Özlem ERMİŞ BEYHAN & Kenan BUTAKIN

TARIM Bakanlığı 26 Ekim tarihli genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) denetimine ilişkin tebliğinde bir değişiklik daha yaparak, 1 Mart‘a kadar analiz yapılmadan ülkeye sokulacak ürünler arasına bebek mamalarını da ekledi. Bakanlık 20 Kasım tarihli değişiklikle ithal edilen gıda ürünlerine GDO analizi zorunluluğunu kaldırmış, ancak GDO içeren bebek mamalarının ithalatındaki yasak aynen korunmuştu. Şimdi bu son değişiklikle artık AB kriterlerine uygun olduğuna dair bir belgesi olan mamalar, GDO analizi yapılmadan Türkiye pazarına sunulacak. İki ay önce bebeklerimizin sağlığı için tehdit olduğu düşünülerek yasaklanılan GDO‘lu bebek mamalarında denetimin ve yasağın hangi gerekçeyle kaldırıldığına dair ise hiçbir açıklama yapılmadı.

‘Duble lobi yapıldı‘

Tarım Bakanlığı‘nın, "Gıda ve Yem Amaçlı Genetik Yapısı Değiştirilmiş Organizmalar ve Ürünlerinin İthalatı, İşlenmesi, İhracatı, Kontrol ve Denetimine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliği", Resmi Gazete‘nin dünkü sayısında yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmelikle bugünden önce kontrol belgesi alınmış ürünlerin ithalatında 1 Mart 2010 tarihine kadar 5‘inci maddenin uygulanmayacağı belirtiliyor. 5‘inci madde; GDO‘lu ürünlerin, bebek mamaları ve bebek formülleri, devam mamaları ve devam formülleri ile bebek ve küçük çocuk ek besinlerinde kullanılmasına yasak getiriyordu.

Kararı değerlendiren Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Gökhan Günaydın, "Büyük bir rant var, GDO lobisi işe yaradı" dedi. Günaydın GDO lobisinin çift taraflı çalıştığını belirterek, "Halen sofralarımızda 800 çeşit üründe GDO bulunuyor. Bir yandan global dev şirketler, bir yandan da iktidarın yakını gruplar GDO konusunda büyük bir baskı yapıyor. Bu karar da gösteriyor ki bu lobiye dayanılamadı ve bebek mamalarında GDO yasağı kalktı. Artık gümrüklerde ne kadar GDO‘lu ürün bekletiliyorsa hepsi Türkiye‘ye girecek, hiçbir engel kalmadı" iddiasında bulundu.

GDO analizlerinin yapılmasını 20 Kasım‘da aldığı bir kararla 1 Mart‘a kadar erteleyen Tarım Bakanı Mehdi Eker hakkında suç duyurusunda bulunan Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar da değişikliğe tepkili.

Ticari kaygılar var

Çakar, "Bu yönetmelikle katmerli bir suç işlenmektedir. Bir insanlık suçu söz konusu. Bebeklerimize ne yedirdiğimizi, GDO içerip içermediğini bilemeyeceğiz. Bu karar, ithalatla ilgili kurulan bağlantıların, ticari kaygıların ağır bastığını gösteriyor" diye konuştu.

Adı üzerinde antibiyotiğe direnç yaratıyor ama artık yasak değil

Tarım Bakanlığı‘nın yaptığı değişiklikle insan ve hayvan tedavisinde kullanılan antibiyotiklere karşı direnç genleri içeren GDO ve ürünlerinin ithalatı ve piyasaya sunulması yasağı da kaldırıldı. Antibiyotiğe direnç geliştiren genler içeren GDO‘lu ürünlerin kullanımı pek çok ülkede yasaklanmış durumda. Bu ürünler, antibiyotiklere karşı direnç oluşturdukları için, bu gıdaları tüketenlerin ama özellikle de çocukların bünyesinin antibiyotiğe cevabını azaltıyor. Bu da herhangi bir hastalıkta iyileşme süresini uzatıyor, tedaviye cevap alınamamasını beraberinde getiriyor.

TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası İstanbul Şube Başkanı Ahmet Atalık konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "Antibiyotiğe direnç kazandıran genleri içeren ürünlerdeki yasak neden kalktı? Sırf bu ürünler yüzünden ABD‘de her yıl 10 bin kişi antibiyotiğe cevap veremediği için hayatını kaybediyor" dedi.

Prof. Dr. Şeminur Topal/ Yıldız Teknik Üniversitesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi: ‘Gümrüklerde ne varsa ülkeye girecek‘

"Bu son değişiklik, Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı‘nın kendi içinde ne kadar çelişki yaşadığını gösteriyor. 1 Mart‘a kadar, GDO‘lu bebek mamaları dahil birçok ürün tekrar ülkemize girmeye devam edecek. Yasa da yolda ve yönetmelikten çok da farklı olmayacak diye düşünüyorum. Ülkeye girecek ürünler gümrüklerde biriken ürünler. Bu ürünler kontrolsüz girecek. Bakanlık artık kendi eliyle cevaz veriyor. Bu zararlı ürünler artık devlet eliyle resmen ülkemize girecek. Bu konuda Bakanın hatta Başbakan‘ın bir açıklama yapması gerekiyor."