MELTEM ERSOY

Bahar aylarından bu yana tehlike çanlarının çaldığı kırmızı mercimekte rekolte kaybı yüzde 60 seviyesini aşınca, kırmızı mercimeğin en büyük ihracatçılarından olan Türkiye‘de ihracat durdu. Son 6 ayda fiyatı 4‘e katlanan kırmızı mercimekte, stokçu iddiaları da, piyasayı, deyim yerindeyse, kuruttu. Toprak Mahsulleri Ofisi‘nin (TMO) ithalatının en erken eylül ayı sonunda gerçekleşecek olması, özellikle ramazan sofralarının vazgeçilmezi olan kırmızı mercimekte spekülatif fiyat artışı tartışmalarını da alevlendirdi.

Konuyla ilgili olarak görüştüğümüz Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, haziran ayının zam şampiyonu olan kırmızı mercimekte fiyat artışlarının ramazana kadar süreceğini söyleyerek, "Diğer tarım ürünlerinde olduğu gibi başka sektörlerden de mercimeği stoklayıp yatırım aracı olarak kullananlar hasıl oldu, özellikle ramazandan önce spekülatörler atağa geçecektir, bir ay içinde yüzde 50 karı başka nerden elde edebilirler ki?" diye konuştu.

Hasat zamanı geçici fiyat gevşemeleri olsa da genel yükseliş trendinin değişmeyeceğini dile getiren Bayraktar, tek çözümün piyasaya müdahale edebilen bir TMO olması gerektiğini kaydetti. Bayraktar, piyasanın yaklaşık 90 bin tonluk bir açıkla karşı karşıya olduğunu, TMO‘nun da 100 bin tonluk ithalat yapacağını, tek sorunun ithalata kadar olan zamanda spekülatif artış endişesi olduğunu vurguladı.

‘İthalatta geç kalındı fatura tüketiciye çıkacak‘

ZİRAAT Mühendisleri Odası (ZMO) Başkanı Gökhan Günaydın, kırmızı mercimekte rekolte kaybı ve buna bağlı olarak fiyat artışı yaşanacağının aylar öncesinden belli olduğunu söyleyerek, "Buna rağmen ithalatta geç kalındı" görüşünü aktardı. Günaydın, sorunun sadece mercimekte olmadığını, baklagil ekim alanlarının 2 milyon hektardan 1.2 milyon hektara düştüğünü dile getirerek, "Türkiye‘de 3.5 milyon hektar nadas alanı var. Bu yıllarda baklagil ekilirse hem toprak su biriktirmeye devam eder, hem de üretim artmış olur" dedi.

‘Bir aydır temin sıkıntısı yaşıyoruz‘

PAKETLİ Bakliyatçılar Derneği Başkanı Mehmet Tevfik Dinçer de, piyasanın arz-talep dengesi nedeniyle değil, ‘psikolojik‘ unsurlar nedeniyle gerildiğini ifade ederek, "Özellikle son 1 aydır temin sıkıntısı yaşıyoruz. Yurtdışından, daha önce ihracat yaptığımız Suriye, Ürdün, Suudi Arabistan gibi ülkelerden talepler geliyor, cevap veremiyoruz, ihracat durdu. Sadece iç piyasaya yönelik çalışıyoruz" değerlendirmesinde bulundu. "Geçtiğimiz yıllarda Türkiye mercimekte dünya fiyatlarını belirleyen ülke konumundaydı" diye devam eden Dinçer, şöyle devam etti: "Gerekli önlemler alınmazsa tüketimde de daralma olacaktır. Biz tedarikçiler olarak fiyat yükseldikçe kendimizi bu fiyattan mal almamak için kasıyoruz, çünkü ‘Mal nasılsa satılacak‘ diye arz yapmayanlar var."