ve II kısımlardan oluştuğunu, tarım alanlarının tarım dışı amaçlarla kullanımına ilişkin yönetmeliği iptal edilmiş olması sebebiyle yürürlükte olmadığından uygun görüş alınmadığını, İstanbul İl Tarım Müdürlüğü yazısının ise bilimsel olmayan çıplak gözle yapılan gözleme dayalı olduğu, halihazır haritaların dikkate alınarak yapılan planlamanın hukuka uygun olduğu savunulmaktadır.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren İstanbul 5. İdare Mahkemesi‘nce önceden belirlenen ve taraflara tebliğ olunan 24.12.2010 günü yapılan açık duruşmaya davacı vekilinin geldiği, davalı vekili ve müdahilin gelmediği anlaşılmakla gelen tarafın sözlü açıklamaları dinlendikten ve dava dosyası içerisindeki tüm belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

Dava, İstanbul İli, Büyükçekmece İlçesi, Tepecik İlk Kademe Belediyesi sınırları dahilinde bunan Türkoba Mahallesi için kabul edilen 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planının; iptali istemiyle açılmıştır.

3194 sayılı İmar Kanunu‘nun 6. maddesinde planların kapsadıkları alan ve amaçları açısından "Bölge Planları" ve "İmar Planları", imar planlarının ise "Nazım İmar Planı" ve "Uygulama İmar Planı" olarak hazırlanacağı öngörülmüş, 8. maddesinde, İmar Planlarının, nazım imar planı ve uygulama imar planından meydana geleceği, mevcut ise bölge planı ve çevre düzeni plan kararlarına uygunluğu saptanarak belediye sınırları içinde kalan yerlerin nazım ve uygulama planlarının belediyelerce yapılacağı veya yaptırılacağı kurala bağlanmış, aynı Yasanın 5. maddesinde de, Nazım İmar Planı; varsa bölge veya çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine, yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının; genel kullanış biçimlerini, başlıca bölge tiplerini, bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarını, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporuyla beraber bütün olan plan olarak tanımlanmış bulunmaktadır.

Aynı Kanun‘un 8/c Maddesinde ise; "(Ek bend: 03/07/2005-5403 S.K./25.mad) Tarım arazileri, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere plânlanamaz." hükmüne yer verilmiştir.

5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu‘nun; Tarım Arazilerinin Amaç Dışı Kullanımı başlıklı 13. Maddesinde ise; "Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri tarımsal üretim amacı dışında kullanılamaz. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla" maddede bentler halinde sayılan hususlar;

"için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir. (Ek cümle: 31/01/2007-5578 S.K./3.mad) Bakanlık bu yetkisini valiliklere devredebilir.

Mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazileri dışında kalan tarım arazileri; toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile valilikler tarafından tarım dışı kullanımlara tahsis edilebilir." hükmü yer almaktadır.

Dava dosyasının incelenmesinden; İstanbul İli, Büyükçekmece İlçesi, Tepecik İlk Kademe Belediyesi sınırları dahilinde bulunan Türkoba Mahallesi için kabul edilen 18.07.2008 tarih, 1760 sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi kararı ile kabul edilen 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planına karşı TMMOB tarafından; 25.9.2008 tarihinde plan kapsamında bulunan arazilerin tarım arazisi olduğu, bu alanın tarım arazisi olma vasfının değiştirilmesinin 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa aykırı olduğu, tarım arazilerinin tarım dışı amaçlar için kullanılamayacağı, plan yapılırken Tarım İl Müdürlüğü‘nün görüşünün alınmamış olduğu; plan altlıklarının oluşturulmadığı, plan hiyerarşisine uyulmadığı hususlarıyla itiraz edildiği, itirazın zımnen reddi üzerine, söz konusu Nazım İmar Planının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer vermiş olduğumuz mevzuat hükümlerine göre; tarım arazilerinin Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununda belirtilen izinler alınmadan, tarımsal amaç dışında kullanılmak üzere planlanmasına imkan bulunmamaktadır.

Dava konusu edilen ve iptali istenilen 18.07.2008 tarih, 1760 sayılı İstanbul Büyükşehir Belediye Meclisi kararı incelendiğinde; planlamaya tabi tutulan alan içinde mutlak tarım arazisi vasfını taşıyan araziler bulunduğu, bu alanlar içinde yapılaşma önerildiği, ancak bu alanların tarım dışı kullanım taleplerinin Bakanlık onayına sunulmamış olduğu, "uygulama aşamasında Tarım İl Müdürlüğü‘nün görüşü ve onayı alınacaktır" plan notu ilavesiyle, söz konusu plan teklifinin kabul edilmiş olduğu görülmektedir.

Bu durumda içinde mutlak tarım arazisi bulunan alana ilişkin olarak yapılan Nazım İmar Planında, tarım arazisine ilişkin olarak 5403 sayılı Kanunda belirtilen şartlar yerine getirilmeksizin Bakanlık/Valilikten söz konusu alanların tarım alanı dışında kullanılabileceğine yönelik olumlu görüş alınmaksızın yapılaşmaya açılmasına yönelik dava konusu nazım imar planında, imar mevzuatına ve şehircilik ilkelerine uyarlık yoktur.

Öte yandan; mahkememizce alınan karar gereği mahallinde yapılan keşif sonucu uzman bilirkişilerin düzenlediği 26.3.2010 tarihinde mahkememize sunulan ve şehircilik ilkelerine planlama teknik ve esaslarına aykırı görülen tadilat planına ilişkin bilirkişi görüşlerine davalı ve müdahil itirazları da yerinde bulunmamıştır.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 1.720,70 TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, 1.100,00 TL avukatlık ücretinin davalı idareden alınarak davacı vekiline verilmesine, artan posta ücretinin isteği halinde davacıya iadesine, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 30 gün içerisinde Danıştay‘a temyiz yolu açık olmak üzere 24/12/2010 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan Serap ÜLGEN

Üye Ömer ÇOLAK

Üye Fatma ÇALIŞKAN GÜNEY