İYİ TARIM UYGULAMALARI YÖNETMELİK TASLAĞI‘NA İLİŞKİN TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI‘NIN GÖRÜŞÜ

MERKEZ
07.12.2009
 

 

İYİ TARIM UYGULAMALARI YÖNETMELİK TASLAĞI‘NA İLİŞKİN

TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI‘NIN GÖRÜŞÜ

 

  

Taslağın Geneli Üzerindeki Görüş ve Değerlendirme

  

Teklif

 

Ziraat Mühendisleri Odası, tarımın, yüksek kar ve verimlilik esasları doğrultusunda, çevreye zarar verilmeden gerçekleştirilmesi gerektiğini savunmakta ve bu amaç doğrultusunda yapılacak mevzuat çalışmalarının ülke tarımı açısından çok yararlı olduğuna inanmaktadır.

İyi tarım uygulamaları ile ilgili çalışmalar da ODA‘mızca bu kapsamda değerlendirilmektedir. Dolayısıyla yukarıda belirtilen amaçları ülke tarımına sunabilecek bir Yönetmeliğin yürürlüğe alınması tarımın her kesimi tarafından memnuniyetle karşılanacaktır.

Görüşümüze sunulan Taslak, yukarıda açıklanan çerçevede ve ilgili yasa ve tüzük hükümleri açısından değerlendirilmiştir.

 

 

Taslağa ilişkin görüş, değerlendirme ve tekliflerimiz maddeler halinde aşağıda görülmektedir. 

 

Taslak Maddesi

Görüş ve Değerlendirme

Teklif

Dayanak

Madde 3

  

 

Yönetmeliğin, 5488 Sayılı Tarım Kanunu, 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, 6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu ile 5179 sayılı Gıdaların Üretimi, Tüketimi ve Denetlenmesine Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun‘a dayanılarak hazırlandığı belirtilmektedir.

Ancak Yönetmelik hükümlerinin bizzat ziraat mühendislerince uygulanacak olması nedeniyle, 7472 sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun‘un ve Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük‘ün yasal dayanak kısmına eklenmesi gerekmektedir.

 

 

7472 Sayılı Ziraat Yüksek Mühendisliği Hakkında Kanun ile Ziraat Mühendislerinin Görev ve Yetkilerine İlişkin Tüzük dayanak maddesine eklenmelidir.

 

Tanımlar

Madde 4

 

 

 

Tanımlar kısmında "Meslek Odası" yer almamıştır.

 

 

 

4 üncü maddeye aşağıdaki tanım eklenmelidir.

Meslek Odası: İlgili meslek odasını

 

 

İyi tarım uygulamalarının genel kuralları

Madde 5

  

5 inci maddenin 1 inci fıkrasının (a) bendi;

"Bu Yönetmelikte belirtilen kurallara uymak kaydıyla gönüllülük ilkesi çerçevesinde yapılır." hükmü bulunmaktadır."

Ancak; gönüllü kavramı yasal mevzuatla uyuşmamaktadır. Bu nedenle iyi tarım uygulamalarının zorunlu olması, kontrol ve sertifikasyon sürecinin gönüllülük esasına bağlanması daha uygun olacaktır.

 

Maddenin (b) bendinde ise;

"Bakanlıkça belirlenen uygunluk kriterleri ve kontrol noktaları doğrultusunda gerçekleştirilir." ifadesi kullanılmıştır.

Bu bentte de uluslararası uygunluk kriterlerinin de belirtilmesi daha uygun olacaktır.

 

 

 

 

5 inci maddenin 1 inci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

(a) "İyi tarım uygulamalarının bu Yönetmelikte belirtilen kurallara uymak kaydıyla yapılması zorunludur."

(b) "Bakanlıkça belirlenen kriterle ile uluslararası uygunluk kriterleri ve kontrol noktaları doğrultusunda gerçekleştirilir

Kontrol ve sertifikasyon sistemi

Madde 6

  

Bireysel sertifikasyonla ilgili 6 ncı madde a/3‘de

 

"Üretici, kontrol ve sertifikasyon kuruluşu denetiminden önce kendi iç kontrolünü yapar veya yaptırır." hükmü bulunmaktadır.

 

Bu hükümde üreticinin de iç kontrol yapabileceği belirtilmektedir. İç kontrol, üreticilerin yapabileceği derecede basit bir işlem değildir. Bu nedenle maddenin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

 

 

Grup sertifikasyonu ile ilgili 6 ncı madde b/4‘de 

"Üretici örgütleri ve müteşebbisler, kontrol ve sertifikasyon kuruluşundan ayrı olarak bir iç kontrol sistemi oluşturur ve faaliyet konusuna uygun yeterli sayıda iç kontrolör görevlendirir. " denilmektedir.

Ancak grup sertifikasyonunun tarım danışmanı sertifikasyonuna sahip kontrolörler tarafından yapılması uygun olacaktır.

 

6 ncı madde, a/3 ve b/4‘nin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

(a) "Üretici, kontrol ve sertifikasyon kuruluşu denetiminden önce kendisiyle ilgili iç kontrolün yapılması sağlar."

(b) "Üretici örgütleri ve müteşebbisler, kontrol ve sertifikasyon kuruluşundan ayrı olarak bir iç kontrol sistemi oluşturur ve faaliyet konusuna uygun, yeterli sayıda serbest tarım danışmanı sertifikasına sahip iç kontrolör görevlendirir. "

 

İyi tarım uygulamaları komitesinin oluşumu

Madde 7

7 inci maddenin 1 inci fıkrasında "İyi Tarım Uygulamaları Komitesi; Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürü veya görevlendireceği Genel Müdür Yardımcısı veya ilgili Daire Başkanı Başkanlığında; Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünden 3 kişi, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünden 1 kişi ve Hukuk Müşavirliğinden 1 kişi olmak üzere toplam 6 kişiden oluşur." hükmü bulunmaktadır.

 

Aynı maddenin 2 inci fıkrası ise; "İhtiyaç duyulması halinde Bakanlıktan veya diğer kamu ve kamu dışı kuruluşlardan komiteye temsilci davet edilebilir. Ancak toplantılara bu şekilde katılanların oy hakkı bulunmaz." hükmünü taşımaktadır"

 

İyi tarım uygulamaları komitesinde, 1 inci fıkradaki üyeler dışında ziraat mühendisleri odası temsilcisi ile Türkiye Ziraat Odaları Birliği temsilcisinin de bulunması uygun olacaktır.

 

7 inci maddenin 1 inci ve 2 inci fıkralarının aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

(1)"İyi Tarım Uygulamaları Komitesi; Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürü veya görevlendireceği Genel Müdür Yardımcısı veya ilgili Daire Başkanı Başkanlığında; Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünden 3 kişi, Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğünden 1 kişi ve Hukuk Müşavirliğinden 1 kişi, Ziraat Mühendisleri Odasından 1 kişi, Türkiye Ziraat Odaları Birliği‘nden(TZOB) 1 kişi olmak üzere toplam 8 üyeden oluşur."

(2)"İhtiyaç duyulması halinde 1 inci fıkrada belirtilen temsilciler dışında diğer kurum ve kuruluşlardan komiteye temsilci davet edilebilir. Ancak toplantılara bu şekilde katılanların oy hakkı bulunmaz."

 

İyi tarım uygulamaları komitesinin çalışma usul ve esasları

Madde 8

  

8 inci maddenin 2 inci fıkrasının, 7 inci maddedeki değişiklik teklifimiz doğrultusunda yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

8 inci maddenin 2 inci fıkrasının aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

(2)"Bakanlığa bağlı birimlerden görevlendirilecek komite, üyeleri bakan onayı ile belirlenir. Komiteye katılacak diğer üyeleri ise ziraat mühendisleri odası ve TZOB belirler.

 

Üretici örgütlerinin hak ve yükümlülükleri

Madde 12

12 inci maddenin 1 inci fıkrasında üretici örgütlerinin hak ve yükümlülüklerinin neler olduğu belirtilmektedir. Bu fıkraya, üretici örgütlerinin ortaklarına tarımsal danışmanlık desteği vermesi hususunun da ilave edilmesi uygun olacaktır.

  

 

 

 

12 inci maddenin 1 inci fıkrasının (i) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (j) bendinin eklenmesi gerekmektedir.

(j)" Üretici örgütleri iyi tarım uygulamaları yapacağını taahhüt eden üyelerine tarımsal danışmanlık desteği verir"

 

Müteşebbislerin hak ve yükümlülükleri

Madde 13

  

13 üncü maddenin 1 inci fıkrasında müteşebbislerin hak ve yükümlülüklerinin neler olduğu belirtilmektedir ve söz konusu fıkranın (b) bendinde;

 

"Bitki koruma ve bitki besleme ürünleri ile hayvan sağlığı ve hayvan besleme ürünlerine ait satış, pazarlama ile her türlü danışmanlık faaliyetlerinde bulunamaz." hükmü bulunmaktadır.

 

Ancak müteşebbislerin sözleşmeli üreticilerine danışmanlık hizmeti vermesi uygun olacaktır. Bu nedenle maddenin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

 

 

 

13 üncü maddenin 1 inci fıkrasının (b) bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi ve maddeye (j) bendinden sonra gelmek üzere (k) bendinin eklenmesi gerekmektedir.

(b)"Bitki koruma ve bitki besleme ürünleri ile hayvan sağlığı ve hayvan besleme ürünlerine ait satış ve pazarlama faaliyetlerinde bulunamaz."

 

k)"Müteşebbis iyi tarım uygulamaları yapacağını taahhüt eden sözleşmeli üreticilerine tarımsal danışmanlık desteği verir."

 

Kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarının çalışma usul ve esasları

Madde 16

  

16 ıncı maddenin 1 inci fıkrasının (ğ) bendinde;

 

Kontrol ve sertifikasyon kuruluşlarının Bakanlıkça düzenlenecek toplantılara ve eğitimlere istenilen düzeyde katılım sağlayacağı belirtilmektedir. Bu taslakta yer alan kontrolör, sertifiker ve iç kontrolörler, kamu görevlisi sıfatını taşımayan, serbest çalışan kişiler olduklarından Bakanlığın bu kişilere eğitim verme yetkisi bulunmamaktadır.  

Danıştay 10 uncu Dairesi‘nin 12.3.2007 tarih, 2006/6776 sayılı ve Danıştay 8 inci Dairesi‘nin 3.12.2007 gün, 2006/4114 sayılı kararlarında da bu husus açıkça belirtilmiştir. (EK 1-2)

Ancak Bakanlığın, iyi tarım uygulamaları ile ilgili olarak toplantılar düzenlemesinin yararlı olacağı düşünülmekte olup, söz konusu bendin buna göre yeniden düzenlenmesi uygun olacaktır.

 

16 ıncı madde (ğ) bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

ğ) "Bakanlıkça düzenlenecek toplantılara katılım sağlar."   

Kontrolörlerde aranacak şartlar ile çalışma usul ve esasları

  

Madde 20

  

20 nci maddenin 1 inci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde kontrolörlük eğitiminin Bakanlık tarafından düzenleneceği belirtilmektedir.  Ancak, kamu görevlisi sıfatını taşımayan, serbest çalışan kişilere Bakanlığın eğitim verme yetkisi bulunmamaktadır. 

Danıştay 10 uncu Dairesi‘nin 12.3.2007 tarih, 2006/6776 sayılı ve Danıştay 8 inci Dairesi‘nin 3.12.2007 gün, 2006/4114 sayılı kararlarında da bu husus açıkça belirtilmiştir. (EK 1-2)

Diğer taraftan kontrolör olabilecek meslek mensupları arasında balıkçılık teknolojisi mühendisleri yer almamıştır.

20 nci maddenin 1 inci fıkrasının (c ) bendinde Kontrolörlerin çalışma yetkisinin, yetki talebinde bulunan kontrol ve sertifikasyon kuruluşu adına, kontrol faaliyetinde bulunmak üzere Bakanlık tarafından kişiye verileceği belirtilmektedir. Bu madde kapsamında serbest tarım danışmanlarına da yetki verilmesi uygun olacaktır. Ayrıca kontrolörler birden fazla kontrol ve sertifikasyon kuruluşuna hizmet verebilmelidir.

Yukarıda açıklanan nedenlerle 20 nci maddenin buna göre düzenlenmesi uygun olacaktır.

 

 

20 nci maddenin 1 inci fıkrasının (a) ve (c)  bentlerinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi,  (b) bendinin ise iptal edilmesi gerekmektedir.

a) "Kontrolörlük yapacağı alanla ilgili olarak, ziraat mühendisi, su ürünleri mühendisi, balıkçılık teknolojisi mühendisi, gıda mühendisi veya veteriner hekim olmak, ilgili meslek odasınca gerçekleştirilen kontrolörlük eğitimine katılmak ve bu eğitim sonucunda Bakanlık onaylı kontrolör belgesi almış olmak,"

 

(c )" Kontrolörlerin çalışma yetkisi, yetki talebinde bulunan kontrol ve sertifikasyon kuruluşu adına, kontrol faaliyetinde bulunmak üzere Bakanlık tarafından kişiye verilir. Serbest tarım danışmanlarına da kontrol faaliyetinde bulunmak üzere yetki verilir. Kontrolörler birden fazla kontrol ve kuruluşuna hizmet verebilir.

 

 

Sertifikerlerde aranacak şartlar ile çalışma usul ve esasları

Madde 21

  

21 nci maddenin 1 inci fıkrasının (a) ve (c) bentlerinde sertifiker olmak isteyen kişilere Bakanlık tarafından kontrolörlük eğitimi verileceği belirtilmektedir.  Ancak, kamu görevlisi sıfatını taşımayan, serbest çalışan kişilere Bakanlığın eğitim verme yetkisi bulunmamaktadır. 

Danıştay 10 uncu Dairesi‘nin 12.3.2007 tarih, 2006/6776 sayılı ve Danıştay 8 inci Dairesi‘nin 3.12.2007 gün, 2006/4114 sayılı kararlarında da bu husus açıkça belirtilmiştir. (EK 1-2)

Diğer taraftan sertifiker olabilecek meslek mensupları arasında balıkçılık teknolojisi mühendisleri yer almamıştır.

Bu nedenle 21 inci maddenin buna göre düzenlenmesi uygun olacaktır.

            

 

21 inci maddenin 1 inci fıkrasının (a) bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi ve (c) bendinin ise iptal edilmesi gerekmektedir.

a) "Ziraat mühendisi, su ürünleri mühendisi, balıkçılık teknolojisi mühendisi, gıda mühendisi veya veteriner hekim olmak, ilgili meslek odasınca gerçekleştirilen kontrolörlük eğitimine katılmak ve bu eğitim sonucunda Bakanlık onaylı kontrolör belgesi almış olmak,"

 

İç kontrolörde aranacak şartlar ile çalışma usul ve esasları

Madde 22

  

22 nci maddenin 1 inci fıkrasının (a) bendinde; "İç kontrolörlük yapacağı alanla ilgili olarak lisans veya ön lisans veya lise dengi mesleki okul mezunu olmalı ve Bakanlıkça açılacak veya açtırılacak iç kontrolörlük eğitimine katıldığına dair resmi bir belgeye sahip olmak," hükmü bulunmaktadır.

 

Oysa iç kontrolörlerin en az lisans düzeyinde eğitime sahip olması gerekmektedir.

 

Diğer taraftan, iç kontrolörlük eğitiminin Bakanlık tarafından düzenleneceği belirtilmektedir.  Ancak, kamu görevlisi sıfatını taşımayan, serbest çalışan kişilere Bakanlığın eğitim verme yetkisi bulunmamaktadır. 

Danıştay 10 uncu Dairesi‘nin 12.3.2007 tarih, 2006/6776 sayılı ve Danıştay 8 inci Dairesi‘nin 3.12.2007 gün, 2006/4114 sayılı kararlarında da bu husus açıkça belirtilmiştir. (EK 1-2)

Bu nedenle 22 nci maddenin buna göre düzenlenmesi uygun olacaktır.

 

 

22 nci maddenin 1 inci fıkrasının (a) bendinin aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

a) İç kontrolörlük yapacağı alanla ilgili olarak lisans düzeyinde okul mezunu olmak, ilgili meslek odasınca gerçekleştirilen iç kontrolörlük eğitimine katılmak ve bu eğitim sonucunda Bakanlık onaylı iç kontrolör belgesi almış olmak,"

 

  

Geçici madde 1

  

Geçici 1 inci maddede de yine bakanlık eğitim vereceğine ilişkin hüküm bulunmaktadır.

Ancak, kamu görevlisi sıfatını taşımayan, serbest çalışan kişilere Bakanlığın eğitim verme yetkisi bulunmamaktadır.

 

Danıştay 10 uncu Dairesi‘nin 12.3.2007 tarih, 2006/6776 sayılı ve Danıştay 8 inci Dairesi‘nin 3.12.2007 gün, 2006/4114 sayılı kararlarında da bu husus açıkça belirtilmiştir. (EK 1-2)

Bu nedenle geçici maddenin buna göre düzenlenmesi gerekmektedir.

 

 

Geçici 1 inci maddenin 1 inci ve 2 inci fıkralarının aşağıdaki şekilde değiştirilmesi gerekmektedir.

 (1) İyi tarım uygulamaları konusunda ilgili meslek odalarınca açılacak kontrolörlük eğitimine kadar bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen lisans eğitimine sahip olanlardan kalite yönetimi sistemi ile Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktası (HACCP) konularında eğitim aldığını belgelendirenlere, kontrolör olarak çalışma yetkisi verilir. Ancak bu şekilde çalışma yetkisi verilenler, faaliyet alanı ile ilgili olarak meslek odalarınca açılacak ilk kontrolörlük eğitiminden itibaren en geç bir yıl içerisinde eğitime katılmak zorunda olup, bu süre içerisinde eğitime katılmayanların çalışma yetkisi askıya alınır.

 

(2) İyi tarım uygulamaları konusunda ilgili meslek odalarınca açılacak iç kontrolörlük eğitimine kadar bu Yönetmeliğin 22 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde aranan lisans düzeyinde okul mezunu olanlardan kalite yönetimi sistemi ile kalite yönetim sistemleri iç tetkiki konularında eğitim aldığını belgelendirenler iç kontrolör olarak görev alabilirler.

     

 

EK:1

  

T.C.
DANIŞTAY
ONUNCU DAİRE
Esas No : 2006/6776

Davacı ve Yürütmenin Durdurulmasını İsteyen: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

Vekili: Av. Zühal Dönmez

Bestekar Sk. No: 49/5 Kavaklıdere / ANKARA

Davalı : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı - ANKARA

İstemin Özeti : 8.9.2006 tarih ve 26283 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen "Bakanlık" ibaresi ile ikinci fıkrasının iptali ve öncelikle yürütmenin durdurulması istenilmektedir.

Danıştay Tetkik Hakimi : Aydın Akgül

Düşüncesi: Yürütmenin durdurulması isteminin reddi gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı: Nevzat Özgür

Düşüncesi: Yürütmenin durdurulabilmesine karar verilebilmesi için, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu‘nun 27 nci maddesinde öngörülen koşulların gerçekleşmediği anlaşıldığından, istemin reddi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Onuncu Dairesince davalı idarenin savunması alındıktan sonra incelenmesine karar verilen yürütmenin durdurulması istemi, savunmanın geldiği görülmekle yeniden incelendi, gereği görüşüldü:

Dava, 8.9.2006 tarih ve 26283 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen "Bakanlık" ibaresi ile ikinci fıkrasının iptali ve öncelikle yürütmenin durdurulması istemiyle açılmıştır.

5488 sayılı Tarım Kanunu‘nun "Çiftçi eğitimi, yayım ve danışmanlık hizmetleri" başlıklı 9 uncu maddesinde; "Bakanlık; tarım, çiftçi eğitimi ve yayım faaliyetlerinde, sivil toplum örgütleri, özel sektör kuruluşları ve serbest danışmanların görev almasını sağlamak için gerekli düzenlemeler yapar, bu kuruluş ve kişileri teşvik eder, çalışma esaslarını belirler ve denetler.

Çiftçi eğitimi, özel yayım ve danışmanlık hizmetleri çalışma esas ve usulleri ile ilgili diğer şartlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir." hükmüne yer verilmiştir.

441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesinin (h) fıkrasında; verimli ve faydalı tarım bilgilerini çiftçi ailelerine benimsetmek ve ülke düzeyinde yaygınlaştırmak amacıyla, tarımsal yayım ve eğitim sistemi ve programları ile projelerini hazırlamak, uygulamak, örnek çiftçi yetiştirmek üzere eğitim program ve projeleri uygulamak, çiftçi kadınları ve kızlarına ev ekonomisi, çocukları ve gençlerine teknik ve pratik çiftçilik öğretmek üzere tedbirler almak, uygulamalar yapmak, örnek çiftçi yetiştirmek ve tarım yayımı ve eğitimi için her türlü eğitim merkezi gibi tesisleri kurmak, kurslar açmak veya açtırmak Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görevleri arasında sayılmıştır.

Davalı Bakanlık tarafından, 5488 sayılı Yasanın 9 uncu maddesine dayanılarak tarımsal işletme sahiplerinin bilgi, teknik ve yöntemler konusundaki ihtiyaçlarının zamanında ve yeterli düzeyde karşılanması ile ilgili usul ve esasları belirlemek amacıyla dava konusu Yönetmelik çıkarılmıştır.

Dava konusu Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde "(1) Kamu, kamu dışı yayım/tarımsal danışmanlık şirketlerinde görev yapacak olan yayımcılara/danışmanlara sertifika vermek ve hizmet içi eğitim ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla Bakanlık, üniversiteler, meslek kuruluşları tarafından tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezleri kurulabilir.

(2) Tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezlerinin yetkilendirilmesi için başvurular Bakanlığa yapılır. Bakanlık incelemeleri yapar, gerekli gördüğü hallerde merkez teknik komitesinin görüşüne başvurur. Başvurusu olumsuz bulunan kurum ve kuruluşlara durum gerekçesi ile birlikte bildirilir." hükümleri yer almaktadır.

Davacı, davalı Bakanlığın, tarımsal yayım ve danışmanlık eğitim merkezi kurma yetkisinin bulunmadığını, Ziraat Mühendisleri Odası‘nın kendi üyelerine tarımsal yayım ve danışmanlık eğitimi verebileceğini, eğitim merkezinin yetkilendirilmesi için Bakanlıktan yetki belgesi alınmasının zorunlu kılınamayacağını iddia etmektedir.

Davalı Bakanlık ise, 5488 sayılı Yasanın 9 uncu maddesiyle, tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti alanında eğitim, sertifikalandırma ve yetkilendirme konusunda Bakanlığa yetki verildiğini; Yönetmeliğin 13 üncü maddesindeki "Bakanlık" ibaresinin çıkarılmasıyla, Bakanlığın, kendi personeline bile eğitim verme olanağının elinden alınacağını belirtmektedir.

Görüldüğü gibi dava konusu uyuşmazlık, tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetlerinde davalı Bakanlığın eğitim, sertifikalandırma ve yetkilendirme yetkisi olup olmadığına ilişkindir.

441 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye göre, tarımsal yayım ve eğitim sistemini, programlarını, projelerini hazırlamak ve çiftçilere yönelik her türlü eğitim programlarını uygulamakla görevli davalı Bakanlığa, 5488 sayılı Tarım Kanunu‘nun 9 uncu maddesiyle de tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetleriyle ilgili düzenleme yapma yetkisi tanınmış; fakat belirtilen hizmet alanında çalıştırılacakların eğitimi, sertifikalandırılması, eğitim merkezlerinin yetkilendirilmesi konularında davalı Bakanlığa herhangi bir yetki verilmemiştir.

Bu itibarla, davalı Bakanlığın, 5488 sayılı Yasa‘nın 9 uncu maddesiyle yetki tanınmamasına rağmen tarımsal yayım ve danışmanlık hizmetinde çalışacakları eğitip, sertifikalandırmak amacıyla eğitim merkezleri kurabileceği; eğitim merkezlerini yetkilendirebileceği yolundaki dava konusu düzenlemede hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

Esasen, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu‘nun 12(g) maddesinde; yörelerindeki tarım ve sanayinin gelişmesine ve ihtiyaçlarına uygun meslek elemanlarının yetişmesine ve bilgilerinin gelişmesine katkıda bulunmak, sanayi, tarım ve sağlık hizmetleri ile diğer hizmetlerde modernleşmeyi, üretimde artışı sağlayacak çalışma ve programlar yapmak, uygulamak ve yapılanlara katılmak, bununla ilgili kurumlarla işbirliği yapmak ve çevre sorunlarına çözüm getirici önerilerde bulunmak, yükseköğretim kurumlarının görevleri arasında sayılmıştır.

Oysa iptali istenilen Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin 13 üncü maddesiyle davalı Bakanlığın, üniversitelerin tarımsal yayım ve danışmanlık hizmeti alanında açacakları eğitim merkezlerini de yetkilendirebileceği kabul edilmiş; böylece 2547 sayılı Yasaya da aykırı bir düzenleme yapılmıştır.

Bu durumda, Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin dava konusu hükümlerinde hukuka ve dayanağı Yasa hükümlerine uyarlık bulunmamakta olup; belirtilen Yönetmelik hükümlerinin uygulanması telafisi güç veya imkansız zararlara da yol açacaktır.

Açıklanan nedenlerle, 2577 sayılı Kanun‘un 27. maddesi uyarınca davacının yürütmenin durdurulması isteminin kabulü ile 8.9.2006 tarih ve 26283 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Tarımsal Yayım ve Danışmanlık Hizmetlerinin Düzenlenmesine Dair Yönetmeliğin 13 üncü maddesinin birinci fıkrasında geçen "Bakanlık" ibaresi ile ikinci fıkrasının yürütülmesinin durdurulmasına 12.3.2007 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Başkan Mehmet ÜNLÜÇAY

Üye Ahmet BAŞPINAR

Üye Cem ERBÜK

Üye Nüket YOKLAMACIOĞLU

Üye İbrahim BERBEROĞLU

 

 

 

 

EK:2

  

T.C.
DANIŞTAY
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2006/4114
Karar No : 2007/6538

Davacı: TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası

Vekili: Av. Zühal Dönmez
Bestekar Sk. No: 49/5 - Kavaklıdere/ANKARA

Davalı : Tarım ve Köyişleri Bakanlığı

Davanın Özeti: Davalı idare tarafından Toprak Koruma Projelerinin hazırlanmasına yönelik, Ziraat Fakültelerinin Toprak, Kültür Teknik, Tarım Makinaları, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden mezun veya bu konularda daha önce çalıştığını belgeleyen diğer bölümlerden mezun Ziraat Mühendislerine beş gün süre ile eğitim düzenleneceğine ve yapılacak sınavda başarılı olanlara yetki belgesi verileceğine ilişkin duyurunun iptali istemidir.

Savunmanın Özeti: 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu ve bu Kanuna dayanılarak hazırlanan Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliğini hazırlayan ve uygulayan, bu kapsamda nasıl bir projeye ihtiyaç olduğunu belirleyen ve hazırlanan projeleri inceleyen Bakanlığın, gerekli kriterleri ortaya koyarak toprağın korunması konusunda uzman yetiştirmesinin mevzuata aykırı olmadığı, davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

Danıştay Tetkik Hakimi Gülşen A. PEHLiVAN‘ın Düşüncesi: Dava konusu işlemin iptali gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Radiye TİRYAKİ‘nin Düşüncesi : Dava, davalı idare tarafından Toprak Koruma Projelerinin hazırlanmasına yönelik, Ziraat Fakültelerinin Toprak, Kültür Teknik, Tarım Makinaları, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden mezun veya bu konularda daha önce çalıştığını belgeleyen diğer bölümlerden mezun Ziraat Mühendislerine beş gün süre ile eğitim düzenleneceğine ve yapılacak sınavda başarılı olanlara yetki belgesi verileceğine ilişkin duyurunun iptali isteğiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununun "Toprak Projelerinin hazırlanması" başlıklı 12. maddesine ve bu maddede yer alan, Toprak Koruma projelerinin gerekliliği hazırlanması, uygulanması, yetki ve sorumluluklarının belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça hazırlanarak yönetmelikle belirleneceği hükmüne dayanılarak çıkarılan Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 12. maddesindeki hükümlere dayanılarak Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce, toprak koruma projelerinin hazırlanmasına yönelik dava konusu duyurusunun iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esaslarını düzenleyen 3046 sayılı Kanunun 31. maddesinde, Bakanlık merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşların eğitim planını hazırlamak, yayınlamak ve uygulanmasını takip etmek, bakanlık personeli ile ilgili hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek ve uygulamakta Eğitim Dairesi Başkanlığının görevli olduğu belirtilmiş olup maddede yer alan hükümden de anlaşılacağı üzere Bakanlıkların, kendi personeli dışındaki kişilere eğitim vermek gibi bir görevi bulunmamaktadır.

Öte yandan, Türk Mühendis ve Mimarları Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Ana yönetmeliğinin 6. maddesinde odanın amaç ve görevleri sayılmış, 32/h maddesinde de, bu yönetmelik ve odaca yürürlüğe konulan diğer yönetmelikler çerçevesinde üyelere ve üyelerin bulunduğu büro, firma, işletme, işyeri ve benzeri kuruluşlara her türlü belge ve yetkileri vermek, gerekli denetlemeleri yapmak, aykırı durumların saptanması halinde kısıtlayıcı veya duruma göre kısa veya uzun süreli olarak veya süresiz engelleyici kararları almak, gerektiğinde yetki ve belgeleri iptal etmek de oda Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkileri arasında sayılmıştır.

Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Meslek içi Eğitim Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliğinin ilgili maddelerinde de meslek içi eğitime ilişkin hükümlere yer verilmiştir.

Diğer yandan, 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri hakkında Kanun Hükmünde Kararnamesinin 2. maddesi ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görevleri sayılmış, 9. maddesi ile de Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünün görevleri belirtilmiştir.

Tüm bu hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, Bakanlığa bağlı personel olarak çalışmayıp özel sektör çalışanı durumunda olan, toprak koruma projesi hazırlayabilecek ve Ziraat Mühendisleri Odasına üyeliği zorunlu olan Ziraat Mühendislerine, toprak koruma eğitimi vermeye davalı Bakanlığın yetkisi bulunmadığı anlaşılmakla dava konusu duyuruda kanun ve yönetmelik hükümlerine uyarlık bulunmamaktadır.

Açıklanan nedenle dava konusu duyurusunun iptali gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü: Dava, davalı idare tarafından Toprak Koruma Projelerinin hazırlanmasına yönelik, Ziraat Fakültelerinin Toprak, Kültür Teknik, Tarım Makinaları, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden mezun veya bu konularda daha önce çalıştığını belgeleyen diğer bölümlerden mezun Ziraat Mühendislerine beş gün süre ile eğitim düzenleneceğine ve yapılacak sınavda başarılı olanlara yetki belgesi verileceğine ilişkin duyurunun iptali istemiyle açılmıştır.

Dosyanın incelenmesinden, 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu‘nun, "Toprak Projelerinin Hazırlanması" başlıklı 12. maddesinde, Toprak koruma projelerinin, arazi bozulmalarını ve toprak kayıplarını önlemek için gerekli olan sekileme, çevirme, koruma duvarı, bitkilendirme, arıtma, drenaj gibi imalat, inşaat ve kültürel tedbirleri içereceği, en az bir ziraat mühendisi sorumluluğunda hazırlanacağı ve valilik tarafından onaylanacağı, aynı maddede, Toprak koruma projelerinin gerekliliği, hazırlanması, uygulanması, yetki ve sorumlulukların belirlenmesi ile ilgili usul ve esasların Bakanlıkça hazırlanacak yönetmelikle belirleneceği, bu Kanuna dayanılarak çıkarılan, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 12. maddesinde, Toprak koruma projesine ihtiyaç olup olmadığına ve projenin içeriğine il müdürlükleri tarafından arazi ve/veya toprak etütleri yapılarak karar verileceği, kentsel yerleşim amaçlı imar planı bulunan yerler dışında zorunlu olarak kazı veya dolgu gerektiren herhangi bir arazi kullanım faaliyeti sonucu, toprak yapısının bozulması, drenajın engellenmesi, tuzlanma, alkalileşme, erozyon, heyelan ve benzeri nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulması söz konusu ise, araziyi kullananlar tarafından en az bir uzman ziraat mühendisi sorumluluğunda ilgili mühendislerce toprak koruma projesi hazırlanacağı, valilikçe uygun görülmesi halinde onaylanacağı hükümlerine dayanılarak, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı‘nın Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğünce, toprak koruma projelerinin hazırlanmasına yönelik, Ziraat Fakültelerinin Toprak, Kültürteknik, Tarım Makinaları, Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümünden mezun veya bu konularda daha önce çalıştığını belgeleyen diğer bölümlerden mezun Ziraat Mühendislerine 24-28 Temmuz 2006 tarihleri arasında beş gün süre ile eğitim düzenleneceği ve yapılacak sınavda başarılı olanlara yetki belgesi verileceğine ilişkin duyurunun iptalinin istenildiği anlaşılmıştır.

Anayasanın 135. maddesi hükmü uyarınca, Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve üst kuruluşları; belli bir mesleğe mensup olanların müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, mesleğin genel menfaatlere uygun olarak gelişmesini sağlamak, meslek mensuplarının birbirleri ve halkla olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hakim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlakını korumak maksadı. ile kanunla kurulan ve organları kendi üyeleri tarafından kanunda gösterilen usullere göre yargı gözetimi altında, gizli oyla seçilen kamu tüzelkişilikleridir.

Bakanlıkların Kuruluş ve Görev Esaslarını düzenleyen 3046 sayılı Kanunun 31. maddesinde, Eğitim Dairesi Başkanlığı‘nın görevleri, a) Bakanlık merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatı ile bağlı ve ilgili kuruluşların eğitim planını hazırlamak, yayınlamak ve uygulanmasını takip etmek, b) Bakanlık personeli ile ilgili hizmet öncesi ve hizmet içi eğitim programlarını düzenlemek ve uygulamak olarak belirtilmiştir.

Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Ana Yönetmeliğinin 6. maddesinde,

h) Mesleğin geliştirilmesi ve tanıtılması amacıyla teknik ve bilimsel araştırmalar yapmak, kongre, seminer, panel, konferans gibi toplantılar ve sergiler düzenlemek, diğer kuruluşların bu gibi çalışmalarına katılmak,

ı) Meslekle ilgili proje, taahhüt, müşavirlik, sorumlu yöneticilik ve danışmanlık işlerinde üyelere gerekli belgeleri vermek, onaylamak, bu konuda gereken hukuki, idari düzenlemelerin yapılmasını sağlamak, bu amaçla gereken resmi girişimlerde bulunmak,

p) Ziraat Mühendisliği öğrenimi yapan kuruluşlarla işbirliği yaparak meslek elemanlarının eğitimleri konusunda öneri ve yardımlarda bulunmak, üyeler için hizmet içi eğitim programları hazırlamak ve uygulamak Odanın amaç ve görevleri arasında sayılmıştır.

Aynı Yönetmeliğin 32. maddesinin h bendinde, Bu Yönetmelik ve Odaca yürürlüğe konulan diğer Yönetmelikler çerçevesinde üyelere ve üyelerin bulunduğu büro, firma, işletme, işyeri ve benzeri kuruluşlara her türlü belge ve yetkileri vermek, gerekli denetlemeleri yapmak, aykırı durumların saptanması halinde kısıtlayıcı veya duruma göre kısa veya uzun süreli olarak veya süresiz engelleyici kararlar almak, gerektiğinde yetki ve belgeleri iptal etmek de Oda Yönetim Kurulunun Görev ve Yetkilerinin arasında sayılmıştır.

Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği Ziraat Mühendisleri Odası Meslek İçi Eğitim, Uzmanlık ve Belgelendirme Yönetmeliğinin 1. maddesinde, Bu Yönetmeliğin amacının, .kamu yararı, meslek uygulama etiği ve meslek alanının geliştirilmesi doğrultusunda, mesleki disiplinler gözetilerek meslek alanları ile ilgili uygulama ve denetimin yapılabilmesi için; uzmanlık alanı ve tanımı, yetkili üyeliğin tanımlanması, yetkili üyelerin mesleki ve bilimsel çalışmaları, yaptıkları işler ile tamamlayıcı eğitimlerine dayanan uzmanlıklarının belirlenmesi, belgelendirilmesi ve gerektiğinde kamuoyuna önerilmesiyle ilgili usul ve esasların düzenlenmesi olduğu, 2. maddesinde, mesleki disiplinler kapsamında Oda üyelerinin meslek alanlarına yönelik, toplumun gereksinimlerini karşılamak doğrultusunda araştırma, inceleme, planlama, projelendirme, tasarım, raporlama, bilirkişilik, denetim, danışmanlık, eğitim, uygulama ve teknik sorumluluğu üstlenme işlevleri kapsamında olan ve uzmanlık gerektiren hizmetler için yetkili üyelerin saptanması, eğitimi ve belgelendirilmesi esaslarını kapsadığı, 6. maddesinde, Ziraat Mühendislerinin tek başına tasarlamaya, uygulamaya, kabule ve imzaya yetkili ve sorumlu olduğu uzmanlık alanlarının belirlendiği, bunlardan tarımsal yapılar, çevre koruma, tarım alet ve makineleri ile tarımsal enerji, peyzaj ve çevre düzenleme, gıda sanayi ve gıda kontrolü hizmetlerine ilişkin alt uzmanlık alanları, kapalı alan ilaçlama hizmetleri, sulama ve drenaj, laboratuvar kurma ve işletme uzmanlık alanlarında öğrenim gören ziraat mühendisleri ve ilgili diğer meslek disiplinlerine ait eğitim alan üyeler için Oda tarafından birlikte ve ayrı olarak eğitim ve yetki belgesi verilebileceği 7. maddesinde, Oda tarafından, belirlenen bu uzmanlık alanlarına göre lisans öğrenimi dikkate alınarak hazırlanan eğitim programları sonucunda gerçekleştirilecek sınavlarda başarılı olan üyelerle Oda Yönetim Kurulu tarafından mesleki birikim ve deneyime göre yeterliliği saptanan üyelere yetki belgesi verileceği, yetki belgesinin, ziraat mühendisliği uzmanlık alanlarında hizmet alacak kişi ve girişimciler için referans niteliğini taşıyacağı, 8. maddesinde, a) Oda tarafından belirlenen uzmanlık konularında belge alma koşullarını sağlayan üyelere ilgili uzmanlık konusunda belge verileceği, b) Belge alma koşullarının her uzmanlık konusu için ayrı olmak üzere Oda tarafından belirleneceği, 9. maddesinde ise, a) Uzmanlık konuları ile ilgili olarak verilecek meslek içi eğitimler ve sınavların, Meslek İçi Eğitim Merkezi tarafından gerçekleştirileceği, c) Her uzmanlık konusu için ayrı olmak üzere eğitim ve sınav programları ile takvimi gerektiğinde Şubelerin görüş ve önerileri alınarak Meslek İçi Eğitim Merkezi tarafından hazırlanacağı ve Oda Yönetim Kurulunun onayına sunulacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıdaki mevzuat hükümlerinin incelenmesinden, Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ile bu Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde uzmanlığın belirlenmesi koşulları ve Toprak Koruma Projesi hazırlama eğitimi konusunda bir düzenlemenin bulunmadığı, 3046 sayılı Kanunda ise; Bakanlıklara kendi personeline hizmet içi eğitim verme görevi verilmişse de, personeli olmayan kişilere herhangi bir eğitim verme görevinin yüklenmediği görülmektedir.

Diğer yandan, 441 sayılı Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 2. maddesi ile Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görevleri sayılmış, 9. maddesi ile de, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Genel Müdürlüğü‘nün görevleri belirlenmiştir.

Her iki madde hükmünün birlikte değerlendirilmesinden, Bakanlığa bağlı personel olarak görev yapmayan ziraat mühendislerine Bakanlığın eğitim verebileceğine ve herhangi bir alanda yetkilendirebileceğine ilişkin görevleri de bulunmamaktadır.

Bu durumda, yukarıda sözü edilen yasa ve yönetmelik hükümleri karşısında, özel sektör çalışanı olan, toprak koruma projesi hazırlayabilecek ve Ziraat Mühendisleri Odası‘na üyeliği zorunlu olan ziraat mühendislerine, toprak koruma projesi eğitimi vermeye davalı Bakanlığın yetkisi bulunmadığından işlemde mevzuata ve hukuka uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, 125,70.-YTL yargılama giderleri ile davanın karara bağlandığı tarihte yürürlükte olan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 450,00.-YTL vekalet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, 3.12.2007 gününde oybirliği ile karar verildi.

Başkan Ayla ALKIVILCIM

Üye Dr. Tacettin ŞİMŞEK

Üye Yeniay KAYA

Üye Alaattin ÖĞÜŞ

Üye Atıl ÜZELGÜN

 

 

Okunma Sayısı: 2348