Pınar ÇELİK- İrfan DONAT
03.06.2009

Önce tanımını ortaya koyalım. Kendi türünden ya da kendi türü dışındaki bir canlıdan gen aktarılarak bazı özellikleri değiştirilen bitki, hayvan ya da mikroorganizmalara "Genetiği değiştirilmiş organizma" (GDO) deniyor. Ticari kaygılar yüzünden tarım ürünlerinde ilk olarak domates genleriyle oynandı. Bioteknoloji şirketleri tarım ilacı azalacak, üretim maliyeti düşecek yüksek verim küçük çiftçiyi zengin edecek söylemleriyle, genleriyle oynadıkları tohumları 1990‘lı yılların ortasında ülkelere soktular. 1996‘da 6 ülkede 1.7 milyon hektarlık bir alanda başlayan GDO‘lu ekim, günümüzde 25 ülkede 125 milyon hektarlık alanda yapılıyor. En son Mısır bu ülkelere katılırken, Tazmanya GDO‘lu üretim projesini erteledi, Yunanistan ise GDO‘lu mısır ithalatı yasağını 2 yıl uzattı. Türk hükümeti de, önceki gün aldığı bir kararla, Ulusal Gıda Güvenliği ile genetiği değiştirilmiş bitkilere izin verilmesinin önünü açtı. Bilimsel elekten geçen genetiği değiştirilmiş bitkiler, üretim hakkı elde edecek. Dünya genelindeki gıda açığı ve tarım sektörünün ülke ekonomisi açısından önemi dikkate alınarak hazırlanan yasa tasarısı, beraberinde endişeleri de gündeme getirdi. Tarım Bakanı Mehdi Eker, genetiği değiştirilmiş ürünlerin sıkı denetleneceğini vurgularken, "Bu konu AB için de Türkiye‘nin kendi ihtiyaçları için de önemli" dedi. SABAH merak edilen bu konuyu taraflara sordu.

BİOÇEŞİTLİLİĞİ YOK ETME RİSKİ VAR
1. İnsan sağlığı
Alerjik reaksiyona neden oluyor.
 Antibiyotik direncini zayıflatıyor.
 Toksik etki yaratıyor.
2. Ekosistem
Normal ve organik tarımı tehdit ediyor.
 Ne kadar uzak alanda olursa olsun rüzgar ve arılar yoluyla organik ürünlere de bulaşıyor.
 GDO‘lu tarım yapılan alanlardaki haşereleri yiyen kuşların türü tükeniyor. Canlı türleri açısından tehdit.
 Bioçeşitliliği yok ediyor. GDO‘lu ekinler, tozlaşma yoluyla aynı türden akrabalarının da genlerini değiştirebiliyor.

EN BÜYÜK AVANTAJI ÜRETİMİN ARTMASI
Tarıma uygun olmayan alanlarda tarım yapılabilmesini sağlaması.
Tarımsal verimi artırması.
Tarım ilacı kullanılmasına ihtiyaç duymaması.
Gıdanın besleyiciliğini artırması.
Üretim verimliliğini 10 kata kadar artırması.

JAPONYA İLE AB‘DE KATI SINIRLAMA VE YASAK VAR
‘GENETİĞİ Değiştirilmiş Organizma‘ (GDO) ile üretim birçok ülkede tartışma konusu oluyor. Bazı ülkeler GDO projelerine ağırlık vererek bioteknoloji tarım için sahalar açarken, sağlık açısından tehlikeli gördüğü için buna karşı çıkan ülkeler de mevcut. Japonya, Güney Kore, Yeni Zelanda ile çok sayıda AB ülkesi ve bazı Afrika ülkelerinde genetiği değiştirilen ürünler ya yasaklılar listesinde ya da bu ürünlere katı sınırlamalar getirilmiş durumda. Dünyanın dört bir tarafından çiftçi örgütleri ve ihracatçılar yayınladıkları bildirilerde GDO çalışmalarının insan sağlığı için tehdit içerdiğini savunuyor. Son olarak Yunanistan hükümeti, ABD tarafından üretilen genetiği değiştirilmiş mısır ithalatı ile ilgili yasağı 2 yıl daha uzatma kararı aldı. Tazmanya da ticari ölçekte genetik değişime uğramış ürün yetiştirilme kararını geçtiğimiz günlerde 2014 yılına kadar 5 yıllığına erteledi. Yaklaşan seçimlerle birlikte Almanya‘da da GDO‘lu ürünler tartışılıyor. Alman hükümeti, ulusal müzakere platformu oluşturarak politikacılarla birlikte çiftçi, gıda endüstrisi grupları ve bilim adamlarını bir araya getirdi. Dünya Sağlık Örgütü de ürünlerin sağlık risklerine dikkat çekiyor.

TÜRKİYE‘DE GÖRÜŞLER FARKLI
- Türkiye Tohumculuk Endüstri Derneği Başkanı Dr. Mete Kömeağaç

TÜRKİYE GDO‘YA HAZIR DEĞİL
GDO‘LU üretim yapmak bir teknolojidir ve biz Türkiye‘nin böyle bir teknolojiyi kullanmak için yeterli altyapı, bilgi ve beceriye sahip olduğunu düşünmüyoruz. Türkiye doğal ürün cenneti. GDO da bir üretim tekniği, kesinlikle bir sakıncası olmaz. Doğal ürünlerle artan nüfusu beslemek mümkün değil. Ancak tıp adamları çıkıp bu iş zararlıdır derse bunu kimse kullanamaz.

- Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık

ARJANTİN‘İ SÜPER YABANCI OTLAR BASTI
GDO‘LAR ne çiftçinin ne tüketicinin ne de hükümetlerin talebi. Bioteknoloji şirketlerinin çıkarına bu iş. Bu şirketlerin başını Monsanto adlı firma çekiyor. Amerikan Federal Mahkemesi‘nde firmanın aleyhine açılmış onlarca dava var. Viyana Üniversitesi yaptığı araştırmada farelerin 3 - 4 nesil sonra üreme yeteneklerini kaybettiklerini ortaya koydu. Arjantin‘de GDO‘lu tarım yüzünden 1 milyon hektarlık alanı yabancı otlar bastı.

- Ekolojik Ürün Üreticileri Derneği Başkanı - Levent Gürsel Alev

ÇOCUK MAMALARINDA KULLANILMASI YASAK
GDO‘LU ürünlere karşı 4 - 5 yıl kampanya yürüttük. Bu ürünler kesinlikle yasaklanmalı. İnsan sağlığı ile ilgili ciddi riskler içeriyor. Bu üretimden kazançlı çıkan tek taraf GDO‘lu tohum patentini elinde tutan şirketler. Madem tehlikeli değil neden Tarım Bakanlığı GDO‘lu ürünlerin bebek mamalarında ve çocuk gıda ürünlerinde kullanılmasını yasaklıyor?

FAREDEKİ SONUÇLAR ÜRPERTİCİ
HER ne kadar GDO‘ların insanlar üzerindeki etkileri henüz bilinmese de hayvanlar üzerindeki etkileri belirlendi. İskoçya Rowett Enstitüsü Dr. Arpad Pusztai‘nin genetiği değiştirilmiş patates ile beslediği farelerin tümünün iç organlarında küçülme, sindirim sistemlerinde bozukluk, bağışık sistemlerinde çökme görüldü. Rusya Bilimler Akademisi‘nden Dr. İrina Ermakova‘nın fareler üzerinde yaptığı denemede, genetiği değiştirilmiş soya ile beslenen farelerin yavrularının yüzde 55.6‘sı, doğumdan 3 hafta sonra öldü.