TMMOB ZİRAAT MÜHENDİSLERİ ODASI

SAMSUN ŞUBESİ

KÜRTÜN ÇAYI VADİSİNDE YAPILAN İMAR DEĞİŞİKLİĞİ  KABUL EDİLEMEZ

Daha önceki tarihlerde kamuoyuna açıkladığımız gibi; Ülkemizdeki ve Samsun ilimizdeki hızlı nüfus artışı nedeniyle ihtiyaç duyulan yeni yerleşim yerlerinin kurulması, mevcutların genişletilmesi, sanayi kuruluşları, maden, taş, kum ve tuğla ocaklar, hava alanları, turistik ve sportif tesisler, askeri amaçlı yapılaşmalar v.b. ihtiyaçlar için yapılan tarım dışı amaçlı arazi kullanma uygulamaları, son yıllarda tarım arazileri aleyhine büyük bir artış göstermektedir. Özellikle son 10 - 15 yıl içerisinde, tarım arazileri adeta tarım dışı amaçlı kullanımların istilasına uğramış ve çeşitli yapılaşmalar nedeniyle, tarımsal potansiyeli yüksek  binlerce dekar arazi meskun alan haline gelmiş bulunmaktadır.

Nüfusu gittikçe artan ve bir çok alanda kalkınma hamlesi içinde bulunan ülkemizde ve şehrimizdeki iskan, ulaştırma, sanayi, turizm v.b. alanlarda, ileri ki yıllarda meydana gelecek gelişmeler, tarım dışı amaçlı arazi kullanımının daha da artmasına  neden olmaktadır. Söz konusu gelişmelerin ülkemiz için mutlak gerekli olduğu bir gerçektir. Ancak, gittikçe artan nüfusumuzu besleyebilmek ve ileride bir beslenme sorunu ile karşılaşmamak için tarımsal üretimin de belirli bir düzeyde ve sürekli olarak artırılması zorunlu bulunmaktadır. Bunun için, her şeyden önce, üretim ortamı olan toprak kaynağımızı korumak ve kabiliyetlerine uygun olarak, bilinçli, planlı ve dengeli bir şekilde kullanmak zorundayız.

Toprak kaynağımızı korumak ve sürekliliğini sağlamak için alınması gerekli tedbirlerden biri de; tarım dışı amaçlı tüm yapılaşmaları verimsiz veya düşük verimli araziler üzerinde gerçekleştirmeye yönelik “Tarım Dışı Amaçlı Arazi Kullanım Planlamasının” ülke çapında ve en kısa bir zamanda yapılarak uygulamaya konmasıdır.

 Son günlerde, Samsun ilimiz yerel basınında;  Samsun Büyükşehir Belediye Meclisinin Şubat ayı 1. Birleşiminde “Samsun Büyükşehir Belediye sınırlarında, merkez ilçelerde (Atakum, İlkadım, Canik ve Tekkeköy) planlar arası uyumun sağlanmasına ilişkin; 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Değişikliği hazırlandığı, söz konusu 1/50.000 ölçekli çevre düzeni planı değişikliği ve plan açıklama raporunun İmar ve Bayındırlık, Çevre ve Sağlık Komisyonlarına oybirliği ile havale olunduğu” , kabul edilen bu kararla Kürtün vadisinin 1.sınıf mutlak tarım arazilerinin imara açılacağı haberleri yer almaktadır. 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planında yapılması düşünülen değişiklikle, Kürtün vadisinin imara açılması, vadinin 1.sınıf alüvyal toprak özelliğinde ve sulu mutlak tarım arazisi olması nedeniyle kabul edilemez.

Kürtün Çayı, Samsun`un Kavak ilçesinden kaynağını alıp merkez ilçeden Karadeniz`e dökülen akarsu Irmağın yağış alanı 320 km² olup akarsu boyu 47 kilometredir. 1100 m rakımdan doğan akarsu, döküldüğü yerde küçük bir delta oluşturur. Kürtün çayının  Çivril köyünden başlayan ve denize  döküldüğü yere kadar olan yaklaşık 10 km. lik bölümünün her iki yanını kapsayacak şekilde  Alüvyal toprak özelliğindedir.  Bu kısımdaki topraklar binlerce yıl boyunca Kürtün çayının  taşıdığı ince malzemelerin akarsuların yayıldıkları alanlarda birikmesi sonucunda oluşan  verimli tarım arazileridir. Toprak etüt haritalarında bu kısımda yer alan topraklar derin profilli,  Alüvyal özellikte ve 1.sınıf sulu tarım arazisi olarak yer almaktadır. Bir diğer ifade bu toprakların büyük kısmı dikili sulu mutlak tarım arazisidir.

Kürtün çayı vadisinde her türlü meyve ve sebzenin üretilmesine uygun bu alanların tarım dışına çıkarılarak imara açılması 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanununa göre de uygun değildir. 

 Ancak son yıllarda tarımsal girdi fiyatlarındaki artış tarımsal faaliyetlerin yürütülmesinde sınırlayıcı bir etken olmaya başlamıştır. Tarımsal üretim sonucunda elde edilen gelirler düştükçe çiftçilerin son yıllarda tarımsal faaliyetleri terk ettiğine şahit olunmaktadır. Kürtün vadisinin konumuna baktığımızda, Atakum ve İlkadım ilçe sınırları arasında kaldığını, Ankara karayolu kenarında, doğusu ve batısının yapılaşmaya açılmış olduğunu görmekteyiz. Kürtün vadisi konumu itibariyle yapılaşmanın tüm baskılarını üzerinde hissetmektedir. Kürtün vadisinde tarımsal faaliyetle uğraşan çiftçileriniz yeterli tarımsal geliri elde edemediklerinden ve yapılaşma baskıları nedeniyle arazilerinin imara açılmasını talep edebilmektedirler. Samsun ilimizin başta Deveci Armudu ve Şeftali olmak üzere muhtelif meyveliklerin bulunduğu vadinin imar rantına  karşı korunması  için çiftçilerimize hibe şeklinde girdi desteği verilmesi gerekmektedir.

6 Şubatta Kahramanmaraş merkezli meydana gelen deprem göstermiştir ki  taban suyu yüksek tarım alanlarına yapılan yapıların büyük çoğunluğu yıkılmış ve yıkılan binalarda binlerce vatandaşımız hayatını kaybetmiştir. Kürtün vadisi de dere kenarında yer alan ve taban suyu yüksek olan bir konumdadır. Kürtün vadisinin imara açılması, meydana gelebilecek bir depremde zemin sıvılaşması nedeniyle telafisi mümkün olamayacak sonuçlar da doğurabilecektir.

Kürtün çayı vadisinde yer alan  mutlak tarım arazilerinin korunması amacıyla tarımsal faaliyette bulunan çiftçilerimize hibe şeklinde girdi desteği verilmeli,  yapılaşmaya yönelik imar planlarının Samsun ilinde depreme dayanıklı zemini bulunan ve tarımsal potansiyeli düşük  bölgelerde yoğunlaştırılması gerektiği düşünülmektedir.

 Basına ve kamuoyuna duyurulur.

Havva YURDUNUSEVEN BAYZAT

ZMO Samsun Şubesi Başkanı