İSTANBUL 8. İDARE MAHKEMESİNE

Gönderilmek Üzere

ANKARA NÖBETÇİ İDARE MAHKEMESİNE

Dosya No-E.2013/1574

DAVACI                   : TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

Karanfil Sk.28/18 Kızılay/ANKARA

VEKİLİ                     : Av.Zühal DÖNMEZ-41998670172

DAVALI                   : Gıda Tarım ve Havyvancılık Bakanlığı-ANKARA

KONU                       : İstanbul İli Arnavutköy İlçesi, Hadımköy beldesi, Yeşilbayır köyü mevkiinde
bulunan 100 hektar arazinin,  Tarım Dışı Amaçla Kullanılmasının Uygun bulunmasına ilişkin 12/02/2013 tarih 3283 sayılı işlemin öncelik ve ivedilikle Yürütülmesinin Durdurulmasına ve İptaline karar
verilmesi talebidir.

OLAY VE İPTAL NEDENLERİ

İstanbul İli Arnavutköy İlçesi, Hadımköy beldesi, Yeşilbayır köyü mevkiinde bulunan 100 hektar arazinin
"Demiryolu Odaklı Ana Yükleme Boşaltma Merkezi" olarak tarım dışı amaçla kullanılması, davalı Bakanlık tarafından uygun görülmüştür.

1-) T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü, 1. Bölge Müdürlüğü‘nün İstanbul Tarım İl Müdürlüğü‘ne gönderdiği 02.07.2010 tarih ve 1758 sayılı yazısı ile İstanbul İli, Arnavutköy İlçesi, Hadımköy Beldesi, Yeşilbayır Köyü mevkiinde bulunan 339 hektar yüzölçümlü arazi üzerinde "Demiryolu Odaklı Ana Yükleme Boşaltma Merkezi" amaçlı başvurusu İstanbul Toprak Koruma Kurulu gündemine girmiştir (EK:1).

2-) Her ne kadar tarım dışı amaçlı kullanılmak istenilen alan 339 hektar olarak belirtilse de Demiryolları 1. Bölge Müdürlüğü‘nün İstanbul Tarım İl Müdürlüğü‘ne hitaben gönderdiği 17.08.2010 tarih ve 2290 sayılı yazısında (EK:2), 1/25.000 ölçekli topoğrafik haritada "L" ile gösterilen 728 hektarlık arazinin de özel sektörün lojistik yatırımları için kullanılmak üzere mutlak tarım arazisi vasfından çıkarılması talep edilmiştir (EK:3).

3-) EK 2‘den de açıkça anlaşılacağı üzere T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü için bu alanda verilecek tarım dışı amaçlı arazi kullanım izni, devamında çok daha büyük bir alan için özel sektör talebini de beraberinde getirecektir.

4-) T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Yönetim Kurulu‘nun 22.07.2010 tarih ve 14/139 sayılı kararı ile 339 hektarlık alanın başta demiryolu taşımacılığı olmak üzere bütün lojistik faaliyetlerin dünyadaki rekabet şartlarına uygun olarak etkili ve verimli gerçekleştirilmesine altyapı sağlamak üzere, Kuruluşlarınca kamu yararı bulunduğuna dair karar alınmasına ve bu kararın onaylanmak üzere Ulaştırma Bakanlığına arz edilmesi kararı alınmıştır (Ek-4).

5-) "Kamu Yararı Kararı" T.C. Ulaştırma Bakanlığı Bağlı ve İlgili Kuruluşlar Dairesi Başkanlığı‘nın 11.08.2010 tarihli yazısı ve Bakan Oluru ile onaylanmıştır (Ek-5).

6-) Söz konusu 339 hektarlık alan ile ilgili olarak İstanbul Tarım İl Müdürlüğü tarafından düzenlenen "Etüt Raporu"nda aşağıdaki saptamalara yer verilmiştir (Ek-6):

-Etüt sahasının etrafı mutlak tarım arazisi vasfında arazilerle çevrilidir.

-1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında "Tarımsal Niteliği Korunacak Alan"da yer almaktadır.

-Etüt sahası özellikleri bakımından mutlak tarım arazisi vasfındadır.

-Etüt sahası özellikleri bakımından mutlak tarım arazisi vasfı taşıdığından yöre için büyük bir öneme sahiptir.

-Etüt sahasının tarımsal potansiyeli yüksektir.

-Etüt sahasının tarım dışı amaçlı kullanıma açılması durumunda geçimini büyük ölçüde tarla tarımından sağlayan Yeşilbayır Köyünün tarımsal bütünlüğü bozulacaktır.

-Etüt sahasının tarım dışı amaçlı kullanıma açılması halinde bölgedeki mevcut tarımsal potansiyel olumsuz etkileneceğinden, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu‘nun 13. Maddesinin (e) fıkrası gereği, tarım dışı amaçlı planlamanın uygun olmayacağı kanaatindeyiz.

7-) Yukarıdaki veriler çerçevesinde T.C. İstanbul Valiliği İl Toprak Koruma Kurulu 2.9.2010 tarih ve
İTKK-2010-6 sayılı kararı ile 339 hektar yüzölçümlü arazi için tarım dışı amaçlı kullanım talebi, Kurul üyeleri TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet ATALIK ve TEMA Vakfı temsilcisi Mustafa UZBİLEK‘in itiraz şerhleri dolayısıyla oy çokluğu ile kabul edilmiştir (EK:7).

8-)Bahsi geçen kurul üyeleri itiraz şerhlerinde aşağıdaki konuları vurgulamışlardır (EK-8):

-Tarım dışı amaçlı arazi kullanımı talebinde bulunan kurumun "Kamu Yararı Kararı"nı dayandırdığı temel, 24.07.2009 tarih ve 27298 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girmiş olan "Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük"te belirtilen "Kamu Yararı Kararı" ile
uyuşmamaktadır.

-İstanbul İli Çevre Düzeni Planı‘nda, talep edilen sahanın sadece 1,5-2 km güneydoğusunda, içmesuyu havzası dışında ve demiryoluna bitişik konumda alternatif konumda "Lojistik Alan" mevcuttur.

-Bu veriler ışığında Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliği ile Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük hükümleri gereğince tarım dışı kullanım talebinin reddedilmesi gerekmektedir.

-Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın 03.05.2007 tarih ve 07638 sayılı talimatının 2. maddesinde  "etüt raporlarında tarımsal bütünlüğü bozduğu belirtilen taleplerin Toprak Koruma Kurulu gündemine alınamayacağı ve bu taleplerin Valilikler tarafından doğrudan reddedileceği" belirtilmektedir. Bu konunun Kurul gündemine alınarak görüşülmesi "Talimata" aykırı bir işlemdir. Kurul Kararı iptal edilmelidir.

8-) Kurul toplantılarına katılan Demiryolları yetkilileri alternatif olarak önerilen "lojistik alan"ın kot farkı ve topoğrafik özellikleri nedeniyle kabul edilemez olduğunu vurgulamışlardır.

9-) Toprak Koruma Kurulu‘na T.C. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü‘nün tarihsiz 395458 sayılı yazısında, tarım dışı amaçlı kullanılmak istenen 339 hektarlık alanın Büyükçekmece Havzası‘nın kısmen orta, kısmen de uzun mesafeli koruma alanında kaldığı, 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı‘nda tarım alanında kaldığı, söz konusu alanın mutlak tarım alanında kalması halinde plan tadilatının idarelerince uygun bulunmadığı, mutlak tarım alanı dışında kalması durumunda mevzuat çerçevesinde hazırlanacak olan planın idarelerince uygun olarak değerlendirileceği belirtilmiştir (EK-9).

10-) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü 26.11.2010 tarih ve
86405 sayılı yazısı ile yeniden alternatif arazi çalışması yapılması istenmiştir (EK-10).

11-)Bunun üzerine Kurul içinden oluşturulan komisyon alternatif alan çalışması yapmış, içmesuyu havzası
olarak kullanılmayan Küçükçekmece gölünü kuzeybatısında, demiryoluna otoyola ve D-100 karayoluna son derece yakın ve düz konuma sahip Avcılar İlçesi, Firuzköy Mahallesinde yer alan 446 hektarlık alan alternatif olarak sunulmuştur (Ek-11).

12-)T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü 1. Bölge Müdürlüğü 02.12.2011 tarih ve 5113 sayılı yazısı ile Avcılar İlçesi, Firuzköy mevkiinde önerilen 446 hektar büyüklükteki arazinin zemin yapısı, konumu, mülkiyet durumu, ulaşım zorlukları açısından "lojistik merkez" olmaya uygun olmadığını belirtmiş ve talebini
"Demiryolu Odaklı Ana Yükleme Boşaltma Merkezi" olarak adlandırarak alanını da 339 hektardan 100 hektara düşürmüştür (Ek-12).

13-) Bu dönemde Kurulun talebi üzerine tekrar görüş gönderen İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel
Müdürlüğü 3.5.2012 tarih ve 230896 sayılı yazısında (Ek-13);

- 100 hektar yüzölçümlü arazinin Büyükçekmece Baraj Gölünün kısmen orta mesafeli koruma alanında, kısmen de uzun mesafeli koruma alanında kalmakta ve onaylı imar plan sahaları dışında kaldığını,

- Söz konusu proje sahasına ait imar planları onaylanıncaya/revize edilinceye kadar herhangi bir yapılaşma ve faaliyete izin verilmeyeceği,

- İlgili mevzuata göre "orta mesafeli koruma alanlarında" akaryakıt istasyonu, kimyevi madde, yakıt, zehirli, zararlı ve tehlikeli madde depolarının imar planında önerilemeyeceği ve bu fonksiyonlara ait yapılara izin verilmeyeceği,

-  "Uzun mesafeli koruma alanlarında" asit imal ve dolum yerleri, zirai mücadele ilacı imal ve dolum yerleri, endüstriyel ve evsel katı atık nihai depolama merkezleri, kimyevi madde depoları ve akaryakıt dolum tesislerinin imar planında önerilemeyeceği ve bu fonksiyonlara ait yapılara izin verilmeyeceği,

- Bahse konu proje sahasında yapılması planlanan faaliyet ile ilgili olarak İ.S.K.İ. İçmesuyu Havzaları Yönetmeliği hükümlerine göre imar planlarının yapılması ve planlar yapılıncaya kadar herhangi bir yapılaşma ve faaliyete gidilmemesi belirtilmiştir.

14-) Sonuçta, T.C. İstanbul Valiliği İl Toprak Koruma Kurulu 03.01.2013 tarih İTKK-2013/01-06
numaralı kararı ile İstanbul İli, Arnavutköy İlçesi, Hadımköy Beldesi, Yeşilbayır köyü mevkiinde bulunan 100 hektar arazinin "Demiryolu Odaklı Ana Yükleme Boşaltma Merkezi" olarak tarım dışı amaçlı kullanılması kararı oy çokluğu ile alınmıştır (Ek-14).

15-) Müvekkil ODA İstanbul Şube Başkanlığı, İl Gıda Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü‘ne gönderdiği
2.5.2013 tarih ve 96 sayılı yazısı ile Bakanlığın nihai görüşünü talep etmiş ve Müdürlük 13.5.2013 tarih ve 746 sayılı yazısı ile Bakanlık nihai görüşünü Şube Başkanlığımıza göndermiştir (Ek-15). 

16-) Müvekkil Oda, kaynağını Anayasadan alan kamu kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olup, üyelerinin tüm toplumsal, ekonomik ve mesleki sorunları ile doğrudan ilgilenmekle yükümlüdür. Ayrıca ülkemizin tarımsal kaynaklarının, topraklarının korunması için gereken her türlü girişimde bulunmakla yükümlüdür.

7472 Sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun, Ziraat Yüksek Mühendislerinin toprak muhafazasına ilişkin hizmet ve faaliyetlerde bulunmaya yetkili olduklarını düzenlemiştir.
Ziraat Mühendislerinin Görev Ve Yetkilerine İlişkin Tüzükte, toprak ve su muhafazasının toprak bilimi
alanında öğrenim görmüş ziraat mühendisleri tarafından yapılacağı, hükmü yer almaktadır. 06.04.2005 Tarih, 25778 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış olan Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6.maddesine göre de; Ülke tarımı ve tarımsal üretim kaynaklarının korunması, geliştirilmesi, işletilmesi ve verimli kılınması, kırsal nüfusun toplumsal ve ekonomik kalkınmasının sağlanması, kırsal ve tarımsal gelişime yönelik strateji, politika, program ve proje oluşturulması çalışmalarına katkıda bulunmak amacıyla her türlü girişim ve etkinlikte bulunmak, Odanın amaç ve görevleri arasında  sayılmıştır. Bu bağlamda müvekkil ODA tarım topraklarının kaybına neden olacak her türlü düzenlemenin karşısındadır.

Türkiye‘nin bir çok bölgesinde gündeme gelen tarım dışı kullanım kararlarının iptali talebi ile tarafımızca
birçok dava açılmış ve tarım toprakları kurtarılmıştır.

17-) a. İptale konu işlemler ile söz konusu arazinin tarım dışı kullanıma açılması Anayasaya aykırıdır.

Anayasal hükümler : T.C. Anayasası Devlete, 44. maddesi ile "toprağın verimli olarak işletilmesini korumak ve geliştirmek...", 45. maddesi ile de "tarım arazileri ile çayır ve meraların amaç dışı kullanılmasını ve tahribini önlemek..." görevlerini yüklemiştir. Anayasamızın 45. maddesinin gerekçesinde; "Madde, devlete tarım arazilerinin ve çayırlarla meraların amaç dışı kullanılmasını önleme görevi vermektedir. Bu ifade ile amaçlanan tarım arazilerinin endüstri ve şehirleşme sebebiyle yok edilmesinin önlenmesidir. Devlet, bu amaçla yasal düzenlemeler yapmalıdır" ifadesi yer almaktadır.

Anayasamızın 166. maddesi, "Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmayı, özellikle sanayiin ve tarımın yurt düzeyinde dengeli ve uyumlu biçimde hızla gelişmesini, ülke kaynaklarının döküm ve değerlendirilmesini yaparak verimli şeklide kullanılmasını planlamak, bu amaçla gerekli teşkilatı kurmak Devletin görevidir" hükmünü amirdir.

Yine Anayasamızın 56. maddesine göre; "Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve vatandaşların ödevidir".

Tüm bu maddelerle birlikte Anayasanın mülkiyet hakkının kullanımını düzenleyen 35. maddesi, herkesin mülkiyet ve miras haklarına sahip olduğunu belirttikten sonra, "mülkiyet hakkının kullanılması toplum
yararına aykırı olamaz" demektedir. Bu sınırlama, her türlü mülkiyet için, dolayısıyla toprak mülkiyeti için de geçerlidir.

İptalini talep ettiğimiz, dava konusu taşınmazların tarım arazisi olmaktan çıkarılması, yapılaşmaya açılmasına ilişkin işlemlerin Anayasaya aykırı olduğu açıktır.

b. 1.Sınıf Tarım Toprağı olan dava konusu taşınmazların imara açılması, tarım arazisi olmaktan çıkarılması 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanununa aykırıdır. Toprağın doğal veya
yapay yollarla kaybını ve niteliklerini yitirmesini engelleyerek korunmasını, geliştirilmesini amaçlayan Kanunun 3.maddesinin (d) fıkrasında, Tarım arazisinin tanımı yapılmıştır. Buna göre; Toprak, topografya ve iklimsel özellikleri tarımsal üretim için uygun olup, hâlihazırda tarımsal üretim yapılan veya yapılmaya uygun olan veya imar, ihya, ıslah edilerek tarımsal üretim yapılmaya uygun hale dönüştürülebilen araziler tarım arazisidir.

Kanunun 4.maddesinde de, Devletin hüküm ve tasarrufu altında ve Hazinenin özel mülkiyetinde olan araziler ile kamu kurumlarına, gerçek ve tüzel kişilere ait olan arazilerin mülkiyet hakkı kullanılırken toprağın; bitkisel üretim fonksiyonu, endüstriyel, sosyo-ekonomik ve ekolojik işlevlerinin tamamen, kısmen veya geçici olarak engellenmemesi amacıyla araziyi kullananlar, bu Kanunun öngördüğü tedbirleri almakla yükümlüdür, denilmektedir. Görüldüğü gibi davalı idare, Mutlak tarım arazisini OSB genişleme alanı yaparak
Kanunun kendisine yüklediği görevleri yerine getirmemiştir.

Tarım arazilerinin amaç dışı kullanımını düzenleyen 5403 Sayılı Kanunun 13.maddesinde, mutlak tarım arazileri, özel ürün arazileri, dikili tarım arazileri ile sulu tarım arazilerinin tarımsal üretim amacı dışında kullanılamayacağı belirtilmiştir. Ancak, alternatif alan bulunmaması ve Kurulun uygun görmesi şartıyla; savunmaya yönelik stratejik ihtiyaçlar, doğal afet sonrası ortaya çıkan geçici yerleşim yeri ihtiyacı, petrol ve doğal gaz arama ve işletme faaliyetleri, ilgili bakanlık tarafından kamu yararı kararı alınmış madencilik faaliyetleri, bakanlıklarca kamu yararı kararı alınmış plân ve yatırımlar için bu arazilerin amaç dışı kullanım taleplerine, toprak koruma projelerine uyulması kaydı ile Bakanlık tarafından izin verilebilir.

Dava konusu arazilerin Mutlak Tarım Arazisi olduğu konusunda bir tartışma yoktur. Alternatif alan da vardır, buna rağmen bu alanda ısrar edilmiştir.

18-) İptale konu karar ile birlikte söz konusu tarım arazilerinin tarım dışı kullanıma açılması sonucu telafisi
imkansız zararların ortaya çıkacağı muhakkaktır, bu nedenle acilen Yürütmenin Durdurulmasına karar verilmesini talep etmekteyiz.

HUKUKİ NEDENLER        : Anayasa, İYUK, 7472 Sayılı Kanun, 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu, 3194 sayılı İmar Kanunu, Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük, Yönetmelikler, İlgili tüm mevzuat.

DELİLLER                           : Ekler

SONUÇ VE SİSTEM                       :Yukarıda açıklanan nedenlerle; İstanbul İli Arnavutköy İlçesi, Hadımköy beldesi, Yeşilbayır köyü mevkiinde bulunan 100 hektar arazinin,  Tarım Dışı Amaçla Kullanılmasının Uygun bulunmasına ilişkin 12/02/2013 tarih 3283 sayılı işlemin öncelik ve ivedilikle Yürütülmesinin Durdurulmasına ve İptaline; yargılama giderleri ile vekalet ücretinin davalı tarafa yükletilmesine 
karar verilmesini saygı ile arz ve talep ederim.
 

Av.Zühal DÖNMEZ
Davacı Vekili

EKİ: Vekaletname

1-Tüm Ekler

2- Örnek Mahkeme Kararları